تغییر دامنه نوسان تا چه اندازه بر بورس تاثیر گذاشت؟ خیز مبهم بورس در روزهای پایان سال

گروه بازار و سرمایه - مدت‌هاست که بازار بورس از شرایط ایده‌آلی که نظر هر سرمایه‌گذاری را به خود جلب می‌کرد فاصله گرفته است، به گونه‌ای که بیشتر روزها را با رنگ قرمز و ترس سهام‌داران سپری می‌کند. به همین دلیل سیاست‌گذاران دائما به دنبال راه‌حلی برای آرام کردن شرایط بازار هستند. اما راهکارهای ارائه شده برای آرامش و بهبود فضای بازار آنطور که باید و شاید نتوانسته اعتماد از دست رفته سرمایه‌گذاران را ترمیم کند. یکی از راهکارهای ارائه‌ داده‌ شده تغییر دامنه نوسان بود. بر اساس این تصمیم دامنه از حالت متقارن به حالت نامتقارن تغییر می‌کند، یعنی به جای اینکه ارزش سهم‌ها روزی پنج درصد کاهش یابد، روزی دو درصد کاهش خواهد یافت و از طرف دیگر به جای رشد پنج درصدی در روز، ۶ درصد رشد خواهد کرد. اما این تغییر تا چه اندازه می‌تواند بر بهبود فضای بازار سرمایه موثر باشد؟
شنبه (18 بهمن‌ماه) محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن تشریح آخرین تصمیمات شورای عالی بورس، از تغییر دامنه نوسان از شنبه (۲۵ بهمن) خبر داد. بازار سرمایه تحت تاثیر این تغییر شنبه را با تفاوت چشم‌گیری نسبت به روزهای گذشته خود آغاز کرد به‌شکلی که روند صعودی بازار سرمایه که از نیمه‌های هفته گذشته آغاز شده بود روز گذشته هم ادامه یافت و شاخص کل این بازار بیش از ۴۷ هزار واحد صعود کرد. شاخص کل بورس شنبه با ۴۷ هزار و ۷۸۷ واحد افزایش به رقم یک میلیون و ۲۶۲ هزار واحد رسید. شاخص کل با معیار هم وزن نیز ۱۲ هزار و ۵۵۷ واحد افزایش یافت و در رقم ۴۳۵ هزار و ۶۱۷ واحد ایستاد. البته کارشناسان دلایل متفاوتی را برای رشد شاخص در روز گذشته مطرح می‌کنند. عده‌ای معتقدند افزایش نرخ ارز سبب رشد شاخص بورس شده و برخی‌ها از اثر مثبت تغییر دامنه نوسان بر بازار سرمایه می‌گویند، این در حالی است که برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که این تغییر در بازار سرمایه باعث بازگشت تعادل در بلندمدت نخواهد شد و شاید راهکاری مقطعی برای کشیدن ترمز نزول‌های پی در پی این بازار باشد.
احتمال تداوم سیاست تغییر دامنه نوسان
با وجود اما و اگرها درخصوص تاثیر تغییر دامنه نوسان در بازار بورس معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار از احتمال تداوم تغییر دامنه نوسان معاملات بورس تا پایان امسال خبر داد. محمدرضا معتمد در گفت‌وگو با ایرنا در این خصوص گفته است: «تغییر دامنه نوسان و اجرای آن کوتاه‌مدت خواهد بود و ممکن است اجرای این تصمیم برای مدت یک ماه یا تا پایان امسال به طول بینجامد و حتی ممکن است تصمیم‌دیگری در این زمینه بسته به شرایط بازار اتخاذ شود.»


معاون سازمان بورس اظهار کرد: «اکنون سرمایه‌گذار براساس وجود صف‌های خرید و فروش تصمیم به معامله در بازار می‌گیرد، در حالی که این موضوع اشتباه است و اکنون شرایطی در بازار حاکم نیست که سرمایه‌گذاران بخواهند براساس آن در بازار تصمیم‌گیری کنند.»
وی با بیان اینکه دامنه نوسان نامتقارن باعث ایجاد ثبات و آرامش در بازار می‌شود، گفت: «اجرای تغییر در دامنه نوسان به این دلیل بود که سرمایه‌گذار فرصت بیشتری برای تصمیم‌گیری در روند منفی بازار داشته باشد و نباید در شرایط هیجانی اقدام به خرید و فروش سهام در بازار کند.»
معتمد خاطرنشان کرد: «زیرساخت اجرای دامنه نوسان نامتقارن در بازار فراهم شده بود و برای ایجاد آرامش در بازار آن را به مرحله اجرا رساندیم.»
تغییر دامنه نوسان نمی‌تواند برای مدت زیادی پایدار باشد
معاون سازمان بورس معتقد است که دامنه نوسان نامتقارن باعث ایجاد ثبات و آرامش در بازار می‌شود، این در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند این سیاست اماواگرهای بسیاری دارد و نمی‌توان انتظار داشت تغییر دامنه به این شکل تداوم داشته باشد. در این خصوص احسان رضاپور کارشاس بازار سهام در گفت‌وگو با فرارو با اشاره به اینکه تغییر دامنه نوسان بورس می‌تواند به متعادل شدن بازار کمک کند، گفت: «با توجه به اینکه این محدودیت در درصد‌های منفی گذاشته شده، می‌توان گفت، دیگر نوسان‌گیری از صف فروش و یا دامنه‌های منفی امکان پذیر نیست و بسیاری از افراد دیگر نمی‌توانند مبادرت به این کار کنند، بنابراین مجبور خواهند بود که سهم را نگه دارند که این موضوع فروشنده‌ها را کمتر خواهد کرد. از سوی دیگر هیجان و جو منفی که در بازار وجود داشت، با این مصوبه شورای عالی بورس حداقل برای چندین روز از بین خواهد رفت، بازار نیز از این تصمیم کاهش دامنه نوسان منفی استقبال کرد چراکه با این کار ریسک خرید کاهش پیدا می‌کند و همه به خرید ترغیب می‌شوند، حال به نظر می‌رسد در روز‌های آینده و با ۶ درصدی شدن سهم‌های، بعد از چند روز عرضه‌ها زیاد شود، در آن موقع باید مشاهده کرد، که وضعیت بازار چه سمت و سویی پیدا خواهد کرد. این تغییر دامنه نوسان نمی‌تواند برای مدت زیادی پایدار باشد، زیراکه بعد از رشدی که بازار می‌کند، احتمال اصلاج وجود دارد و ممکن است به دلیل دامنه منفی دو درصدی این روند فرسایشی شود، بنابراین برای حل این موضوع بورس باید به سمت بازتر شدن دامنه نوسان و افزایش حجم مبنا به متعاقب آن برود، اگر چنین مسیری طی شود، می‌توان انتظار داشت که بازار زودتر به تعادل برسد.»
روند صعودی شاخص ادامه خواهد داشت؟
معاملات بورس در هفته سوم بهمن‌ماه تحت تاثیر تصمیم جدید شورای عالی بورس مبنی بر تغییر دامنه نوسان خرید و فروش سهام به منفی ۲ و مثبت ۶ درصد در مدار صعودی قرار گرفت و حالا مهم‌ترین پرسش این است که روند رشد شاخص تا کجا ادامه خواهد داشت؟ کارشناسان و فعالان بازار پاسخ‌های متفاوتی را برای این پرسش مطرح می‌کنند. برخی از فعالان معتقدند که رفتار بازار سرمایه متاثر از موضوعات مختلفی است، بخشی از این رفتار تحت تاثیر شرایط بنیادی شرکت‌ها قرار دارد و بخشی دیگر متاثر از اخبار و سیاست‌هایی است که می‌تواند انتظارات از بازار سرمایه را دگرگون کند و تا زمانی‌که چنین نگرانی‌هایی حاکم بر بازار باشد نمی‌توان انتظار گرایش نقدینگی به سمت بازار سرمایه را داشت. به گفته آنها بازار به محدوده جذابی رسیده و به نظر می‌سد با رفع شدن نگرانی‌ها و بازگشت شرایط منطقی به بازار ما شاهد بهبود وضعیت معاملات و تقویت قیمت سهام شرکت‌ها باشیم. از سوی دیگر برخی از تحلیلگران بازار معتقدند رشدهایی که بازار طی ماه‌های اخیر تجربه کرده هیجانی بوده و محصول عوامل بنیادی اقتصادی نیست؛ بنابراین تصمیمات و آئین‌نامه‌هایی همانند تغییر دامنه نوسان شاید در کوتاه‌مدت محرکی برای بازار باشد اما رشد شاخص در میان‌مدت و بلندمدت را به دنبال نخواهد داشت. تجربه چند ماه اخیر ثابت کرده است که بازار بدون توجه به پیش‌بینی‌ها از خود واکنش نشان داده، پس باید منتظر ماند و دید که شاخص در روزهای پایانی سال چه مسیری را برای ادامه حرکت خود انتخاب می‌کند، آیا به سمت فضایی آرام خواهد رفت و یا سال را با رنگ قرمز به پایان خواهند رساند؟