وزیر نفت: بالاترین رکوردهای صادرات فرآورده‌های نفتی را در دوران تحریم ثبت کردیم

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: این روزها جامعه در انتظار بازگشت آمریکا به برجام و متعاقب آن حضور مجدد ایران در چرخه تجارت نفت و فرآورده‌های آن و همچنین سایر گشایش‌های بانکی است. در واقع از همین رو نیز دلار نرم نرم کاهش یافته و به مرز کانال 20 هزار تومان نزدیک شده و شاید فقط یک شوک توافقی جدید لازم است تا این رقم به مرز 15 هزار تومان نیز کاهش یابد. آرزویی که هر چقدر در دل مردم مانده اما برخی سودجویان هم تمایلی به این کاهش قیمت ندارند!
در این میان در مراسم افتتاحیه نمایشگاه بین‌المللی نفت در تهران موقعیت مناسبی دست داد تا وزیر نفت ایران در نخستین موضع پس از پایان دوران ترامپ در آمریکا اعلام کند: «نه تنها صادرات نفت ایران صفر نشده است، بلکه رکورد صادرات فرآورده‌‌های نفتی در دوران تحریم شکسته شده است»! بیژن زنگنه با چنان تعبیری این رکوردشکنی را مطرح کرد که در میانه جملاتش و در فازی احساسی هم به ترامپ باخته تاخت و گفت: «داغ صفر شدن صادرات نفت را به جگر ترامپ گذاشتیم.» اما چگونه چنین اتفاقی ممکن است!؟ تحریم سنگین بر نفت ایران و آن وقت شکست رکورد صادرات؛ تا حدودی متناقض و شگفت‌انگیز می‌نماید.
اما پیش از اینکه نظر یک کارشناس انرژی را در این خصوص جویا شویم، مرور بخش دیگری از اظهارات بیژن زنگنه خالی از لطف نیست. سخنانی که اشاره زنگنه در آن‌ها به سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ در قبال جمهوری اسلامی ایران طی 3سال اخیر است و هدف آن «صفر شدن» صادرات نفت ایران با ادعای تاثیرگذاری بر تغییر رفتار مسئولان کشورمان تعیین
شده بود.


زنگنه می‌گوید: «آنها مردند و به زباله‌دان تاریخ پیوستند، اما ما با امید بیشتر برای زنده نگه‌داشتن و آبادانی کشور هستیم.» بنا به گفته وزیر نفت کشورمان صادرات نفت نه تنها کم نشده، بلکه «بالاترین رکوردهای صادرات فرآورده‌های نفتی را در دوران تحریم ثبت کردیم.»
البته این ادعای وزیر نفت برای نخستین بار نیست که مطرح می‌شود و پیش از این خبرگزاری رویترز به نقل از شرکت
‏Tanker Trackers که کشتی‌ها را ردیابی می‌کند این موضوع را مطرح کرده بود.
رویترز در ماه سپتامبر در گزارشی از قول سمیر مدنی یکی از بنیانگذاران Tanker Trackers نوشته بود: «صادرات ایران در حال افزایش است و ماه جاری میلادی این صادرات به ۵/۱میلیون بشکه در روز رسیده که شامل نفت‌خام و میعانات نفتی است.» این میزان صادرات به‌گفته مدنی در یک سال و نیم گذشته سابقه نداشته است و 2 برابر میزان صادرات ایران در ماه قبل (اوت) است.
البته شاید در این مرحله حواس چندگانه فعالان بازار انرژی کنجکاو و فعال شود که چرا در این خصوص از سوی وی اعداد و ارقامی اعلام نشده و نمی‌شود!؟ کما اینکه خود بیژن نامدار زنگنه نیز در روز ۲۵ شهریور در گزارشی به مجلس شورای اسلامی در مورد نحوه مقابله با تحریم‌های تحمیلی دونالد ترامپ گفته بود: «ما هر چه صادر می‌کنیم به اسم ایران نیست. چند بار تغییر می‌کند حتی سندها هم تغییر می‌کند، مشخصات هم همین‌طور. می‌گویند که چرا برنامه‌هایت را برای دور زدن تحریم‌ها توضیح ندادی. من اگر برنامه‌ها را توضیح دهم نقشه عملیات را لو داده‌ام، من فقط می‌توانم نتایج را خدمت نمایندگان بگویم»
دکتر سید حمید حسینی، فعال اقتصادی ایرانی در بخش پتروشیمی کشورمان عصر جمعه در گفتگو با روزنامه «آفتاب‌یزد» پیرامون این اظهارات زنگنه می‌گوید: این اظهاران از آن جهت درست است که با راه‌اندازی فازهای 3 و 4 ستاره خلیج فارس، ما فرآورده مازاد داریم و حتی ظرفیت صادرات روزانه حدود 600 هزار بشکه ظرفیت فرآورده به وجود آمده است.
وی با بیان اینکه به دلیل تنوع همسایگان بحث تحریم‌ها روی صادرات فرآورده‌های نفتی ایران اثر نکرد و بازار خوبی در عراق، افغانستان و ارمنستان و حتی کشورهای آفریقایی و امارات ایجاد شده است اظهار می‌کند: به طور نمونه فقط در شش ماه نخست سال 99 با وجود شیوع کووید 19 و محدودیت و معذوریت بیشتر کشورهای صادرکننده اما ایران موفق به صادرات یک میلیارد دلار بنزین شد.
حسینی با بیان اینکه در کنار بنزین صادرات سایر فرآورده‌ها مانند بقیه فرآورده‌های روغنی، قیر و حتی مازوت بسیار خوب بوده است تصریح می‌کند: حتی در بحث‌صادرات مازوت که برخی به خطا ادعا می‌کنند ما نمی‌توانیم صادر کنیم، این ادعا صحت ندارد؛ چرا که حتی با وجود اعمال استاندارد جدید IMO که می‌بایست تا سال ۲۰۲۰، مقدار گوگرد حاصل از سوخت مازوت به حدود ۰.۵ درصد کاهش یابد و این امر موجب نگرانی برخی از صادرات شده بود اما به دلیل رعایت نشدن کامل این قانون در داخل اقیانوس‌ها برخلاف نزدیک بنادر و شهرها مشکلی در این زمینه بروز نکرد.
وی با بیان اینکه البته طب دو ماه اخیر صادرات مازوت و گازوئیل نداشته‌ایم و دلیل آن هم این بوده که ناگزیر باید برای ذخیره‌سازی به نیروگاهها و واحدهای صنعتی داده می‌شد می‌افزاید: در مجموع سال 99 سال خوبی برای صنایع فرآورده‌های نفتی نسبت به سالهای گذشته بود و شاید جالب باشد که تاکید کنیم هیچگاه صادرات گاز از ایران به 75 میلیون مترمکعب ( 25 میلیون مترمکعب ترکیه و 50 میلیون مترمکعب به عراق) نرسیده بود که این خود به اندازه فعال بودن 3 فاز پارس جنوبی است که در کنار صادرات برق منجر به درآمد فرآورده‌های نفتی بیشتر از نفت خام
بوده است.
وی با ابراز خشنودی از این توفیق صنایع فرآورده‌های نفتی کشور که موجب شد پالایشگاههای کشور نیز به مشکل برنخورند می‌افزاید: اگرچه به دلیل تقاضای داخلی دست ایران در صادرات گازوییل زیاد باز نیست، اما اگر نمی‌توانستیم بنزین صادر کنیم ناچار بودیم تا همچون سایر کشورهای جهان که ناچار شدند ظرفیت پالایشی خود را کم کنند، مبادرت به این امر کنیم که می‎توانست پیامدهای ناخوشایند اقتصادی را ایجاد کند.
حسینی در مورد تاثیر حضور بایدن و تغییر احتمالی سیاست‌های تحریم آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران می‌گوید: به طور قطع در صورت تحقق این موضوع و فراهم شدن شرایط صادرات نفت خام ایران که با توجه به زیرساخت‌های آماده شده و موجود منجر به رونق شدید درآمدهای ارزی کشور خواهد شد، موقعیت اقتصادی بسیار مطلوبی فراهم می‌شود که دستاوردهای تداوم آن در سالهای آینده روی زندگی آحاد جامعه اثر محسوس
خواهد گذاشت.
امیدواری هند به واردات نفت ایران در دوران بایدن
هند امیدوار است با روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا که ممکن است تسهیل تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران و ونزوئلا را به دنبال داشته باشد، منابع واردات نفت را متنوع کند.
به گزارش ایسنا، دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ با اشاره به سیاست‌های وعده داده شده از سوی جو بایدن، رئیس جمهوی آمریکا، گفت: برخی تغییرات ژئوپلیتیکی در پیش است.
وزیر نفت هند اظهارات ماه گذشته خود را مجددا تکرار و تاکید کرد این کشور به عنوان سومین واردکننده بزرگ نفت در جهان تمایل دارد فرصتهای بیشتری برای متنوع کردن منابع واردات نفت شامل ازسرگیری واردات نفت ونزوئلا و ایران در دوران بایدن داشته باشد.
دولت ترامپ از سال ۲۰۱۸ صادرات نفت ایران و ونزوئلا را با هدف قطع درآمدهای نفتی این دو کشور هدف تحریم قرار داد. اما بایدن وعده داده که به مسیر دیپلماسی با ایران بازخواهد گشت و توافق هسته‌ای را احیا می‌کند.
پس از این که تحریمها علیه صادرات نفت ایران و ونزوئلا در سال ۲۰۱۹ تشدید و شامل کسانی شد که نفت از این کشورها وارد می‌کنند، هند در ماه مه سال ۲۰۱۹ واردات نفت از ایران را متوقف کرد و خرید نفت ونزوئلا را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
شرکت ریلاینس اینداستریز که بزرگترین پالایشگاه در هند و جهان را دارد، خرید نفت ونزوئلا را در ژوئن سال ۲۰۲۰ متوقف کرد. این شرکت تنها شرکتی نبود که به دلیل نگرانی از مجازات آمریکا، خرید نفت ونزوئلا را متوقف کرد. شرکت نایارا انرژی هم خرید نفت از این کشور آمریکای جنوبی را متوقف کرد و در عوض به خرید نفت کانادا، کویت و اکوادور پرداخت.
پرادهان اوایل هفته جاری از اوپک و عربستان سعودی به دلیل تلاش برای محدود کردن عرضه نفت در بازار و کاهش حجم صادرات که باعث بالا رفتن قیمت‌ها برای واردکنندگان شده است، انتقاد کرد.
بر اساس گزارش اویل پرایس، پرادهان به بلومبرگ گفته بود تغییرات غیرمنتظره در سیاست‌های گروه اوپک پلاس برنامه ریزی برای کشورهای واردکننده نفت را دشوارتر کرده است. هند برای تامین بیش از ۸۰ درصد از مصرف نفت، به واردات متکی است.
اوپک، نظاره‌گر رویکرد بایدن در قبال تحریم‌های ایران
وزیر انرژی الجزایر که ریاست امسال اوپک را برعهده دارد اظهار کرد: اوپک به دقت سیگنال‌های واضح‌تر از سوی جو بایدن، رئیس جمهوری جدید آمریکا درباره احتمال تسهیل تحریم‌های ایران و ونزوئلا را زیرنظر دارد.
به گزارش ایسنا، عبدالمجید عطار گفت: واکسیناسیون جهانی و ازسرگیری ترافیک هوایی بین‌المللی از قیمت‌های نفت در محدوده ۵۵ تا ۶۰ دلار در هر بشکه در آینده نزدیک پشتیبانی می‌کند اما اوپک به دقت سیگنال‌های واضح‌تر از سوی جو بایدن، رئیس جمهوری جدید آمریکا درباره احتمال تسهیل تحریم‌های ایران و ونزوئلا را زیرنظر دارد.
هر گونه تسهیل تحریم‌ها حجم زیادی نفت را روانه بازار خواهد کرد و در شرایطی که روند احیای اقتصاد جهانی از پیامدهای شیوع ویروس کرونا شکننده مانده است، تلاشهای اوپک پلاس برای متعادل کردن بازار را پیچیده می‌کند.
عطار در مصاحبه با خبرگزاری اسپوتنیک روسیه اظهار کرد: در حال حاضر این موضوع نامعلوم بزرگی است و چند هفته آینده برای بازار نفت بسیار تعیین‌کننده خواهد بود و به تصمیمات دولت بایدن توجه زیادی خواهد داشت.
پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا از برجام در ماه مه سال ۲۰۱۸ و وضع مجدد تحریمها علیه صنعت نفت ایران، صادرات نفت و به تبع آن تولید نفت ایران هم متاثر شد. اما اکنون تیم بایدن اعلام کرده که به دنبال احیای این توافق است.
اس‌اند پی گلوبال پلاس آنالیتیکس پیش‌بینی کرده که با فرض انعقاد توافق جدید تا اواسط سال ۲۰۲۱ و به شرطی که دولت بایدن در اجرای سیاست تحریمها به شدت دولت ترامپ عمل نکند، صادرات نفت ایران در فاصله ژوئن تا دسامبر ممکن است به میزان ۵۰۰ هزار بشکه در روز رشد کند. در بهترین حالت، رشد صادرات نفت ایران به یک میلیون بشکه در روز تا دسامبر امکان‌پذیر است. چشم‌انداز تسهیل تحریم‌های ونزوئلا امیدواری کمتری دارد و زیرساخت ضعیف این کشور بهبود سریع تولید را منتفی می‌کند. طبق نظرسنجی اس‌اند پی‌گلوبال پلاتس از تولید اوپک، میانگین تولید نفت ونزوئلا در سال ۲۰۲۰ به ۵۰۰ هزار بشکه در روز رسید که در مقایسه با ۲.۳۴ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۵ کاهش چشمگیری داشته است.
اتحاد اوپک پلاس که حدود نیمی از عرضه نفت جهان را کنترل می‌کند، در حال اجرای محدودیت عرضه به میزان ۷.۲ میلیون بشکه در روز است. ایران به همراه ونزوئلا و لیبی از مشارکت در این پیمان معاف شده است.
این گروه درباره تسهیل تدریجی محدودیت عرضه تا پایان سال با توجه به روند احیای اقتصاد جهانی مذاکره کرده است، اما عربستان سعودی در ششم ژانویه با اعلام کاهش یکجانبه تولید به میزان یک میلیون بشکه در روز دیگر در ماههای فوریه و مارس، بازار را غافلگیر کرد. بر اساس گزارش پلاتس، رئیس اوپک گفت: اقدام عربستان سعودی ممکن است به فراهم کردن فضا برای بازگشت نفت ایران به بازار کمک کند.