تحلیف بایدن زیر شبح ترامپیسم

سنت‌شکنی‌ها در مراسم تحلیف رئیس‌جمهوری جدید آمریکا تحلیف بایدن زیر شبح ترامپیسم ریاست‌جمهوری «جو بایدن» ساعاتی پیش و در میان سنت‌شکنی‌های متعدد آغاز شد. «دونالد ترامپ» اولین رئیس‌جمهوری ایالات متحده در بیش از یک قرن اخیر نام گرفت که در مراسم تحلیف جانشینش شرکت نکرد و خلاف سنت دهه‌های اخیر حاضر نشد میزبان جو بایدن و همسرش در کاخ سفید باشد. ترامپ که همچنان از ادعای خود مبنی بر تقلب سازمان‌یافته و دزدی نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری عقب‌نشینی نکرده، برای آنکه با جو بایدن روبه‌رو نشود صبح چهارشنبه و ساعاتی قبل از آغاز مراسم تحلیف رئیس‌جمهور جدید آمریکا، واشنگتن را به مقصد فلوریدا ترک کرد. ترامپ در سخنرانی خداحافظی خود وعده داد که دوباره بازمی‌گردد. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که در صورت محکوم‌شدن ترامپ در دادگاه سنا او قادر به حضور در هیچ سمت فدرالی نخواهد شد.
مراسم تحلیف جو بایدن و «کامالا هریس»، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا با تفاوت‌های آشکاری در مقایسه با دوره‌های قبلی برگزار شد. همه‌گیری کرونا و نگرانی نسبت به تکرار آشوب و ناآرامی از سوی حامیان افراطی ترامپ باعث شد تا عموم مردم اجازه حضور در پارک ملی مقابل کنگره را نداشته باشند و به جای آنها 200 هزار پرچم آمریکا و ایالت‌های این کشور روی زمین نصب شد. تعداد حاضران در این مراسم که در محوطه بیرونی ساختمان کنگره برگزار شد حدود هزار نفر بود که «باراک اوباما»، «جورج بوش» و «بیل کلینتون» رؤسای جمهوری سابق آمریکا و همسرانشان از حاضران در این مراسم بودند. «جیمی کارتر» تنها رئیس‌جمهوری سابق و در قید حیات آمریکا بود که به دلیل مشکلات جسمی نتوانست در مراسم تحلیف بایدن شرکت کند. «مایک پنس» معاون دونالد ترامپ و رهبران جمهوری‌خواه و دموکرات کنگره هم از دیگر حاضران در این مراسم محدود و عجیب بودند.
با آغاز ریاست‌جمهوری بایدن، رئیس‌جمهوری دموکرات آمریکا با چالش‌های متعددی در داخل و خارج آمریکا روبه‌رو خواهد بود که مقابله با همه‌گیری کرونا و احیای موقعیت جهانی آمریکا مهم‌ترین این چالش‌ها محسوب می‌شوند.
همه‌گیری


یک برنامه آزمون و ردیابی ملی برای مقابله با همه‌گیری ویروس کرونا، فوری‌ترین و آشکارترین چالشی است که جو بایدن با آن روبه‌رو خواهد شد. ساعاتی قبل از آغاز ریاست‌جمهوری بایدن، تعداد قربانیان این همه‌گیری در ایالات متحده از 400 هزار نفر گذشت. بایدن قصد دارد برنامه‌ای تدوین کند تا آزمایش رایگان در اختیار تمام آمریکایی‌ها قرار گیرد و حدود صد هزار نفر هم برای راه‌اندازی یک برنامه ملی ردیابی استخدام شوند. رئیس‌جمهور جدید آمریکا می‌خواهد حداقل 10 مرکز آزمایش در هر ایالت ایجاد کند. بایدن برخلاف ترامپ، استفاده از ماسک را برای عموم از جمله تمام مقا‌م‌های فدرال و ایالتی اجباری خواهد کرد.
اقتصاد
رئیس‌جمهور جدید آمریکا با هدف مقابله با اثرات بحران کرونا، گفته «هر آنچه را لازم است» برای اختصاص وام به مشاغل کوچک و افزایش پرداخت مستقیم پول به خانواده‌ها انجام خواهد داد. از‌جمله این برنامه‌ها پرداخت 200 دلار اضافی در ماه برای هزینه‌های تأمین اجتماعی، لغو برنامه کاهش مالیات دوران ترامپ و بخشودگی 10 هزار دلاری وام‌های دانشجویی است. با اصرارهای برنی سندرز و دیگر چهره‌های چپ‌گرای نزدیک به حزب دموکرات، بایدن اعلام کرد که از افزایش حداقل دستمزد فدرال به 15 دلار در ساعت حمایت می‌کند. با اینکه نسل جوان از این برنامه استقبال کرده‌اند اما منتقدان هشدار می‌دهند که چنین برنامه‌هایی نشانه چرخش دولت دموکرات به سمت سیاست‌های چپ‌گرایانه است.
تغییرات اقلیمی
بایدن تغییرات اقلیمی را تهدیدی وجودی خوانده و می‌گوید او با پیوستن به توافق‌نامه اقلیمی پاریس که ترامپ از آن خارج شده بود، جهان را برای اقدام سریع‌تر در جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه‌ای ترغیب می‌کند. این توافق‌نامه، ایالات متحده را متعهد کرده که تا سال 2025، انتشار گازهای گلخانه‌ای را تا 28 درصد کاهش دهد. بایدن پیشنهاد کرده که هزارو 700 میلیارد دلار برای فناوری‌های سبز اختصاص یابد تا به مرور زمان و تا سال 2050 تولید گازهای گلخانه‌ای در ایالات متحده به صفر برسد. بیش از 60 کشور دیگر در سال 2019 متعهد شدند که تا سال 2050 تولید گازهای گلخانه‌ای خود را به صفر برسانند اما چین و هند که از بزرگ‌ترین انتشاردهندگان منواکسیدکربن در جهان محسوب می‌شوند هنوز چنین تعهدی را نپذیرفته‌اند.
سیاست خارجی
مهم‌ترین مأموریت جو بایدن بعد از مقابله با همه‌گیری کرونا را باید احیای اعتبار ایالات متحده در جهان برشمرد. با اینکه بایدن تأکید کرده که در هفته‌ها و ماه‌های ابتدایی حضور در کاخ سفید، ابتدا روی مسائل داخلی تمرکز خواهد کرد با این حال، نمی‌توان این ادعای بایدن را نشانه فاصله‌گرفتن او از چندجانبه‌گرایی و تعامل در صحنه جهانی دانست. رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده حدود چهار دهه در کمیته روابط خارجی سنا حضور داشت و هشت سال نیز معاون باراک اوباما در کاخ سفید بود. او به‌خوبی با چالش‌های پیش‌روی ایالات متحده در جهان امروز آشنایی دارد. احیای روابط آمریکا با متحدان در اروپا و شرق آسیا از جمله مهم‌ترین مأموریت‌های بایدن است. واشنگتن در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ رابطه‌ای پرتنش با متحدان اروپایی خود داشت و عمده این تنش‌ها به ناتو و هزینه‌های آمریکا برای تأمین امنیت کشورهای اروپایی مربوط می‌شد. رابطه ایالات متحده و چین هم در چهار سال اخیر با چالش‌های زیادی روبه‌رو بود و انتظار می‌رود بایدن هم کم و بیش مسیر ترامپ را در رابطه با چین طی کند تا پکن در قبال سیاست‌های تجاری و تکنولوژیکی خود مسئول‌تر باشد. شاید ماندگارترین میراث ترامپ در حوزه سیاست خارجی را بتوان توافق عادی‌سازی رابطه چند کشور عربی با اسرائیل دانست. این توافق‌ها می‌تواند ادامه راه را برای بایدن ساده‌تر کند و کشورهای عربی بیشتری به عادی‌سازی رابطه خود با اسرائیل بپردازند. اما نکته مهم در این میان درنظرگرفتن منافع فلسطینی‌هاست. بایدن دوباره راه‌حل دو‌کشوری را به میز مذاکرات برمی‌گرداند تا شاید حمایت فلسطینی‌ها را جلب کند اما از طرف دیگر نشانه‌ای از بروز تنش میان واشنگتن و تل‌آویو هم به چشم نمی‌خورد و مقام‌های دولت بایدن تأکید کرده‌اند که قصدی برای بازگرداندن سفارت آمریکا از قدس به تل‌آویو ندارند. پرونده ایران و بازگشت ایالات متحده به برجام هم از دیگر اولویت‌های بایدن در سیاست خارجی محسوب می‌شود اما شرایط با دوران ریاست‌جمهوری اوباما تغییر کرده و بایدن می‌خواهد بر سر توافقی محکم‌تر و طولانی‌تر با ایران مذاکره کند؛ مذاکره‌ای که تنها به برنامه هسته‌ای ایران محدود نخواهد شد.