روزنامه ابتکار
1399/10/18
علیرضا صدقی «کنش اجتماعی» با هدف «تجربه‌های زیسته» ناب‌تر
در زمینه و زمانه‌ای که تمام مسیرهای سیاست‌ورزی به بن‌بست می‌رسند و امکان کنش سیاسی به عنوان یک فعل کارآ محلی از توجه ندارد، کنش‌گران سیاسی دو راه پیش رو دارند. نخست آن‌که از ارتباط و تعامل با ساختار و طبقه حکمران دست برداشته، بخت سیاسی خود را در زمینی دیگر جستجو کنند و راه دوم فاصله‌گذاری مشخص، هدفمند و دقیق با «امر سیاسی» و پرداختن به «امر اجتماعی» است.اگر سیاست‌ورزی در تعریف جامعه‌شناختی آن در بستر اجتماع تعریف شده و سیاست‌پیشگان گروهی از کنش‌گران اجتماعی محسوب شوند، آن‌گاه بازگشت این گروه به فعالیت‌های اجتماعی را می‌توان در بستر عمومی حرکت آن‌ها به تحلیل نشست.
با این مقدمه، باید به وضعیت سیاست‌ورزی در ایران معاصر نظر افکند. شواهد و قرائن نشان می‌دهد که در حال حاضر بسیاری از مسیرهای سیاست‌ورزی در جامعه ایران دستِکم برای اصلاح‌طلبان به بن‌بست رسیده است. در چنین بن‌بستی و با تجربه‌ای از این دست و زورآزمایی‌هایی که طی ادوار گذشته و انتخابات پیشین میان دو جریان اصلی در سپهر سیاست ایران (اصلاح‌طلبی و اصول‌گرایی) به وقوع پیوست، نیز به عنایت به تبار و پیشینه اصلاح‌طلبی در جمهوری اسلامی ایران، به نظر می‌رسد اصلاح‌طلبی اصیل باید راه دوم را در پیش گیرد.
مختصات فعلی میدان سیاست در ایران امروز نشان می‌دهد که اصلاح‌طلبان در حال حاضر با مشکلات متعددی در «امر سیاسی» روبه‌رو هستند. بی‌توجهی نهاد قدرت به این جریان سیاسی، حذف و طرد از بخش قابل توجهی از نهادهای اثربخش و اثرگذار در عرصه حکمرانی، از دست دادن پایگاه اجتماعی، عدم توانایی در بازتولید چهره‌ها و بازیابی گفتمان در شرایط فعلی و... تنها بخشی از مشکلات و مواردی است که این روزها اصلاح‌طلبان با آن‌ها دست به گریبان هستند.
با این اوصاف و علی‌رغم چسبندگی حداقل بخشی از جریان اصلاح‌طلبی به ساختارهای قدرت و قدرت‌محور بودن آن‌ها، شاید تنها راهکار باقیمانده برای ادامه حیات سیاسی و اجتماعی این جریان، بازگشت به نهاد جامعه و اجتماع به مفهوم کلی آن است. به نظر می‌رسد تنها مسیر پیش رو توجه و حتی تمسک به اجتماع و بازخوانی رویدادهای جامعه در زیر پوست آن است.
اصلاح‌طلبان در حال حاضر نیاز دارند تا بیش از گذشته اتفاقات و رخدادهای دهک‌های مختلف اجتماعی را مشاهده کرده و موضوعات آن‌ها را مورد مطالعه دقیق قرار دهند. در این رهگذر، توجه به مشکلات خرد برخی گروه‌ها نیز می‌تواند تاثیراتی شگرف در بازسازی ساختاری پایگاه اجتماعی این جریان داشته باشد. در حقیقت اصلاح‌طلبان امروز باید به خود پاسخ دهند که از توسل به قدرت در پی چه چیزی هستند؟ اگر آن‌ها سیاست‌ورزی در بستری اجتماعی دنبال کرده و می‌کنند، پس باید نسبت به موضوعات و مسائل جامعه حساسیتی بیش از جریان رقیب داشته باشند و حالا که رقبای آن‌ها این فرصت را در اختیار اصلاح‌طلبان قرار داده‌اند، باید از این فرصت نهایت بهره را برده و نسبت به اصلاح روندها و فرآیندهای سیاست‌ورزی این جریان اقدام لازم را به عمل آورند.
شاید لازم باشد تا آن‌ها با بازگشت به لایه‌های درونی و پایه‌ای جامعه، از طریق فعالیت در نهادهای اجتماعی نظیر NGOها، سمن‌ها، امور خیریه، مسائل آموزشی، پیگیری‌های فرهنگی و... مسائل ریز و درشت اجتماعی و سیاسی را پیگیری کنند. مسیرهایی که بی‌گمان اگر نتیجه آن بازگشت به نهاد قدرت نباشد، دستِکم پیوندی عمیق میان آن‌ها و دهک‌های مختلف و متکثر اجتماعی برقرار می‌کند.
به نظر می‌رسد دستیابی به همین هدف حداقلی نیز ره‌آوردی بیش از مسیرهایی که تاکنون طی شده برای اصلاح‌طلبان داشته باشد. چه این‌که هدف نهایی همه کنش‌گران سلیم و سالم، ایجاد امکان و فرصتی برای تجربه‌های زیسته ناب‌تر، اصیل‌تر، آسوده‌تر و شریف‌تر برای آحاد جامعه است. حال این هدف اگر با توسل به قدرت مهیا و میسر شد، نتیجه‌ای حداکثری قلمداد میشود و اگر این مهم محقق نشد، تلاشی در راستا و مسیری صحیح تلقی میشود.
سایر اخبار این روزنامه
روحانی در جلسه هیئت دولت:
بر محاکمه مسببین حادثه هواپیمای اوکراینی اصرار داریم
علیرضا صدقی
«کنش اجتماعی» با هدف «تجربه‌های زیسته» ناب‌تر
ناصحی: درباره بیمه واکسن کرونا هنوز دستورالعملی نداریم
حذف دفترچه‌های کاغذی از شهریور ۱۴۰۰
تهیه‌کننده و کارگردان فیلم‌تئاتر «من ترامپ نیستم»:
ترجیح می‌دهم کار بعدی باز هم برای پخش جهانی آماده شود
هیئت کره جنوبی به ایران سفر می کند
آیا زمان حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی فرا رسیده است؟
انفجار تورم، در پی یک سیاست غلط!
لشکر 74 میلیونی ترامپ کار انتقال قدرت را سخت خواهند کرد؟
پیروزی دموکرات ها در سنا و آخرین تلاش های ترامپ
وزیر نفت:
افزایش عرضه ۷۵ هزار بشکه‌ای، تاثیری در خروجی اوپک‌پلاس ندارد
بیانیه سپاه در سالگرد سقوط هواپیمای اوکراینی
ماجراجویی‌های آمریکا اتفاق تلخ سقوط هواپیمای اوکراینی را رقم زد
کنترل کرونا با مدیریت هوشمند
سخنگوی وزارت خارجه:
ایران در سیاست‌های دفاعی خود هیچگونه مداخله‌ای را برنمی‌تابد
سردار قاآنی:
هیمنه آمریکا باید شکسته شود
