روزنامه مردم سالاری
1399/10/21
گزینه دیپلماسی و مذاکره برای تهران و سئول
گروه سیاسی- الهه پیربرناش: ایران و کره جنوبی در طول تاریخ دارای روابطی دوستانه و نزدیک بوده‌اند، اما با روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا و خروج وی از برجام، روابط تهران - سئول به دلیل فشارهای آمریکا بر کره جنوبی تا حدی دچار فراز و فرود شده است. در حالی که برخی گزارش‌ها حاکی است یک هیات کره‌ای روز گذشته با هدف رایزنی در مورد آزادسازی کشتی توقیف شده این کشور وارد ایران شده و هیات بزرگتری نیز قرار است امروز یکشنبه به تهران سفر کند، مقامات و رسانه‌های کره جنوبی «راه حل دیپلماتیک» را تنها گزینه حل این مساله می‌دانند.به گزارش ایرنا، رسانه‌های کره جنوبی اعلام کردند به دنبال توقیف یک نفتکش کره ای به دلیل عدم رعایت پروتکل‌های زیست محیطی در تنگه هرمز، یک هیات دیپلماتیک به سرپرستی «کو کیونگ سوک» مدیرکل امور آفریقا و خاورمیانه وزارت امور خارجه کره جنوبی، بامداد پنجشنبه در سئول سوار هواپیما شده تا از طریق قطر وارد ایران شود و با مقامات ایران در مورد آزادسازی این کشتی رایزنی کند.
نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی صبح روز دوشنبه در بیانیه ای از توقیف یک فروند شناور کره جنوبی با نام تجاری «هانکوک چیمی» حامل ۷ هزار و ۲۰۰ تن مواد شیمیایی نفتی به دلیل نقض پروتکل‌های زیست محیطی در خلیج فارس خبر داد این کشتی در حال حاضر در بندرعباس لنگر انداخته است.
سفر دو هیات کره‌ای به ایران
«کو کیونگ سوگ» مدیرکل امور آفریقا و خاورمیانه وزارت امور خارجه کره جنوبی بامداد پنجشنبه و پیش از ترک کره جنوبی در فرودگاه بین المللی اینچئون واقع در غرب سئول به خبرنگاران گفته بود قصد دارم با همتای خود و همچنین دیگر مقامات ایرانی به منظور گفت و گو برای آزادسازی کشتی توقیف شده دیدار کنم. یونهاپ آورده است که وزارت خارجه کره جنوبی سه دیپلمات خود را از سفارتش در تهران به بندرعباس، شهر محل نگهداری کشتی اعزام کرده است تا با ملوانان و خدمه کشتی دیدار کند.
براساس این گزارش، «چوی جونگ» معاون اول وزیر خارجه کره جنوبی نیز قصد دارد اوایل هفته جاری برای بحث در مورد روابط دو کشور از جمله توقیف این کشتی و دارایی‌های مسدود شده ایران در کره به تهران سفر کند.
بر اساس اعلام روز سه‌شنبه بانک‌های کره جنوبی، حدود ۱۰ تریلیون وون (۹.۲ میلیارد دلار) وجوه ایرانی در بانک‌های کره جنوبی تحت تحریم‌های ایالات متحده بر سر برنامه هسته ای تهران، مسدود شده است.
توافق سفر قبل از
توقیف کشتی متخلف
اما «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه با بیان اینکه سفر هیات کره‌ای به تهران قبل از توقیف کشتی متخلف مورد توافق قرار گرفته بود، گفت: دستور کار اصلی این هیات، مذاکره برای دسترسی به منابع مالی ایران در کره است.
سخنگوی وزارت امور خارجه کره جنوبی هم با اشاره به دیدار دیپلمات‌های سفارت این کشور در تهران با خدمه نفتکش توقیف شده گفت: رفتار ایران با خدمه و ملوانان این نفتکش خوب بوده و آنها در سلامت کامل هستند.
«چوی یانگ سام» سخنگوی وزارت امور خارجه کره جنوبی روز پنجشنبه در یک جلسه مطبوعاتی در سئول گفت: به دنبال توقیف این نفتکش کره ای، سفارت کره جنوبی در ایران، سه نفر از دیپلمات‌های خود را برای ملاقات با ملوانان کشتی توقیف شده به بندرعباس اعزام کرد و دریافت که تمام ۲۰ خدمه کشتی سالم و در وضعیت خوبی هستند.
وی گفت: «ریو جئونگ هیون» سفیر کره جنوبی در ایران هم به طور جداگانه با ملوانان و خدمه صحبت کرده و او هم مجددا تایید کرده است که اعضای خدمه در سلامت کامل هستند.
سخنگوی وزارت خارجه کره جنوبی ادامه داد: دولت در نظر دارد تلاش‌های چند جانبه ای را برای آزادی کشتی توقیف شده کره ای انجام دهد.
تلاش‌های چند جانبه
برای آزادی کشتی
یک مقام کاخ ریاست جمهوری کره جنوبی هم اعلام کرد دولت تلاش‌های «چند جانبه ای» را برای آزادی نفتکش توقیف شده بکار خواهد گرفت.این مقام که نامش فاش نشده است در یک کنفرانس خبری گفت: آنچه برای ما مهم است امنیت و ایمنی مردم است ما تلاش‌های چندجانبه ای خواهیم داشت تا در کمترین زمان ممکن کشتی و خدمه را آزاد کنیم.
وی درباره گزارش‌هایی مبنی بر ارسال ۲ نامه توسط رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به «مون جائه این» رییس جمهوری کره جنوبی گفت که سئول در حال بررسی این موضوع است ولی محتوای نامه‌نگاری سران دو کشور افشا نخواهد شد.
توافق دو کشور برای پیگیری دیپلماتیک آزادسازی نفتکش کره‌ای
اواخر هفته گذشته، یک مقام وزارت امور خارجه کره جنوبی اعلام کرد که کشورش و جمهوری اسلامی ایران توافق کرده‌اند برای دستیابی به یک راه حل دیپلماتیک برای رفع توقیف نفتکش کره ای در تنگه هرمز تلاش کنند.
یونهاپ گزارش کرد این توافق به دنبال دیدار روز سه شنبه «سعید بادامچی شبستری» سفیر جمهوری اسلامی ایران در کره جنوبی با «کوه کیونگ سوک» مدیرکل امور آفریقا و خاورمیانه وزارت خارجه کره جنوبی شکل گرفته است.
یک مقام وزارت خارجه کره جنوبی به یونهاپ گفته است که دو طرف در مورد حل مساله درک مشترکی دارند و معتقد هستند موضوع باید به صورت دیپلماتیک حل شود.
این مقام که خواست نامش فاش نشود گفت: «این همان چیزی است که ما در این دیدار با سفیر ایران توافق کردیم.»
اما در کنار مواضع رسمی مقامات کره جنوبی، رسانه‌های این کشور به مساله توقیف نفتکش خاطی پرداخته اند ،خط خبری این رسانه‌ها هم گفت‌وگو و مذاکره برای آزادسازی کشتی توقیفی است.
رسانه‌های کره جنوبی اعم از «کی بی سی» تلویزیون دولتی کره و یونهاپ خبرگزاری رسمی این کشور، همچنین روزنامه‌ها و سایت‌های خبری مانند کوریا هرالد و کوریا تایمز نیز بر ضرورت گفت و گوی کره جنوبی با مقامات کشورمان برای ازادسازی نفتکش توقیف شده و همچنین آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده ایران در سئول تاکید دارند.
گزارش برخی دیگر از رسانه‌های کره جنوبی حاکی است که به رغم اعزام واحد ضد دزدان دریایی کره جنوبی به منطقه خلیج فارس، وزارت دفاع این کشور تاکید کرده است که اعزام این واحد فقط با هدف تامین منافع و امنیت دولت و همچنین شهروندان کره‌ای انجام شده و به دنبال استفاده از نیروی نظامی برای حل این مساله نیست.
در نهایت رسانه‌های کره جنوبی در مورد توقیف کشتی این کشور از سوی ایران، ضمن پرهیز از هرگونه تنش زایی بر پیگیری موضوع از مجاری دیپلماتیک و گفت و گو تاکید دارند.
تلاطم در رابطه تاریخی
شروع روابط دیپلماتیک دو کشور به سال ۱۹۶۲ بر می‌گردد. در طول تاریخ، دو کشور با وجود روابط نزدیک ایران با کره شمالی و روابط نزدیک کره جنوبی با ایالات متحده، روابط عادی خود را حفظ و حتی توسعه داده اند؛ اما از زمان اعمال مجدد تحریم‌های ایران توسط دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸، روابط ایران و کره جنوبی در مسیر نزولی قرار گرفته است.
تهران از مسدود شدن حدود ۷ میلیارد دلار دارایی خود در دو بانک کره جنوبی از شهریور ۱۳۹۸ که معافیت ایالات متحده برای واردات نفت ایران منقضی شد، شکایت دارد. ظاهرا برخی نشست‌های رسمی برای حل این مشکل با طرف کره ای فایده ای نداشته است و تهران اکنون به سئول هشدار داده است در این ارتباط در دیوان بین المللی دادگستری اقدام قانونی انجام خواهد داشت.
مواضع نه چندان مثبت مقامات کره جنوبی در ۱۰ ماه گذشته، به رغم روابط سنتی صمیمانه با تهران، به نوبه خود می‌تواند نشانگر یک تغییر اساسی در رفتار و دیپلماسی تجاری سئول در خاورمیانه به ویژه ایران باشد. به هرحال روابط دو کشور در سال‌های اخیر دارای فراز و فرودهایی بوده است که در اینجا به می‌پردازیم.
افزایش صادارت نفتی ایران به کره جنوبی بعد از برجام
کره جنوبی بعد از توافق هسته ای موسوم به برجام از خریداران اصلی نفت ایران بوده است و دو سال پس از امضای برجام، ایران به سومین منبع بزرگ صادر کننده نفت به کره جنوبی در سال ۲۰۱۷ میلادی تبدیل شد. این کشور همچنین به بزرگترین خریدار میعانات گازی ایران تبدیل شد.
علاوه بر بحث تجارت میان دو کشور، از سال ۲۰۱۰ پرداخت‌های تجارت دوجانبه از طریق حساب‌هایی که توسط بانک مرکزی ایران در دو بانک کره ای به نام‌های «بانک ووری» و «بانک صنعتی دولتی کره» انجام می‌شد، تسویه شد.
تاثیر خروج آمریکا از برجام
در روابط ایران و کره جنوبی
اما به دنبال خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸ ، این کشور مجبور شد تحت فشارهای آمریکا خریدهای نفتی از ایران را کم و در نهایت قطع کند. سئول به دلیل رابطه دوستانه ای که با تهران داشت چندبار درخواست معافیت خرید نفت کرد که دو بار هم مورد موافقت امریکا قرار گرفت.
پالایشگاه‌های کره جنوبی در سال‌های اخیر توانسته بودند همه خریدهای نفت فوق سبک خود را از ایران انجام دهند، اما تمدید نشدن معافیت برای خریداران نفت ایران از سوی آمریکا، این کشور را بسیار نگران کرده و هزینه‌هایش را افزایش داده بود. پالایشگاه‌های کره جنوبی اعلام کرده بودند که نفت فوق سبک ایران نسبت به کشورهای دیگر از جمله قطر دارای سولفور کمتری است، بهای رقابتی مناسبی دارد و برای تولید مواد پتروشیمی که می‌تواند در محصولات مختلف از جمله بطری‌های پلاستیکی استفاده شود، بسیار
مناسب است.
با این حال به دلیل فشارهای آمریکا، کره جنوبی به عنوان وارد کننده عمده نفت ایران، تحت تأثیر چرخش در سیاست ایالات متحده بسیار آسیب دید، به طوری که به دلیل تحریم‌ها، واردات ۷.۸ میلیارد دلاری نفت کره جنوبی از ایران در سال ۲۰۱۷ به ۲.۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ کاهش یافت و در سال گذشته میلادی یعنی سال ۲۰۲۰ هیچ وارداتی صورت نگرفت.
بعد از خروج ترامپ از برجام سایر بخش‌های کره جنوبی نیز آسیب دیدند. برای مثال کشتی سازان قراردادهای امیدوار کننده برای ساخت ناوگان جدید نفتکش‌های ایرانی را از دست دادند و شرکت‌های ساختمانی مجبور شدند از پروژه‌های نوسازی تأسیسات نفت و گاز خارج شوند.
پول‌های بلوکه شده ایران
در کره جنوبی
کره جنوبی که در سال ۲۰۱۷ و پس از امضای برجام، یکی از خریداران بزرگ نفت ایران بود. پس از انتشار خبر بازگشت تحریم‌ها در سال ۲۰۱۸ نه تنها ثبت سفارش نفت از ایران را به صفر رساند، بلکه پس از آبان ۱۳۹۷ که تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه نظام بانکی ایران برقرار شد، به بهانه تحریم امریکا از پرداخت پول نفتی که از ایران خریداری کرده، اجتناب کرد.
این دارایی‌ها که مبلغی در حدود ۷ تا ۹ میلیارد دلار براورد میشود، اکنون در دو بانک کره جنوبی به نام‌های «ووی بانک» و «بانک صنعتی» این کشور بلوکه شده اند. با این حال خبرگزاری رسمی یونهاپ این کشور در روزهای اخیر به نقل از مقامات کره جنوبی از مذاکره دو کشور برای ازادسازی این منابع خبر داده بود.
یک مقام وزارت خارجه کره جنوبی که نامش فاش نشده است سه‌شنبه گذشته به یونهاپ گفته بود: با توجه به چراغ سبز آمریکا به این کشور برای فروش واکسن کرونا به ایران، تهران و سئول سرگرم گفت و گو در مورد آزادسازی پول‌های مسدود شده ایران در بانک‌های کره‌ای هستند.
همین خبرگزاری در گزارشی دیگر ادعا کرده بود ایران خواستار استفاده از بخشی از دارایی‌های مسدود شده خود نزد بانک‌های کره جنوبی برای خرید تجهیزات پزشکی است.
به هر حال، برای حل مساله پول‌های بلوکه شده ایران در کره جنوبی قرار است هیاتی فردا یکشنبه به سرپرستی معاون وزیر خارجه کره جنوبی راهی ایران شود.
سایر اخبار این روزنامه
ما و مناسبات جدید در خاورمیانه
گزینه دیپلماسی و مذاکره برای تهران و سئول
اجماع روی حذف ترامپ
قدم ناخوش سال جدید میلادی برای طلای جهانی
ادامه واکنش‌ها به اظهارات امام جمعه موقت تهران
141هزار دانش‌آموز بازمانده از تحصیل در سیستان و بلوچستان
عبرت بایدن از شکست سیاست‌های ضدایرانی ترامپ
به دلیل غیرقابل پیش‌بینی بودن ترامپ نباید هیچ موضوعی را منتفی دانست
اولویت‌های اول تا چهارم دریافت واکسن
