فروش نفت منوط به پذيرش FATF

آرمان‌ملي- محمدسياح: اتکاي بودجه 1400 به فروش 3/2 ميليون بشکه نفت در سال آينده از جمله موضوعاتي است که مورد بحث، تحليل و انتقاد کارشناسان در حوزه‌هاي مختلف اقتصادي قرار گرفته بود و بر همين اساس هم کميسيون تلفيق بودجه مجلس، ‌در اصلاحيه‌اي اين سقف فروش را تا 5/1 ميليون بشکه در روز کاهش داد تا کمي‌ واقع‌بينانه‌تر و دست يافتني‌تر به‌نظر برسد، اما با اين حال به دليل تغييرات بازار و همچنين تغيير رفتار مشتريان نفتي، ايران کار سختي براي بازگشت به اين بازار خواهد داشت. من‌جمله اينکه هنوز تحريم‌ها برقرار هستند و خيلي از مشتريان نفتي ايران هم در مدت نبود ايران در بازار از ساير کشورها نفت مورد نيازشان را تامين کرده‌اند و همين موضوع مي‌تواند بازگشت ايران به بازار نفت را کمي‌ سخت‌تر و طولاني‌تر کند. ضمن اينکه هنوز برجام و تحريم‌ها وضعيت مشخصي ندارند. در همين زمينه «آرمان‌ملي» گفت‌وگويي با نرسي قربان، تحليلگر بازار نفت، داشته که در ادامه مي‌خوانيد.
کميسيون تلفيق سقف فروش نفت در بودجه 1400 را از دو ميليون و 300 هزار بشکه به يک‌ونيم ميليون بشکه تقليل داد، با توجه به وضعيت بازارهاي جهاني و عدم حضور ايران در اين بازارها، آيا اين ميزان نفت در سال آينده قابل فروش است يا نه؟
ما تجربه دوره قبل تحريم‌ها را داشتيم که در آن زمان صادرات نفتي ايران که خيلي کم شده بود پس از برداشتن تحريم‌ها سريعا به بالاي دو ميليون بشکه در روز رسيد. اين امکان در آن زمان وجود داشت، در حال حاضر به دليل موضوع بيماري کرونا و کاهش تقاضا براي نفت، ‌ممکن است مشکلات جديدي هم ايجاد شده باشد. از سوي ديگر موضوع واکسن و اينکه همه فکر مي‌کنند رشد اقتصاد جهان در سال‌هاي 2021 و 2022 برمي‌گردد و مصرف نفت به همان حدود 100 ميليون بشکه در روز مي‌رسد، احتمال اينکه ايران بتواند به سرعت به جايگاه قبلي خود برگردد، وجود دارد. ولي تحقق اين اتفاق شرايط ديگري هم نياز دارد و اين مسائل ديگر مسائل سياسي روز است. يعني بايد تحريم‌ها برداشته شود و همه به برجام عمل کنند. از طرفي بايد FATF هم عملي شود، چراکه اگر نفت هم بفروشيم و پول آن را وارد نکنيم، مشکلي برطرف نخواهد شد. همين الان هم مشکل انتقال پول نفت‌هاي قبلي را داريم و پولمان در کشورهاي عراق و کره جنوبي و بعضي کشورها مانده است. اينها شرايطي است که اگر برطرف شود امکان دارد همين ميزان يک‌ونيم ميليون بشکه و حتي بيشتر تا دو ميليون بشکه در روز نفت بفروشيم.
آيا مي‌توان گفت که همه تصميمات براساس احتمالات اتخاذ شده است؟


بله همه تصميمات بر مبناي احتمالات گرفته شده است و حتي بودجه هم بر اساس احتمالات بسته مي‌شود؛ يعني ميزان تقاضاي نفت در جهان را پيش‌بيني مي‌کنند.
اگر ايران بتواند اين ميزان از نفت را بفروشد چه تاثيري در اقتصاد خواهيم ديد؟
مساله فروش نفت يا قيمت نفت و اينکه چقدر پول گير دولت مي‌آيد؛ کاملا به توسعه اقتصادي مربوط مي‌شود به شرطي که درست مصرف شود. مثلا گفته مي‌شود که در زمان احمدي‌نژاد که درآمد نفتي شايد در تاريخ نفت ايران هم بي‌سابقه بوده است، گشايش‌هاي زيادي انجام نشد که مي‌توانست صورت بگيرد و اين امر بستگي به اين دارد که اين درآمد به چه شکلي و در چه جاهايي هزينه شود.
اگر اين ميزان فروش نفت که به‌عنوان درآمد کشور محسوب مي‌شود محقق نشود،‌ بايد منظر چه پيامدهايي باشيم؟
مثل دفعات قبل که نتوانستيم نفت بفروشيم چه اتفاقاتي افتاد؟ در اين دوره هم همان اتفاقات خواهند افتاد! يعني دچار کسري بودجه خواهيم شد و به همين دليل هم بخشي از پروژه انجام نخواهد شد و بالاخره بايد از هزينه‌ها کاسته شود.
در سال‌هاي گذشته براي جبران کسري بودجه از بودجه عمراني برداشت مي‌شد بازهم اين اتفاق مي‌افتد؟
متاسفانه در همه ادوار تاريخ ايران اين مساله وجود داشته که بودجه عمراني اولين ضربه را مي‌خورد ولي اين اتفاق ثابت شده‌اي است که اين کار مي‌تواند توسعه اقتصادي کشور را به تاخير بياندازد و اگر اين بودجه‌هاي عمراني در جايي که بايد هزينه شوند، نشوند توسعه کشور لطمه ‌خواهد ديد و توسعه اقتصادي محقق نمي‌شود.
نمي‌شد که سقف نفت را پايين‌تر بست و با بازاريابي بازار نفت را نسبت به ميزان فروش تعيين کرد؟
اگر فروش نفت پايين بسته شود؛ بودجه عمراني را چطور بايد تامين کرد؟ نمي‌توان از بودجه جاري کسر و به بودجه عمراني اضافه کرد؟
اين حرف کاملا درست است،‌ هزينه‌هايي در بودجه وجود دارد که به هيچ وجه قابل توجيه نيستند که همه درباره آن مي‌دانيم، اگر هزينه‌ها به صورت جدي کاهش يابند، در اين صورت مي‌توان اين هزينه‌ها را در جهت عمراني و آباداني کشور استفاده کرد ضمن اينکه مي‌توانند حتي جايگزين درآمدهاي فروش نفت هم شوند.
قيمت نفت حدود 40 دلار بسته شده است،‌ پيش‌بيني از سال آينده چيست؟
اگر واکسن کرونا به صورت عام توزيع شود و اقتصاد جهاني رونق بگيرد، احتمال قيمت 40 دلار و حتي بالاتر هم وجود دارد، البته فراموش نکنيم زماني‌که ايران وارد بازار مي‌شود 5/1 تا دو ميليون بشکه نفت بيشتر وارد بازار مي‌شود، به‌رغم اينکه حدود 10 ميليون بشکه از تقاضا به دليل کرونا در گذشته کم شده بود؛ همچنان براي افزايش فروش وجود دارد که آن هم بستگي به اين دارد که عوامل سياسي و اقتصادي و تعامل با ساير کشورها و اوپک وجود داشته باشد تا همه مثل هم اضافه يا کم کنند.
با توجه به تمام تصويري که از اقتصاد ايران و جهان وجود دارد، فکر مي‌کنيد ايران در حوزه فروش نفت موفق باشد؟ با لحاظ اينکه برخي از کشورها به سمت کاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي روي آورده‌اند.
همه اين موضوعات وجود دارد و خيلي از کشورها سعي دارند تا انرژي فسيلي را با انرژي‌هاي تجديدپذير جايگزين کنند و اين مساله زمان‌بر است و شايد بيش از يک دهه زمان ببرد و احتمالا در اين مدت پيک مصرف نفت داشته باشيم. از آن به بعد هم که يکباره مصرف صفر نمي‌شود، به همين دليل موقعيتي براي فروش نفت وجود دارد ولي ما نبايد فکر کنيم که اگر ما الان نفتمان را نفروشيم مي‌توانيم 50 سال آينده را با نفت نگه داريم چراکه ممکن است مانند ذغال‌ سنگ مصرفي براي آن وجود نداشته باشد.