روزنامه آفتاب یزد
1399/11/08
طالبان ابتکار کشورهای منطقه به جای ابتکار آمریکایی را پذیرفته است
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: یک کارشناس مسائل سیاسی و بین‌الملل در واکنش به این خبر که: «هیئتی به رهبری ملا عبدالغنی برادر ـ فرد شماره دوم گروه طالبان ـ، معاون سیاسی گروه طالبان و رئیس دفتر طالبان در قطر، برای گفت‌وگو با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، به تهران سفر کرده اند» به آفتاب یزد می‌گوید: «تغییرات سیاسی در آمریکا ما را ترغیب می‌کند نگاهی متفاوت به سفر سال گذشته ی «ملابرادر» به تهران داشته باشیم؛ سفری که در آذرماه98 به انجام رسید»پیرمحمدملازهی، کارشناس شبه قاره بر این عقیده است که:«طالبان، نگران بازنگری‌هایی در توافقات ترامپ و گروه طالبان در گفتگوهای صلح دوحه است و به همین دلیل نگاهِ جدیدی در مناسبات سیاسی خود لحاظ کرده است.»
> از آذر98 تا بهمن 99
دکتر نعیم، سخنگوی دفتر طالبان در قطر، در یک رشته توییت گفته است هیئتی به رهبری ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی گروه طالبان و رئیس دفتر طالبان در قطر، به دعوت مقام‌های جمهوری اسلامی ایران و برای مذاکره در مورد وضعیت مهاجران افغان ساکن در ایران و همچنین مسائل سیاسی افغانستان به تهران سفر کرده اند. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، به رسانه‌ها می‌گوید: هیئت طالبان در این سفر، با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه و نماینده ویژه دولت این کشور در امور افغانستان، دیدار خواهند داشت تا در مورد روند صلح افغانستان گفت‌وگو کنند.
> دومین سفر طی یک سال گذشته!
در آذر ماه سال 1398، ملا برادر با هیئتی از گروه طالبان، به تهران سفر کرد. در آن زمان، سفر ملا برادر به تهران را با موضوع توافق صلح امریکا و طالبان، که حدود دو ماه بعد از آن سفر به امضا رسید، ربط می‌دادند. در واکنش به سفرِ سال گذشته، دولت افغانستان با رویکرد ایران در برابر طالبان موافق ابراز نارضایتی کرده، میزبانی از این گروه را «خلاف تمام اصول و روابط میان کشورها توصیف کرده بود.» اگرچه این‌بار، به نظر می‌رسد، اظهارات مقام‌های امریکایی در مورد ضرورت بازنگری توافق صلح، زمینه‌ساز این سفر بوده است اما، باید منتظر ماند و دید واکنش مقامات رسمی دولت افغانستان در قبال این سفر که همه ی نگاه‌ها را به خود معطوف داشته، چگونه خواهد بود.
> رایزنی‌های فشرده ی مقامات ایرانی
در همین رابطه و بنا بر گزارش ایرنا از اداره کل اطلاع‌رسانی و امور سخنگویی وزارت امور خارجه، «محمد ابراهیم طاهریان» نماینده ویژه وزیر امور خارجه در ادامه رایزنی‌ها با خانم لیونز نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور افغانستان گفتگو کرد. در این گفتگو آخرین وضعیت مذاکرات درون افغانی، روند صلح در افغانستان و دستیابی به ثبات پایدار از طریق راه‌حل‌های دیپلماتیک مورد تاکید طرفین قرار گرفت. پیشتر، طاهریان در گفتگو با محمد حنیف اتمر وزیر امور خارجه افغانستان درباره مناسبات دوجانبه و روند صلح افغانستان تبادل نظر کرده بود. نماینده ویژه وزارت امور خارجه در امور افغانستان همچنین در گفتگوهایی با نمایندگان ویژه روسیه و آلمان در امور افغانستان بر ضرورت کاهش خشونت‌ها و تشریک مساعی کشورهای دوست افغانستان در استقرار صلح پایدار از طریق راههای دیپلماتیک تاکید کرد. وی گفتگوهای درون افغانی را مناسب‌ترین راه برای خاتمه بحران در افغانستان و کاهش آلام مردم این کشور بیان و آمادگی کشورمان جهت ارائه هر گونه مساعدتی در این مسیر را مورد اشاره قرار داد.
این سفر متفاوت است چون دیگر ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیست!
پیرمحمد ملازهی در باره سفر طالبان به تهران و تفاوت‌های آن با سفر آذر 98 می‌گوید: تفاوت اساسی شرایطی است که الان وجود دارد. با تغییر ریاست جمهوری در آمریکا بحثی است درباره معاهده‌ای که بین طالبان و آمریکا به وسیله آقای خلیل زاد و ملابرادر بسته شده است. ظاهرا آمریکایی‌ها می‌خواهند تجدید نظری در آن توافق نامه داشته باشند و این باعث نگرانی طالبان شده است.
این کارشناس مسائل سیاسی می‌افزاید: چون طالبان فکر می‌کردند که با آن قرارداد در موضع مسلط قرار می‌گیرند و می‌توانند امارت اسلامی خود را در افغانستان چه از طریق سیاسی چه از طریق نظامی احیا کنند؛ به نظر می‌رسد موضع طالبان در قبال صلح در افغانستان تحت تاثیر نگاهی که در آمریکا به وجود آمده قرار می‌گیرد و طالبان گمان می‌کنند احتمالا موضع دولت مرکزی افغانستان در مذاکرات آینده قوی‌تر خواهد شد.
ملازهی ابراز می‌دارد: معتقدم طالبان بسیار هوشمندانه نسبت به این قضیه برخورد کردند و سعی می‌کنند اگر آن ابتکار آمریکایی به نوعی با شکست رو به رو شد ابتکاری که ایرانی‌ها مطرح کرده بودند که صلح افغانستان را بین الافغانی کنند و ابتکار کشورهای منطقه‌ای را به جای ابتکار آمریکایی به کار برند و الان شاهدیم بیشتر در این زمینه کار می‌کنند که موضع خود را تقویت کنند. بنابراین تفاوت بین آن مقطع زمانی با حالا در این است که اکنون طالبان نگران‌اند که سیاست خارجی آمریکا تغییر کند و توافقی که طالبان در آن متعهد شده بودند که اجازه نمی‌دهند گروه‌های رادیکال اسلامی در افغانستان علیه آمریکا یا متحدان او فعال شوند و در ازای آن آمریکا تعهد داده بود که نیروهای خود را از افغانستان خارج کند دستخوش تغییر شوند و این نگرانی سبب شده است که به تهران سفر کنند و احتمالا این هیئت به جاهای دیگر مثل عربستان، امارات و ترکیه نیز خواهند رفت.
> افغانستانِ پساترامپ و چند موضوع دیگر...
ملازهی در ادامه و درباره مقایسه شرایط افغانستان در زمان دو سفر طلبان به تهران و در واکنش به ترورهای هفته‌های اخیر در مناطق مختلف اظهار می‌دارد: طالبان ترورهایی که انجام شده است را نمی‌پذیرند و داعش مسئولیت آن را به عهده گرفته است. نگاه جریان رادیکال اسلامی که تحت عنوان جهادی‌ها هستند نسبت به آنچه که طی نوزده سال گذشته اتفاق افتاده نگاهی منفی است. سطح آزادی که رسانه‌ها و مطبوعات پیدا کردند، وضعیت زنان جامعه و وضعیت شیعه‌ها که در قانون اساسی مذهب شان رسمیت پیدا کرده از نظر آن جریان رادیکال اسلامی قابل قبول نیست و سعی می‌کنند با این گروه‌ها برخورد کنند.
> ترورهای اخیر یعنی آزادی‌های فعلی را بر نمی‌تابیم!
کارشناس ارشد مسائل شبه قاره اذعان دارد: شاهدیم در این ترورهای هدفمند شیعه ها، روزنامه نگارها و جریاناتی که با طالبان مشکل دارند هدف قرار گرفتند. مفهومش این است که آنها می‌خواهند این هشدار را به جامعه افغانستان دهند که اگر ما به قدرت رسیم این سطح آزادی را نمی‌توانیم قبول کنیم و جامعه افغانستان در این زمینه است که نگرانی دارد چون می‌دانند اگر طالبان شریک قدرت شوند این شانس را دارند که در مراحل بعدی قدرت را قبضه کنند و بعد به طرف تسلط کامل و نادیده گرفتن حقوق بقیه بخش‌های سیاسی، قومی و مذهبی گام بردارند.
وی تاکید می‌کند: البته شرایط به گونه‌ای نیست که طالبان فکر می‌کنند چون الان سه گروه داوطلب قدرت هستند: طالبان، جریان جهادی شمال به نمایندگی عبدالله عبدالله و دیگری جریان لیبرال-دموکرات‌ها به نمایندگی اشرف غنی. اگر بخواهد راه حلی متصور باشد باید یک قدرت متوازنی به وجود آید که طالبان باید مواضع خود را تعدیل کنند.
> آمریکایی‌ها میدان افغانستان را به ایران، هند و پاکستان نخواهند سپرد؟!
این کارشناس درباره موافقت آمریکا نسبت به واگذاری ابتکار عمل صلح در افغانستان به مثلث ایران، هند و پاکستان خاطرنشان می‌کند: به نظر سخت است. این گونه نیست که کلا اجازه دهند ابتکار به‌طور کامل از دست آمریکایی‌ها خارج شود. حتی در زمان ترامپ هم در پشت پرده در توافق طالبان درصدی از حضور آمریکایی‌ها در افغانستان را پذیرفتند. بنابراین آمریکایی‌ها حتما دو پایگاه را نگه‌می‌دارند. به نظر می‌رسد آقای بایدن و تیمش روی مسائل گسترده‌تر و عمیق‌تری فکر می‌کنند. بحث اصلی آمریکایی‌ها در منطقه نفوذ چین است که چینی‌ها از طریق جاده کمربند در بندر گوادر و در صدد افزایش نفوذ به چابهار و جاسک و خلیج فارس هستند. در ایران هم بحث معاهده 25 ساله با چین مطرح است. بنابراین آمریکایی‌ها مسئله شان تنها افغانستان نیست و نوعی رقابت بین چین، روسیه و آمریکا و اروپا در منطقه در حال شکل‌گیری است که پاکستان، افغانستان و ایران محل دعوای اصلی در این قضیه هستند.
ملازهی ادامه می‌دهد: شواهد نشان می‌دهد که در بیست ـ سی سال آینده چینی‌ها قدرت اول جهانی خواهند بود و آمریکایی‌ها درصدد هستند جلوی چینی‌ها را در این منطقه بگیرند. دو ائتلاف می‌خواهد شکل گیرد یک ائتلاف دموکراسی که آمریکایی‌ها شروع کردند یعنی هدف خاورمیانه‌ای است که اسرائیل و عربستان سعودی و کشورهای حاشیه خلیج فارس را به هند متصل کردند و از آنجا این ائتلاف به طرف شرق منتقل میشود و کره جنوبی، ژاپن و استرالیا را در برخواهد گرفت که چین را کاملا محاصره کنند در خشکی هم سه کشور دیگر هستند که مد نظر آمریکا است: افغانستان، مغولستان و دانمارک. آمریکایی‌ها می‌خواهند هم از طریق خشکی هم از طریق دریا به کریدور جنوب دست یابند. بنابراین فقط مسئله افغانستان نیست دعوای کلی‌تری در سطح بین‌الملل است و ما رگه‌هایی از آن را می‌بینیم که در افغانستان خود را نشان داده است.
> تجدیدنظر احتمالی آمریکایی ها، طالبان را پریشان کرده است
پیرمحمد ملازهی در پایان درباره اینکه آیا سفر اخیر طالبان به ایران می‌تواند به دلیل موضوعات مطرح شده درباره بازنگری در توافق طالبان با ترامپ توسط بایدن، صورت گرفته باشد می‌گوید: این برداشت درست است. طالبان محاسبات خود را دارند و می‌دانند اگر آمریکایی‌ها به سمت تجدید نظر در توافق نامه‌ای که با طالبان امضا کردند روند معنایش این است که توجه بیشتری به حمایت از دولت مرکزی افغانستان شده و آن امتیازاتی که طالبان به دست آوردند و امارت اسلامی که در آن توافق گنجاندند به نظر می‌رسد در زمان بایدن این گونه نباشد و با احیا امارت اسلامی موافقت نشود. آقای خلیل زاد کاری کرده بود که دولت نقش حاشیه‌ای پیدا کرده بود و تا الان هم به جایی نرسیده است. تیم آقای بایدن منتظر ارزیابی جدید است. سفر طالبان به تهران به این دلیل است که طالبان فکر می‌کنند ایران به نوعی می‌تواند نقش مثبتی را در روند صلح داشته باشد. اما در هر صورت این نگرانی برای طالبان وجود دارد که آمریکا ممکن است حامیان افغانستان را که عمدتا پاکستان و عربستان سعودی هستند تحت فشار بیشتری قرار دهند و آنها را مجبور کنند که در مناسباتشان با طالبان تجدید نظر کنند. با توجه به حالتی که ترامپ ایجاد کرده بود و آمریکا منزوی بود با اروپایی‌ها نمی‌توانست کار کند و با بقیه کشورها مشکل داشت اما بایدن و دموکرات‌ها سیاست‌هایشان به طرف همکاری در درجه اول با اروپایی‌ها و بعد با مناطق دیگر است و این به نفع طالبان نیست.
> افغانستان به یک حکومت فدرالی نزدیک میشود؟
پیرمحمدملازهی در واکنش به این سوال که آیا افغانستان به یک حکومت فدرالی نزدیک میشود؟ می‌گوید: این برداشت درست است. تحلیل من این است که طالبان نمی‌توانند در هیچ شرایطی یکه تاز قدرت شوند و ایران هم حمایتی نخواهد کرد. گروه‌های اصلی که به شکل سنتی با ایران نزدیک هستند گروه‌های شیعه مذهب یا جبهه شمالی هستند که جمعیت اسلامی به رهبری ربانی در راس آن است و این‌ها تجدید امارت اسلامی را نخواهند پذیرفت و این احتمال وجود دارد که اگر طالبان به این سمت حرکت کنند آنها سلاح به دست گیرند و در این شرایط تجزیه افغانستان محتمل است.
> یکی ـ دو ابهام مهم!
هیئت طالبان در حالی برای مذاکره وارد ایران شده که همین چند هفته پیش محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه با تلویزیون طلوع افغانستان گفته بود که این کشور طالبان را هنوز یک گروه «تروریستی» می‌شناسد. او در پاسخ به این سوال که «تعاریف ایران از طالبان چیست» اظهار داشته بود: «بر اساس قوانین هنوز ایران طالبان را از گروه تروریستی خارج نکرده است».
در کنار این مسئله و اعتراض رسمی دولت افغانستان به سفر سال گذشته ی دولت طالبان، ذبیح الله مجاهد سخنگوی وقت طالبان در سال ۱۳۹۷ با اشاره به سفر نمایندگان این گروه به تهران و دیدار با برخی مقامات ایرانی گفته بود: «جمهوری اسلامی ایران هم همسایه افغانستان است و هم یک کشور اسلامی، ما منافع مشترکی داریم، امنیت منطقه برای ما اهمیت دارد و صلح و ثبات در منطقه بدون همکاری کشورهای همسایه و منطقه امکان پذیر نیست.» در کنار همه ی این مسائل نباید از یاد برد که مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و طالبان در قطر به کندی جریان دارد و تردیدهای زیادی در مورد نتیجه‌بخش بودن آن وجود دارد.
سایر اخبار این روزنامه
خاموشی معابر با افزایش سرقت ارتباط دارد
عذرخواهی بی فایده!
طالبان ابتکار کشورهای منطقه به جای ابتکار آمریکایی را پذیرفته است
جدل سنگین در اردوگاه اصولگرایان
دلهره سهامداران
آقای میرسلیم! پس خودتان اینجا چکار می‌کنید؟
قابل توجه وزیر آموزش و پرورش
خونسردیِ عنابستانیِ مسئولان!
چندمیگیری سیلی بخوری؟
فروش محصول تقلبی چه مجازاتی دارد؟
آدم‌هایی که توسط افکار عمومی حذف شدند!
دستکش مخملی روی مشت فولادی!
