روزنامه آفتاب یزد
1399/11/14
سفرهای منطقه‌ای طالبان یعنی بن بست در مذاکرات دوحه!
در بررسی تحولات افغانستان با 4 فرضیه ی تقریبا رو به اثبات مواجه هستیم: ـ توافقات پنهان آمریکا و طالبان را نمی‌دانیم. ـ طالبان تضمین کرده است که به منافع آمریکایی‌ها و دوستان آمریکایی‌ها در افغانستان کار نداشته باشد و اما تضمین نکرده با دیگران همکاری نداشته باشد. ـ طالبان با عبدالله عبدالله بسیار راحت‌تر از اشرف غنی کنار خواهد آمد. ـ اگر طالبان در هر صورت مذاکرات صلح را نیمه تمام گذارد افغانستان فقط یک راه پیش رو دارد و آن هم تجزیه است. ملازهی پیشنهاد طالبان مبنی بر کناره‌گیری اشرف غنی را هوشمندانه دانسته، می‌گوید: هوشمندانه از این نظر که طالبان می‌دانند اشرف غنی پایگاه خیلی جدی نه در سطح بین‌الملل دارد نه در سطح نیروهای داخلی. یعنی نه پشتوانه قومی دارد نه پشتوانه سیاسی در داخل و نه پشتوانه سیاسی در فضای بین‌الملل!آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: یک کارشناس ارشد مسائل شبه‌قاره که پیشتر در گفتگو با آفتاب یزد پیش‌بینی کرده بود طالبان با عبدالله عبدالله کنار خواهد آمد اما با اشرف غنی نه(!) در تازه‌ترین گفتگو با این روزنامه می‌گوید:«سفرهای منطقه‌ای طالبان که هر روز ابعاد وسیع‌تری خواهد گرفت بدین معنا است که مذاکرات دوحه به بن بست خورده است!»
پیرمحمدملازهی ضمن رد ارتباط گروه«فرمانده شمشیر» به سرکردگی علیپور با داعش و طالبان اظهار می‌دارد:«از آن جایی که این گروه شیعه هستند بسیار بعید به نظر می‌رسد که بین یاران علیپور و داعش و طالبان مناسباتی وجود داشته باشد اما تا روشن شدن تمامی ابعاد ماجرا نمی‌توان اظهار نظر صریحی داشت.»
> ظریف: حامی ایده تشکیل حکومتی همه شمول در افغانستان هستیم
اگرچه برخی رسانه‌های داخلی منتقد دولت از جمله تسنیم، در عبارت نقل قول شده در خبر ملاقات ظریف و ملابعدالغنی برادر؛ دستگاه دیپلماسی را دچار دردسرهایی کردند اما؛ محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران با ملاعبدالغنی برادر، معاون سیاسی طالبان و هیئت همراهش در تهران دیدار و از «ایده تشکیل حکومتی همه شمول با حضور همه اقوام و گروه‌های سیاسی در افغانستان» استقبال کرد. به گزارش وزارت امور خارجه ایران آقای ظریف در این دیدار گفت: «تصمیمات سیاسی نمی‌تواند در خلا اتفاق بیافتد و تشکیل حکومت همه شمول باید در یک فرایند مشارکتی و با در نظر داشت ساختارها و نهادها و قوانین بنیادی مانند قانون اساسی شکل گیرد.» به گزارش وزارت خارجه ایران، ظریف در این دیدار همچنین از آمادگی جمهوری اسلامی برای تسهیل گفتگو بین طالبان، دولت و دیگر گروه‌های افغانستانی خبر داد و یاد‌آور شد که «اشغال» افغانستان لطمات سنگینی به مردم افغانستان وارد ساخته است. آقای ظریف ابراز امیدواری کرد که تمام تلاش طالبان معطوف به پایان دادن سریع آلام و مشکلات مردم افغانستان باشد و با برقراری صلح در این کشور، «بهانه اشغالگران» از دستشان خارج شود.
> نقش داعش در افغانستان مخرب است!
ملاعبدالغنی برادر نیز در این دیدار ضمن «مخرب» توصیف کردن نقش داعش در افغانستان و منطقه، تشکیل دولتی همه شمول با حضور همه اقوام و گروه‌های سیاسی را امری ضروری برای برقراری صلح کامل در افغانستان اعلام کرد. محمد نعیم وردک، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر نیز تایید کرده که ملا عبدالغنی برادر، معاون سیاسی رهبر طالبان با محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در مورد وضعیت افغانستان، مذاکرات بین‌الافغانی، عملی شدن کامل توافقنامه گروه طالبان با آمریکا و ضرورت صلح و امنیت در افغانستان و منطقه رایزنی کرده‌اند.
> طالبان: غنی همین امروز استعفا دهد با دولت جدید همکاری می‌کنیم
همزمان با حضور هیئت سیاسی طالبان در تهران، هیئت مستقل دیگری از این گروه نیز به ریاست شیرمحمد عباس استانکزی به مسکو سفر کرده است. استانکزی در جریان یک نشست خبری در روسیه گفته بود که اگر اشرف غنی همین امروز دست از جنگ بردارد و استعفا دهد، طالبان حاضر است با دولت جدید افغانستان همکاری کند. استانکزی همچنین مدعی شده که حکومت افغانستان «یگانه مانع» در برابر صلح است و اگر مذاکرات صلح به نتیجه برسد، دولت غنی سقوط می‌کند و «حکومت جدید اسلامی» شکل می‌گیرد. او بر اساس این فرضیه، آقای غنی را به سنگ‌اندازی در روند صلح متهم کرد.
در مقابل، محمداشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان نیز اعلام کرد که برقراری حکومت موقت به زیان کشور است چرا که موجب خونریزی میشود. آقای غنی یاد‌آور شد که صلاحیت منحل کردن جمهوریت را ندارد، زیرا به موجب سوگندی که خورده باید پاسدار قانون اساسی افغانستان باشد. امرالله صالح، معاون اول رئیس جمهوری افغانستان نیز طالبان را به تلاش برای برقراری حکومت دیکتاتوری به رهبری روحانیون متهم کرد. آقای صالح تحقق این هدف طالبان را غیر ممکن دانسته و به هم‌پیمانان بین‌المللی افغانستان یادآوری کرده که بین طالبان و گروه‌های تروریستی مرز باریکی وجود دارد؛ چنان که این گروه تا کنون زیر بار محکوم کردن شبکه‌های تروریستی بین‌المللی و منطقه‌ای نرفته است.
> مذاکرات دوحه متوقف شد، ناتو در افغانستان می‌ماند!
با وجود آغاز دور دوم مذاکرات صلح، گفت‌وگوها میان هیئت دولت افغانستان و دولت از سه هفته پیش و پس از برگزاری سه نشست فرعی، متوقف شده است. همزمان دولت جو بایدن، رئیس جمهوری جدید آمریکا بر لزوم بازنگری توافقنامه صلح دوحه با طالبان تاکید کرده است. بر همین اساس، ناتو نیز اعلام کرده که بر خلاف توافق دولت پیشین آمریکا با طالبان، نیروهای نظامی بین‌المللی فعلا در افغانستان باقی خواهند ماند.
در بررسی تحولات افغانستان با 4 فرضیه ی تقریبا رو به اثبات مواجه هستیم:
ـ توافقات پنهان آمریکا و طالبان را نمی‌دانیم.
ـ طالبان تضمین کرده است که به منافع آمریکایی‌ها و دوستان آمریکایی‌ها در افغانستان کار نداشته باشد و اما تضمین نکرده با دیگران همکاری نداشته باشد.
ـ طالبان با عبدااله عبدالله بسیار راحت‌تر از اشرف غنی کنار
خواهد آمد.
ـ اگر طالبان در هر صورت مذاکرات صلح را نیمه تمام گذارد افغانستان فقط یک راه پیش رو دارد و آن هم تجزیه است.
یکی از فرضیاتی که ملازهی روی آن دست می‌گذارد بحث کنار نیامدن طالبان با اشرف غنی است. اکنون علنا طالبان اعلام کرد که اگر اشرف غنی از حکومت کنار رود وارد بحث‌های حاکمیتی می‌شویم و اشرف غنی به نوعی تهدید کرده است که اگر قرار باشد دولت موقت سر کار آید خون و خونریزی خواهد شد که این تهدید تلویحاً نوعی تهدید دیپلماتیک است. حال پرسش این جا است که بعد از توقف مذاکرات دوحه و پیشنهاد کناره‌گیری اشرف غنی از قدرت، گام بعدی طالبان چه خواهد بود؟
پیرمحمد ملازهی، کارشناس ارشد شبه قاره می‌گوید: واقعیت این است که مذاکرات دوحه به بن بست رسیده است و قرار بود طالبان و دولت مرکزی به توافق رسند و راه حلی اساسی برای پایان جنگ ارائه دهند. تاکید دولت مرکزی بر دو جنبه است:
ـ یک اینکه آتش بس برقرار شود
ـ دوم اینکه در هر نوع توافقی، قانون اساسی افغانستان باید مورد پذیرش قرار گیرد و دستاوردهایی که طی 19 سال گذشته از سوی خود دولت افغانستان و بخشی‌هایی از جامعه سیاسی و قومی و مذهبی به دست آمد حفظ شود.
> طرح کناره‌گیری اشرف غنی هوشمندانه است
در مقابل این دیدگاه دولت مرکزی، دیدگاه طالبان است:
ـ نخست این که آتش بس را نمی‌پذیرد
ـ دوم آنها به دنبال احیاء امارت اسلامی خود هستند و خیلی به این قانون اساسی بهایی نمی‌دهند.
تفاوت دیدگاه‌ها به قدری عمیق است که هر نوع توافقی را به بن‌بست می‌کشاند. در این فضا طالبان مطرح کردند اگر دولت موقت
روی کار آید و دولت اشرف غنی کنار رود حاضریم آتش بس را بپذیریم و با دولت بعدی مذاکره کنیم. به نظر می‌رسد طالبان هوشمندانه این مسئله را مطرح می‌کنند. هوشمندانه از این نظر که می‌دانند اشرف غنی پایگاه خیلی جدی نه در سطح بین‌الملل دارد نه در سطح نیروهای داخلی. یعنی نه پشتوانه قومی دارد نه پشتوانه سیاسی در داخل و نه پشتوانه در فضای بین‌الملل. بنابراین حلقه ضعیف‌تر حاکمیت است. به عبدالله عبدالله و تیم جهادی این پیام را می‌دهد که حاضریم با شما کار کنیم. یعنی اشرف غنی کنار رود و دولت موقت متشکل از ما و شما باشد و سپس درباره صلح و توزیع قدرت بحث می‌کنیم. در تیم اشرف غنی و لیبرال- دموکرات‌ها گزینش انجام خواهد شد و این گونه نیست که آنها را به طور کلی حذف کنند. طالبان برعکس دولت مرکزی دچار شکاف و اختلاف نیست و کاملا استراتژی روشنی دارند و تاکتیک‌ها ممکن است عوض شود اما استراتژی تغییر نخواهد کرد.
> گروه شیعه مذهب «فرمانده شمشیر» با طالبان ارتباطی ندارند
از این کارشناس مسائل بین‌المللی پرسیدیم: غائله جدیدی در افغانستان به وجود آمده بحث فرمانده شمشیر که مشخصا هم به دولتی‌ها حمله می‌کند آیا این هم بخشی از پروژه ناامن‌سازی طالبان در محیط داخلی افغانستان است یا این گروه از جای دیگر دستور می‌گیرند؟
ملازهی می‌گوید: این گروه شیعه مذهب هستند و با طالبان ارتباطی ندارند. «وردک» جایی است که رقابت بین پشتون‌ها و هزاره‌های شیعه مذهب بسیار شدید است. نیرویی مردمی شکل گرفته که مسلح شدند و آقای علیپور هدایت آنها را بر عهده دارد و ادعای شان این است که ما با طالبان و داعش می‌جنگیم. دولت مشکوک به این است که این گروه از جایی حمایت میشود بنابراین برخورد سختی با این جریان کرده است. این جریان در تبلیغات خود را حامی دولت تلقی می‌کند. اما دولت مرکزی به این گروه مشکوک است و آن را جریان مستقلی که در کنار دولت باشد ارزیابی نمی‌کند و معتقد است که توسط جایی حمایت میشود و در واقع به نفع شیعه مذهب‌ها است و این چیزی نیست که پشتون‌ها زیر بار آن روند. و این مسئله دارد جنبه قومی پیدا می‌کند که در کابل هم می‌تواند حاکمیت را تحت تاثیر قرار دهد. هیئتی در حال بررسی است که از مسائل پشت پرده سر در آورند و اگر در بررسی‌ها به این نتیجه رسیدند وابستگی‌هایی وجود دارد، علی رغم جنگ علیه داعش و طالبان توسط این گروه به نفع آقای علیپور و گروهش نخواهد بود. اما اگر به این نتیجه رسند که در کنار دولت بودند شاید یک راه حل سیاسی برای همکاری با اینها پیدا کنند.
> اکو از پاکستان و ایران و ترکیه فراتر رفته است
بعد از سفر جنجالی نفر دوم طالبان به تهران و سفر آقای ظریف به منطقه اوراسیا و ترکیه، بحث افغانستان در مباحث پر رنگ‌تر دیده شد. گویی روسیه و ترکیه می‌خواهند ابتکار عمل را به همراه ایران و پاکستان در بحث افغانستان به دست گیرند. در کنار این مسئله می‌دانیم همواره روسیه از راهی دورتر مسائل افغانستان را دنبال می‌کند اگر چه دخالت مستقیم نمی‌کند. اما اظهار نظری از وزیر امور خارجه ترکیه حساسیت برانگیز است و آن تعامل ایران، افغانستان و پاکستان برای رسیدن به یک برنامه جامع صلح است. در جریان قرارداد 50 سال مسکوت مانده ی بین ترکیه، ایران و پاکستان(اکو) هستیم. آیا فکر می‌کنید این اظهار نظر صرفا برای خوراک رسانه‌ها است یا ترکیه نگاه جدیدی‌تری به افغانستان از کانال ایران خواهد داشت؟
پیرمحمد ملازهی در پاسخ به این پرسش می‌گوید: فکر می‌کنم ترک‌ها بسیار هوشیار‌تر از این هستند که جنبه تبلیغاتی مسائل را بنگرند. اکنون منطقه اکو بسیار گسترده‌تر از ایران، ترکیه و پاکستان است و آسیای مرکزی را شامل میشود و در همین راستا در سطح کلی‌تری می‌تواند هماهنگ با شانگهای عمل کند و شرایطی که اکنون ترکیه با آمریکا دارد و اروپایی‌ها که تقریبا ترکیه را پس زدند و از پیدا کردن هویت اروپایی نا امید شدند و به هویت خاورمیانه‌ای و اسلامی بازگشتند به نظر می‌رسد ترکیه تمایل دارد چارچوب‌های منطقه‌ای بوجود آید که در این چارچوب منطقه‌ای صلح افغانستان امکان پذیر شود و اگر این امر میسر شد تضمینش را هم کشورهای منطقه‌ای مثل ایران، ترکیه، پاکستان، عربستان و در سطح بالاتر هند کنند. ترک‌ها در این زمینه دارند درست عمل می‌کنند. می‌دانند در افغانستان چه مسائلی پیش می‌آید و در سطح بالاتر به منابع جهانی قدرت هم فکر می‌کنند و می‌دانند دیر یا زود کشورهایی مثل افغانستان، ایران و پاکستان محل دعوای اصلی قدرت‌های بزرگ خواهد بود. یعنی از یک طرف یک بلوک فرعی قدرت وجود دارد و یک بلوک شرقی دولت در حال شکل‌گیری است. که چین و روسیه در راس آن قرار دارند. بنابراین ترک‌ها از این منظر می‌گویند که اگر یک ابتکار منطقه‌ای برای صلح افغانستان شکل گیرد شرایط به سود قطب شرقی قدرت می‌تواند تسهیل شود. با توجه به اینکه چین از دو طریق جاده کمربندی ابریشم و طرف دیگر رشته مروارید که از طریق دریا به بندر مادر می‌آید و در پاکستان پایگاه می‌زنند و انتخاب آمریکایی‌ها هم هند است و پاکستان نیست بنابراین با درنظر گرفتن مجموعه این شرایط همه این کشورها به دنبال این هستند که نفوذ آمریکا در افغانستان کاهش پیدا کند و افغانستان و ناتو نیروهایشان را از افغانستان خارج کنند. لذا اکو توسعه یافته به آسیای مرکزی و مورد حمایت چین و روسیه، می‌تواند در تحولات آینده افغانستان نقش ایفا کند.
> طالبان: به توافق دوحه عمل نشود، به جنگ ادامه می‌دهیم
در تازه‌ترین اخبار و تحولات در افغانستان، گروه طالبان با نشر اعلامیه‌ای دست داشتن در کشتار غیرنظامیان، قتل‌های هدفمند و تخریب زیرساخت‌ها را رد کرده است. طالبان در این اعلامیه گفته که نمایندگان بعضی از کشورهای اروپایی و دیگر کشورها «اتهامات بی‌اساسی را بر امارت اسلامی بسته‌اند که گویا بدون موجب به جنگ دوام می‌دهند، مردم را می‌کشند، تاسیسات عام المنفعه را تخریب می‌کنند و درکشتارهای هدفمند دست دارند.» در این اعلامیه آمده که این ادعاها حقیقت ندارد و این گروه بازسازی و نگهداری از دارایی‌های عامه را مسئولیت خود می‌داند.
> ترورهای هدفمند در افغانستان؛ صالح طالبان را مقصر خواند،
طالبان تکذیب کرد
خبرگزاری رویترز به نقل از چهار مقام ناتو خبر داد که نیروهای بین‌المللی قرار است بیشتر از زمان تعیین شده در موافقنامه آمریکا با طالبان در افغانستان باقی بمانند. بر اساس این موافقتنامه که در اواخر سال گذشته خورشیدی میان دولت ترامپ و طالبان امضا شد، قرار بود نیروهای خارجی تا اول ماه مه سال جاری میلادی افغانستان را ترک کنند و در عوض طالبان متعهد به قطع رابطه با گروه القاعده و عدم حمله به نیروهای آمریکایی شده بودند. طالبان اما در اعلامیه خود به عواقب نقض این تعهدات هشدار داده، بر عملی شدن توافقنامه دوحه تاکید کرده و گفته اگر این پیمان عملی شود هم به نفع آمریکا و هم به نفع کشورهای دیگر و تمام افغان‌ها است. طالبان گفته تاکید آنها بر صلح و گفت‌وگو دلیل ضعف آنها نیست و «اگر کسی پیمان دوحه را نادیده بگیرد و برای دوام جنگ و تمدید اشغال بهانه جویی کند، پس ملت مجاهد افغانستان چنانکه در تاریخ ثابت کرده است از ارزش‌ها، خاک، کشور و حقوق خود دلیرانه دفاع می‌کند.»این اظهارات در حالی بیان میشود که دور دوم گفت‌وگوهای صلح میان دولت افغانستان و طالبان نیز از یک ماه به این سو در دوحه آغاز شده است. هیئت مذاکره‌کننده دولت اما می‌گوید تاکنون تنها دو نشست ابتدایی برگزار شده و طالبان حاضر به برگزاری هیچ نشست رسمی نشده و «میز مذاکره را رها کرده است.»
سایر اخبار این روزنامه
دلار به زیر ۲۰ هزار تومان می‌رسد
سفرهای منطقه‌ای طالبان یعنی بن بست در مذاکرات دوحه!
مصائب خرید روغن خوراکی
هیچ چیز مثل فقر نمی‌تواند پایه‌های نظام را سست کند
آثار مشکلات روانی کارگران بر جامعه و اقتصاد
سرنوشت عجیب «سوچی»
مرگ پشت لنز دوربین!
رفع موانع تولید بله؛ رانت نه!
لزوم پرداختن به روان کارگران
چرا برخی‌ها مخالف شبکه‌های اجتماعی اند
برای موجودات زنده
جدل غیر لازم
