چگونه می‌توان زمینه حذف کنکور را ایجاد کرد؟ گزارش‌های محرمانه از خودکشی داوطلبان کنکور

وزیر اسبق آموزش و پرورش با بیان اینکه ذی‌نفعان کنکور ده‌ها هزار میلیارد تومان گردش مالی از قِبل کنکور دارند و به این سادگی سفره شان را جمع نمی‌کنند ولو اینکه باور داشته باشند این جریان نسل آینده را تهدید می‌کند گفت: فرصت‌های یادگیری عمیق را که باعث عدالت آموزشی می‌شود به واسطه کنکور از بچه‌ها می‌گیریم و کنکور به ابزاری برای بی‌عدالتی تبدیل شده است.
سیدمحمد بطحایی در چهارمین نشست از کارگاه تعاملی سیاست‌گذاری کودکان و نوجوانان با موضوع «نقد و بررسی نظام آموزشی کنکور محور» که به صورت مجازی و به همت وزارت رفاه برگزار شد، با بیان اینکه کنکور که روزی بنا به ضرورت‌هایی در دهه ۴۰ شروع شد، در سال‌های اخیر آثار و تبعات شدیدی را بر کودکان و نوجوانان ما برجای گذاشته است گفت: یک علت به ذات کنکور و روشی که برای سنجش و پذیرش دانشجویان داریم و علت دیگر به آثار و تبعات این روش برای سنجش و پذیرش بر می‌گردد.
به گزارش ایسنا، وی افزود: یکی از پاسخ‌های برخی متخصصان این است که در شرایط موجود چاره‌ای نیست به روش موجود تن بدهیم و وقتی ۱۰۰ صندلی خالی در فلان رشته در یک دانشگاه معتبر داریم و ۱۰ هزار نفر پشت کنکور هستند، باید کنکور برگزار شود. هرچند به عنوان فردی که در این زمینه کار کرده‌ام حرف‌هایی در این زمینه دارم اما روی دیگر کنکور تبلیغات موسسات و کتب کنکوری است که امروز شما در رسانه‌های جمعی به ویژه صداوسیما شاهد آن هستید.
هیجان کاذب تبلیغات کنکور


وزیر اسبق آموزش و پرورش با بیان اینکه تلویزیون خانواده‌ها را تهییج می‌کند که فرزندانشان را در کلاس کنکور ثبت‌نام کنند و فلان کتاب‌ها را خریداری کنند و در واقع یک هیجان کاذب ایجاد می‌کند گفت: این آموزشگاه‌ها گاهی با هزینه سرسام‌آور خانواده‌ها را وادار می‌کنند حتی اگر حیث مالی بضاعت چندانی ندارند برای آنکه عقب نیفتند فرش زیرپایشان را بفروشند تا فرزندشان در فلان رشته قبول شود.
گزارش‌های محرمانه از خودکشی داوطلبان کنکور بدلیل شکست در کنکور
وی با بیان اینکه وقتی تنها راه آینده بچه‌ها را جلویشان می‌گذاریم و می‌گوییم فقط می‌توان آینده خود را در این رشته‌ها تضمین کنی معلوم است که میلیون‌ها نفر رقابت می‌کنند برای اینکه از فیلتر کنکور بگذرند و وارد فلان رشته شوند اظهار کرد: در سال‌های گذشته در بولتن‌های محرمانه اخباری از خودکشی ده‌ها نفر از داوطلبان کنکور داشتیم که به علت شکست، سرکوب و تحقیر در خانواده این کار را انجام داده بودند. برخی داوطلبان واقعا آینده دردناکی را از حیث ویژگی‌های روانشناختی باید به خاطر شکستی که در کنکور خورده‌اند متحمل شوند.
وی تاکید کرد که تا عوامل ایجادکننده را برطرف نکنیم حتما مشکل ادامه خواهد داشت افزود: باید تنوع را کم کنیم. در دوره وزارت بنده اقداماتی انجام شد به عنوان مثال بساط آزمون‌ها را در دوره ابتدایی جمع کردیم.
برای پذیرش در رشته‌های پزشکی و مهندسی دانشگاه‌های برتر فعلا راهی جز کنکور نیست
بطحایی درباره مقاومت‌های درون سیستمی آموزش و پرورش برای برچیده شدن کنکور و طرح پیشنهاداتی مبنی بر افزایش سهم سوابق تحصیلی با نهایی شدن امتحانات سه سال آخر دوره متوسطه و تبعات آن گفت: برای اینکه یک مسئله پیچیده و مزمن را حل کنیم باید توجه داشته باشیم که عوامل تاثیرگذار در کنکور فقط به آموزش و پرورش برنمی‌گردد و عوامل متعددی در ادامه این کار تاثیرگذار است.
وی افزود: کنکور یک پدیده پیچیده و مزمن است و برای حل آن یکی از استراتژی‌ها و روش‌ها این است که آن را بشکنیم و خرد کنیم تا مسئله راحت‌تر حل شود. اکنون در حدود ۹۰ درصد رشته محل‌ها می‌توانیم بدون فرایند کنکور دانشجو سنجش و پذیرش کنیم. اگر بنا باشد کنکور سه ساعته را تبدیل کنیم به امتحان نهایی در سه پایه و بگوییم هر سه پایه امتحان نهایی بدهند، به نوعی کنکور را به سه پایه تسری داده‌ایم اما واقعا در ۹۰ درصد رشته‌ها نیازی به کنکور نداریم. هرچند هیئت علمی دانشگاه‌ها ترجیح‌شان این است که کنکور وجود داشته باشد و از طریق آن دانشجو بپذیرند ولو صندلی خالی داشته باشیم.
وزیر اسبق آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه گام اول این است که آن ۹۰ درصد را جدا کنیم گفت: بله می‌پذیریم که فعلا برای پذیرش در رشته‌های پزشکی و مهندسی در دانشگاه‌های برتر راهی جز کنکور نیست اما برای مابقی نیازی نیست بچه‌ها را به صف کنکور بیاوریم. اکنون انتقاد به آموزش و پرورش این است که آنچه در مدرسه به بچه‌ها می‌آموزید و نمره می‌دهید یعنی همان پیشینه تحصیلی بچه‌ها، معتبر نیست و معلوم نیست معلمی که نمره داده چگونه داده و حتی در بسیار مواقع معدل ۱۹ به بالا است و قدرت تمیز و تشخیص نمرات پایین است. البته بحث ارفاق و اینها را در نمره دادن‌ها نفی نمی‌کنم، اما بحثم این است که دانش‌آموزانی که آمادگی نشستن روی صندلی بعضی رشته‌ها را دارند می‌توانند با پیشینه تحصیلی گزینش شوند. باید از همان مسیری که وارد کنکور شدیم از همان مسیر خارج شویم. ما مسئله مان را باید بشکنیم. روش کنکور را باید تصحیح کنیم و برای کنکور فقط سراغ آن ۱۰ تا ۲۰ درصد اول برویم.
کتب درسی متوسطه اول هم سمت و سوی کنکوری گرفته
وزیر اسبق آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه ابتدا باید بچه‌های ابتدایی و متوسطه اول را از این آتش بیرون بیاوریم و از مهلکه خارج کنیم گفت: باید نظام آموزشی را اصلاح کنیم. کتب درسی ما حتی در متوسطه اول سمت و سوی آمادگی کنکور گرفته است و باید محتوا اصلاح شود. کتب باید به جای اینکه تاکید بر حافظه محوری و محفوظات عبث داشته باشد به سمت مهارت‌آموزی برود.
کاهش اشتیاق جوانان برای ورود به دانشگاه‌ها از ۷ ـ ۸ سال گذشته
بطحایی ادامه داد: در آموزش عمومی مدل برنامه‌ریزی، تابع تقاضای اجتماعی است و هرکجا ولو یک دانش‌آموز وجود داشته باشد آموزش و پرورش باید خدمات بدهد اما در آموزش عالی تابعی از نیاز جامعه و آمایش سرزمینی است. در کشور ما از حدود ۳۰ سال قبل به دلیل افزایش تقاضا برای تحصیل در آموزش عالی، یک جوان احساس می کرد اگر ادامه تحصیل ندهد نمی‌تواند شغلی داشته باشد. بنابراین داوطلبان ورود به دانشگاه یک شیب فراوان و تندی تجربه کردند و چاره‌ای جز گسترش دانشگاه‌ها نبود اما از حدود هفت، هشت سال قبل این اشتیاق کمتر شده و جوانان بیشتر به فکر کسب یک مهارت برای ورود به اجتماع افتاده‌اند.
چگونه می‌توان زمینه حذف کنکور را ایجاد کرد؟
وی با بیان اینکه گسترش بی حدوحصر دانشگاه‌ها موجب کاهش کیفیت فارغ‌التحصیلان شده است گفت: فارغ‌التحصیلان کمتر می‌توانند شغلی متناسب با رشته تحصیلی خودشان پیدا کنند. هرچند این یک فرصت برای مبارزه با کنکور است. کاهش رغبت به آموزش عالی و تمایل به مهارت‌آموزی به شرط افزایش ظرفیت‌های مهارت‌آموزی و گره زدن اشتغال به کسب مهارت می تواند زمینه حذف کنکور را فراهم کند.