روزنامه خراسان
1399/11/01
تأسیس دانشگاه فردوسی با پاس گل روزنامه خراسان
جواد نوائیان رودسری – تأسیس دانشکده و ورود مراکز آموزش‌عالی به شهر مشهد، با وجود سابقه غنی خطه خراسان در پرورش دانشمندان و ادبای نامی، یکی از آرزوهای مهم مردم این شهر در ابتدای دهه 1330 بود. انتشار اخبار مربوط به ایجاد دانشکده‌های مختلف در شهرهایی مانند تبریز و شیراز و تأخیر در تأسیس دانشکده در مشهد که می‌توانست مقدمه‌ای برای ایجاد یک دانشگاه بزرگ باشد، باعث شد که این موضوع در کانون توجه نخبگان مشهدی قرار گیرد. درست در همین زمان بود که روزنامه خراسان، با پیشینه نخبگانی‌اش، وارد میدان شد و با درج مقالات متعدد و گزارش‌های متنوع در این زمینه، موضوع تشکیل دانشکده در مشهد را از یک مطالبه نخبگانی، به مطالبه‌ای عمومی تبدیل کرد؛ اقدامی که پس از تأسیس دانشکده پزشکی مشهد در سال 1328 خورشیدی، راه را برای تأسیس دانشکده ادبیات گشود و مقدمه‌ای برای ایجاد دانشگاه فردوسی مشهد شد. نخستین مطالبه‌های خراسان نخستین طرح مطالبه عمومی برای تأسیس دانشکده ادبیات در شهر مشهد، طی یادداشت‌ها و خبرهای کوتاهی که توسط روزنامه خراسان در سال 1332 خورشیدی منتشر می‌شد، انجام گرفت. این مسئله با وجود بحران‌های سیاسی، در سال‌های نخست دهه 1330، مُصِرّانه دنبال شد. اوایل سال 1334 بود که این موضوع به تیتر سرمقاله روزنامه خراسان رسید؛ مقاله‌ای مفصل با نام «دانشکده ادبیات» که در شماره 1739 روزنامه، مورخ 20 تیر 1334 انتشار یافت. در متن این مقاله، به پیشینه طلایی تاریخ ادبیات در خراسان اشاره و تأسیس دانشکده ادبیات به عنوان مطالبه عمومی همه خراسانیان معرفی شده‌بود. ظاهراً این اقدامات روزنامه در زمانی آغاز شد و اوج گرفت که تلاش‌های بزرگان فرهنگ خراسان و به ویژه استاد فقید، دکتر علی‌اکبر فیّاض برای گرفتن مجوز تأسیس دانشکده ادبیات در مشهد، پس از تأسیس دانشکده پزشکی، بالا گرفته بود و جلسات متعددی به همین منظور در مراکز اداری پایتخت برگزار می‌شد و البته، مشکلات بسیاری در مسیر تحقق آن وجود داشت. با این حال، دانشکده ادبیات مشهد که مقدمه‌ای برای تأسیس دانشگاه مشهد یا دانشگاه فردوسی امروزی بود، طی مراسمی در 22 شهریور سال 1334، با حضور استادان و معاریف شهر مشهد، رسما افتتاح شد و روزنامه خراسان، گزارش مفصلی را در این‌باره، در شماره روز 23 شهریور 1334 منتشر کرد؛ گزارشی که یکی از معدود عکس‌های این مراسم را هم دربرمی‌گیرد. طبق گزارش خراسان، محل نخستین دانشکده ادبیات، در خیابان جنت قرار داشت؛ جایی که امروزه آن را با عنوان فرهنگسرای بهشت می‌شناسیم. آغاز جذب دانشجو با وجود تأسیس رسمی دانشکده ادبیات، تکلیف رئیس دانشکده هنوز معلوم نبود. طبق گزارش خراسان مورخ 12 مهرماه سال 1334، در جلسه‌ای که در وزارت علوم آن زمان برگزار شد، دکتر علی‌اکبر فیاض به مقام ریاست دانشکده منصوب شد؛ او 9 سال این سمت را حفظ کرد. دکتر فیاض، از دانشمندان و ادبای نامی ایران بود؛ تصحیح‌کننده مشهور «تاریخ بیهقی». به هر حال، طبق آن‌چه در آرشیو روزنامه خراسان قابل احصاست، دانشکده ادبیات روز اول آذرماه سال 1334، به‌طور رسمی اعلام ثبت‌نام کرد و از علاقه‌مندان به تحصیل دعوت به عمل آورد. یکی از این علاقه‌مندان که توانست به عنوان دانشجوی نخستین دوره دانشکده ادبیات، نامش را ثبت کند، زنده‌یاد دکتر علی شریعتی بود. او بعدها و به دلیل کسب رتبه اول در دانشکده ادبیات مشهد، توانست از بورس تحصیلی استفاده کند و به اروپا برود. نخستین روز دانشکده ادبیات با اتمام ثبت‌نام دانشکده ادبیات و گزینش دانشجویان واجدشرایط بر اساس مدارک و کارنامه تحصیلی، نخستین جلسه درس این دانشکده، روز 11 آذرماه سال 1334 و با تدریس دکتر علی‌اکبر فیاض و درس صنایع ادبی آغاز شد. بنابراین، تاریخ تأسیس دانشکده ادبیات، به‌طور دقیق و واقعی، روز 11 آذر سال 1334 است؛ موضوعی که در گزارش روز 12 آذرماه همان سال، با آب و تاب فراوان در روزنامه خراسان نقل شد. از دیگر استادانی که طبق گزارش روزنامه، در این روز به تدریس پرداختند، دکتر غلامحسین یوسفی، ادیب، نویسنده و استاد برجسته زبان و ادبیات فارسی بود که پیش از آن هم، در دبیرستان‌های مشهد، ادبیات تدریس می‌کرد. موضوع تدریس وی در آن روز، طبق گزارش روزنامه خراسان، تاریخ ادبیات بود. ادامه حمایت از دانشکده روزنامه خراسان، پس از تأسیس دانشکده ادبیات، همواره حامی این مرکز علمی بود و گزارش وقایع آن را به‌طور مداوم پوشش می‌داد. از آن‌جا که مکان اولیه دانشکده، فاقد امکانات بود و سالن کنفرانس نداشت، مسئولان از سالن کنفرانس دبیرستان فروغ در نزدیکی گنبد سبز مشهد، برای برپایی سخنرانی‌های علمی استفاده می‌کردند. خراسان این سخنرانی‌ها را هم پوشش می‌داد؛ مثلاً در 30 فروردین 1335، خبر سخنرانی استاد غلامحسین یوسفی، با موضوع حکمت در شعر عطار، به صورت خلاصه در روزنامه منتشر شد. پیگیری‌های روزنامه خراسان برای ایجاد مطالبه عمومی در این زمینه، به تأسیس دانشکده ادبیات محدود نشد؛ موضوع تأسیس دانشکده معقول و منقول یا الهیات امروزی هم، از شهریورماه سال 1334، در دستور کار روزنامه قرار گرفت و درنهایت در سال 1337 و پس از چندسال تلاش نخبگان علمی خراسانی و تبدیل آن به یک مطالبه عمومی توسط روزنامه خراسان، افتتاح شد.
سایر اخبار این روزنامه
کلاف سردرگم صنایع محور غرب مشهد
رژه ستاره‌ها به فرماندهی 7 کارگردان زن
تأسیس دانشگاه فردوسی با پاس گل روزنامه خراسان
شوک اشتباهی آقا کریم
عجیب‌و‌غریب‌ترین تابوها
مگر کرونا تمام شد؟
بازخواست بورسی مجلس از وزیر
قدرت نمایی ارتش در سواحل مکران
بیست و سومین شماره آبنبات ویژه بچه های مشهد
2 کارت زرد بهارستان به ظریف در یک روز
کیفی برای جنگ!
مجبورم تا لحظه مرگ سرقت کنم!
نان یا هوا ؟!
