بدانيم كه با خاورميانه جديدي روبه‌رو مي شويم

آرمــان ملي- عليــرضا پــورحسيــن: وزير خارجه عربستــان در صحبــت‌هايي مدعي شد که کشورش با تمام دولت‌هاي آمريکا همکاري مي‌کند و روابط بسيار خوبي با دولت جديد اين کشور هم خواهد داشت و درباره برجام نيز گفته است که اگر از ما خواسته شود در پرونده هسته‌‌اي ايران مشارکت خواهيم کرد. فيصل بن‌فرحان در ادامه مدعي شده است که همواره دست رياض براي گفت‌‌وگو دراز است اما ايراني‌ها به حرف‌هاي خود پايبند نيستند بنابراين ما بايد نشانه‌هاي واقعي در تغيير رفتارهاي آنها در منطقه و بحث حمايت از تروريست‌ها مشاهده کنيم. وزير خارجه سعودي اذعان کرده است که نصيحت من به ايراني‌ها اين است که مشغول توسعه کشور خودشان باشند. ادعاي فيصل بن‌فرحان درباره تمايل عربستان براي گفت‌وگو با ايران و سرباز زدن تهران، در حالي است که مقامات کشورمان بارها تاکيد کرده‌‌اند که ايران براي گفت‌وگوي فوري و بدون پيش‌شرط با رياض آمادگي دارند که اين اعلام آمادگي همواره با پاسخ منفي عربستان مواجه شده است. در آخرين مورد نيز، رئيس‌جمهوري کشورمان طرح صلح هرمز را پيشنهاد داد تا به نوعي کشورهاي همسايه خليج فارس از جو سرد و دشمني کنوني در روابط فيمابين عبور کنند و زمينه روابط سازنده ميان ايران و عربستان هم فراهم شود که اين طرح نيز با پاسخ منفي سعودي‌‌ها روبه‌رو شد. فضايي که پيرامون خود همچنان تهديدهاي رژيم صهيونيستي و اوضاع نابسامان عراق را به‌شدت احساس مي‌کند. در راستاي بررسي اين مساله «آرمان ملي» گفت‌وگويي با حسن‌دانايي‌فر، سفير پيشين ايران در عراق داشته است که در ادامه مي‌خوانيد.
مواضع اخيــر وزيرخارجه عربستان دستخوش تغييراتي شده است؟ و با چه اهدافي مطرح شده است؟
وزيرخارجه عربستان در يک هفته گذشته دو نوع ادبيات متفاوت را در قبال ايران به کار برده است که هر دو يک مفهومي دارند اما تناقضاتي نيز دارند. از يک‌سو اعلام کرده‌اند که به‌دنبال کاهش تنش ميان روابط ايران و عربستان هستند و ابراز علاقه کرده‌اند که اين اقدام صورت گيرد. طبيعتا در ايران هيچ‌کس با اين امر مخالف نيست و اين انگيزه وجود دارد که ايران با کشورهاي منطقه روابط حسنه‌اي برقرار کند. او قبل‌تر اعلام کرده و مدعي شده بود که ايراني‌ها لفاظي مي‌کنند و قصد وقت‌گذراني هستند. اين موضع‌گيري نقض‌کننده موضع ديگر آنهاست که نشان از بي‌اعتمادي به طرف مقابل است. اين برخلاف آن چيزي است که ايران مصمم بر آن است. درخصوص علت اين نطق‌ها بايد گفت که با رفتن ترامپ منطقه بسيار دستخوش تحولات خواهد شد. تئوري فشار حداکثري بر ايران و ايجاد تنش عليه ايران با رفتن ترامپ جايگاه خود را از دست خواهد داد و آمريکا و اروپا با نگاهي متفاوت در منطقه حاضر خواهند شد و در همين راستا سعودي‌ها به دنبال انطباق خود با وضعيت جديد هستند. سفر مقامات سعودي به مسکو نيز حامل اين پيام بود که تغيير در سياست‌ها به‌زودي رخ خواهد داد. آنها فهميده‌اند که پس از ترامپ بايد به سمت روسيه نيز گرايش پيدا کرده و روابط کم‌تنش‌تري نيز با ايران داشته باشند تا منطقه به سمت آرامش پيش رود.
اين تغييرات روند عادي‌سازي روابط اعراب با رژيم صهيونيستي را کندتر خواهد کرد؟


اين مقوله يک روند است و متوقف نخواهد شد و عادي‌سازي روابط اعراب با رژيم‌صهيونيستي ادامه خواهد داشت. شايد اين روند کند شود اما متوقف نخواهد شد. اين تصميمي است که برخي کشورهاي عربي منطقه اتخاذ کرده‌اند. سعودي‌ها بيش از هر دولت ديگري خواستار عادي‌سازي روابط با رژيم‌صهيونيستي بودند اما شرايط به آنها اجازه نداد که اولين باشند و بحرين به نيابت از آنها اين امر را به ثمر رساند و کاملا نيز با هماهنگي سعودي‌ها بود. مشخصا رفتن ترامپ و برداشته شدن فشار او براي اين کار حرکت را کمي کندتر خواهد کرد اما بعيد به نظر مي‌رسد به صورت کلي متوقف شود. اقدامي که در اين ميان امارات انجام داد با وعده ترامپ بود. آنها به گونه‌اي هراس از ايران را بزرگ کرده و از اين طريق امارات را مجاب کردند تا روابط خود را با رژيم صهيونيستي عادي کند و در اين مسير برخي کشورهاي ديگر عربي را با وعده و برخي ديگر را با فشار به اين مسير کشاندند تا کفه ترازو در منطقه را به نفع خود سنگين‌ کنند. اين اتفاق در مسير همان اصلي بود که در آمريکا وجود دارد و تغيير نخواهد کرد. شايد در اولويت ديگر نباشد اما همچنان مهم خواهد بود.
عراق در خاورميانه جديد به کدام سمت حرکت خواهد کرد و آيا پس از انتخابات باز هم شاهد سنگين بودن کفه ترازو در اين کشور به نفع آمريکا خواهيم بود؟
خاورميانه در تمامي جهات با روي کارآمدن بايدن متفاوت از دوران ترامپ خواهد بود. روند ايالات متحده بر مدار حفظ امنيت رژيم صهيونيستي است و تغييرات را تا جايي مي‌پذيرند که اين اصل آنها با مخاطره مواجه نشود. اين موضوع ترامپ و غيرترامپ نمي‌شناسد. در همين راستا آنها در عراق آغاز به فعاليت کردند و ترامپ نيز خواهان يک سياست حداکثري در عراق بود و يک اصل تماميت‌خواهي را در اين کشور قصد داشت به اجرا درآورد اما با رفتن ترامپ اين عرصه به تعادل باز خواهد گشت و شايد انتخابات عراق در اين عرصه يک نقطه عطف باشد تا بار ديگر تعادل در اين کشور حکمفرما شود و شاهد امنيت بيشتري در اين کشور باشيم. کشور عراق در دوران ترامپ دستخوش تغييرات زيادي شد و به نحوي او توانست از وضعيت نابسامان اين کشور به نفع خود استفاده کند تا نيروهاي خود را همچنان در عراق حفظ کند اما به نظر مي‌رسد اين دوران ديگر رو به پايان است و احتمال دارد براي حفظ نيروهاي خود در عراق دست به اقدامات ديگري بزنند.