روزنامه اعتماد
1399/10/23
اتمام حجت با كره‌جنوبي
گروه اقتصادي| روز گذشته عبدالناصر همتي، رييس كل بانك مركزي در جلسه مشترك با هيات كره‌اي بر اين موضوع تاكيد كرد كه «هيچ بهانه‌اي براي تداوم مسدودسازي ذخاير ارزي بانك مركزي كه متعلق به ملت ايران است وجود ندارد.» همتي در بخش ديگري از سخنان خود با مقامات رسمي اين كشور عنوان كرد كه «بيش از دو سال از بلوكه شدن 7 ميليارد دلار پول ايران توسط بانك‌هاي كره‌اي مي‌گذرد. اين نكته امري غيرقابل قبول است و قطعا ايران نسبت به تداوم اين مساله بي‌تفاوت نخواهد بود.» تاكنون تقريبا تمام تلاش‌هاي ديپلماتيك و رسمي براي آزاد شدن همه يا بخشي از منابع مالي بلوكه‌شده در كره‌جنوبي به بن‌بست رسيده حتي وعده‌هاي كره‌اي‌ها درخصوص ارسال كمك‌هاي پزشكي و دارو به ايران كه قرار بود مرداد ماه سال جاري به كشور وارد شود نيز عملي نشد. اما سوال اين است كه مشكلات با كره‌جنوبي و بلوكه شدن پول‌هاي ايران در اين كشور از چه زماني آغاز شد و چرا اين كشور با وجود همه تهديدها و آن‌هم در شرايطي كه ترامپ در كمتر از ده روز ديگر كاخ سفيد را ترك مي‌كند، منابع مالي را آزاد نمي‌كند؟همه‌چيز از ارديبهشت ماه آغاز شد
خروج يكجانبه امريكا از برجام، محاسبات خريد نفت از ايران براي عمده خريداران را بر هم زد. ترامپ در آبان 97 عنوان كرد كه تنها 180 روز براي مشتريان عمده نفت ايران معافيت خريد نفت قرار مي‌دهد و پس از اتمام اين مهلت، هر كشوري كه ثبت سفارش نفت ايران را انجام دهد، با اقدامات تنبيهي و تحريم مواجه مي‌شود. براساس گفته‌هاي رييس‌جمهور امريكا اين فرصت صرفا براي تطبيق پالايشگاه‌هاي اين كشورها با نفت ساير كشورهاست. چين، هند، كره‌جنوبي، ژاپن و تركيه پنج كشوري بودند كه در اين فرصت 180 روزه سعي كردند به واردات نفت از ايران ادامه دهند. دو هفته مانده به پايان معافيت‌هاي نفتي كه 12 ارديبهشت 98 به پايان مي‌رسيد، هياتي از كره‌جنوبي به واشنگتن رفتند تا بتوانند معافيت‌هاي خريد نفت از ايران را تمديد كنند. در آن مدت كره حدود 387 هزار بشكه نفت از ايران خريداري مي‌كرد. رايزني‌ها براي تداوم خريد نفت ايران نتيجه‌اي نداشت تا جايي كه كره پس از لغو معافيت‌ها هيچ سفارش خريد نفت از ايران را ثبت نكرد. با وجود تاكيد كره‌اي‌ها مبني بر ادامه رايزني با امريكا براي خريد نفت از ايران، آمارها نشان مي‌دهد چند ماه پس از لغو كامل معافيت‌ها، كره‌اي‌ها نيز ثبت سفارشي براي خريد نفت ايران نداشتند و براي تامين نياز انرژي خود از امريكا و عربستان نفت خام وارد مي‌كند. هر چند گزارش‌هاي گمرك اين كشور در ماه نوامبر گوياي كاهش واردات نفت از امريكا و جايگزين كردنش با عربستان است.
حجم تجاري با كره چقدر بود؟
از سال 90 تا 96 و پيش از خروج يكجانبه امريكا از برجام واردات كالا از كره حدود 28 ميليارد و 432 ميليون دلار بود. در مقابل حدود ده ميليارد و 412 ميليون دلار نيز از اين كشور به ايران كالا وارد شد. عمده كالاي صادراتي به كره‌جنوبي ميعانات گازي، اوره، سرب و... و مهم‌ترين اقلام وارداتي از كره نيز قطعات جهت توليد اتومبيل، كاغذ، تلفن همراه و... گزارش شده بود. طي سال‌هاي 2011 تا 2017 كل صادرات نفت ايران به كره‌جنوبي نيز 39 ميليارد و 600 ميليون تومان بود. هر چند پس از خروج يكجانبه امريكا از برجام و بازگشت تحريم‌ها، علاوه بر فروش نفت، مبادلات تجاري با اين كشور نيز خدشه‌دار شد تا جايي كه در سال 2018 روند مبادلات تجاري با برداشته شدن تابلو شركت‌هاي كره‌اي حاضر در ايران، عملا ناچيز شد.
چرا كره‌جنوبي منابع مالي را آزاد نكرد؟
منابع حاصل از فروش نفت ايران به كره در سال 2017 و پيش از شروع دور جديد تحريم‌ها عليه صنعت نفت كشور 7.8 ميليارد دلار گزارش شده هر چند برخي از مسوولان معتقدند دارايي‌هاي بلوكه شده ايران تا 9 ميليارد دلار است. كره‌جنوبي به بهانه تحريم‌هاي امريكا اين ميزان پول را در دو بانك خود نگه داشته و از آزاد شدن آن سر باز مي‌زند. آزاد نكردن دارايي‌هاي ايران آن هم در شرايط كرونا باعث شد همتي از احتمال اتخاذ اقدامات فراقانوني براي دسترسي به پول‌هاي مسدود شده خبر دهد. رييس كل بانك مركزي در پاسخي مكتوب به بلومبرگ گفته بود اقدامات دو بانك كره‌اي باعث شده كه نتوانيم از اين پول براي خريد غذا، دارو و تجارت‌هايي استفاده كنيم كه مشمول تحريم‌هاي امريكا نيست. همتي در بخش ديگري از پاسخ مكتوب خود خاطرنشان كرده بود: «ناراحت‌كننده است كه ببينيم بانك‌هاي اين كشور به راحتي تعهدات خود و توافق‌هاي مالي بين‌المللي را ناديده مي‌گيرند و تصميم گرفته‌اند وارد بازي سياسي شوند و از تحريم‌هاي غيرقانوني و يكجانبه امريكا تبعيت كنند.» همتي در بخش ديگري از سخنان خود خطاب به اين خبرگزاري گفته بود: «بانك‌هاي كره‌اي به توافقات بين‌المللي خود با ما پايبند نباشند. ما اين حق را براي خود محفوظ مي‌داريم كه طبق قوانين بين‌المللي به اقدامات قانوني روي آوريم.» به نظر مي‌رسد فشارهاي همه‌جانبه ايران به كره‌جنوبي آن‌هم در شرايطي كه ترامپ تا چند روز ديگر از كاخ سفيد خارج مي‌شود، احتمال آزاد شدن اين دارايي‌ها را جدي‌تر خواهد كرد. در اين راستا همتي در جلسه‌اي كه روز گذشته با مقامات كره‌اي داشته، آزاد شدن سريع اموال ايران را خواستار شده بود. وابستگي سياسي، اقتصادي، تجاري كره‌جنوبي به امريكا به خصوص پس از روي كار آمدن ترامپ باعث شد اين كشور از هر گونه اقدامي براي آزادسازي پول‌هاي بلوكه شده ايران خودداري كند. براساس آمارهاي بين‌المللي حجم تجارت ميان اين دو كشور در سال 2018 حدود 132 ميليارد دلار و در سال 2019، 135 ميليارد دلار برآورد شده است. نكته ديگر درخصوص روابط تجاري ميان دو كشور به پس از روي كار آمدن ترامپ باز مي‌گردد. با استناد به گزارش‌هاي تجاري كه اين دو كشور منتشر مي‌كنند، حجم صادرات امريكا به كره‌جنوبي در سال 2016، 43 ميليارد دلار بوده كه در سال 2019 به 61 ميليارد دلار رسيده است. اين در حالي است كه تراز تجاري كره‌جنوبي در مقابل امريكا مثبت اعلام شده است.
در ديدار همتي با هيات كره‌اي چه گذشت؟
پس از توقيف نفتكش كره‌اي به دليل آلوده كردن دريا، هياتي از مقامات بلندپايه اين كشور به ايران سفر كردند. در همين راستا روز گذشته رييس كل بانك مركزي در ديدار با چوي جونگ كان، قائم‌مقام وزير امور خارجه كره‌جنوبي ابراز اميدواري كرد كه مذاكره براي آزاد شدن منابع مالي ايران به نتيجه برسد. گفته مي‌شود در ديدار رييس كل بانك مركزي با هيات ديپلماتيك كره‌جنوبي، همتي از اين كشور خواست سرعت منابع مالي بلوكه شده ايران در آن كشور را آزاد كند. ايران همچنين خواستار دريافت سود از منابع بلوكه شده است. به گفته همتي در مدت دو سالي كه دارايي‌هاي ايران در اين دو بانك بلوكه هستند، نه تنها موضوع تعيين تكليف نشده بلكه به سپرده ما سود نيز تعلق نگرفته است. همتي در بخش ديگري از سخنان خود ضمن اشاره به اين موضوع كه مسدود شدن پول‌هاي كشور در كره‌جنوبي چالش اصلي ما با اين كشور است، عنوان كرد: «ما در ساير كشورها نيز منابعي داشتيم و با وجود تحريم‌هاي امريكا از آنها استفاده كرديم و به آنها دسترسي داشتيم اما در مورد كره‌جنوبي كه يكي از شركاي تجاري مهم و اصلي ايران بوده است، هنوز نتوانستيم به منابع‌مان در اين كشور دسترسي داشته باشيم.» رييس كل بانك مركزي در ادامه سخنان خود از به نتيجه نرسيدن مذاكرات سال گذشته ابراز ناراحتي كرد و گفت: «مقامات كره‌اي قول مساعدت و همكاري دادند كه متاسفانه عملياتي نشد. حتي نامه‌نگاري‌هايي نيز با مقامات كره‌اي انجام شد كه با وجود قول و قرارها نتيجه‌اي در پي نداشت و ما نتوانستيم از منابع‌مان حتي براي خريد كالا و دارو استفاده كنيم. من به هيات كره‌جنوبي اعلام كردم كه ايران بهانه آنها مبني بر مشكلات با كشور امريكا براي عدم آزادسازي منابع ايران را نمي‌پذيرد.» همتي در ادامه افزود: «اين رفتار كشور كره‌جنوبي خطاي بزرگي است و اساسا اين نكته كه كره با تبعيت از دستور كشوري ثالث پول ايران را مسدود كند غيرقابل قبول است.»
سایر اخبار این روزنامه
دراسارت قاچاقچيان
«پرواز752» خط قرمز ندارد
تا 1408 با يادگار امام(ره) ؟
اتمام حجت با كره‌جنوبي
كهنسا ل با ريشه‌هاي تنومند در سرزمين مادري
دبيراني تلويزيوني براي سينمايي‌ترين فستيوال كشور
اين وجد و سماع ما مجازي نبُوَد
واگذاري كامل حقوق سياسي
از اسلام تا مسلماني (4)
ديپلمات خاكستري
بايد واكسن بزنيم چه بخريم چه بسازيم
