تجربه شاعرانه روزهای کرونایی را با جهانیان به اشتراک بگذاریم

گروه فرهنگی/ پانزدهمین دوره از جشنواره شعر فجر در حالی با معرفی برگزیدگان به کار خود پایان داد که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین اختتامیه این رویداد ادبی بر تأثیر مثبت شعر برای کاهش فشارهای روحی و روانی نشأت گرفته از شیوع بیماری کرونا تأکید کرد. به گفته صالحی کرونا در کنار همه فرصت‌هایی که از شعر گرفت موجب شکل‌گیری تجربه‌های جدیدی از جمله بهره‌مندی از فضای مجازی هم شد.
فرصت‌هایی که کرونا از شعر گرفت و فرصت‌هایی که برای آن ایجاد کرد
در آیین اختتامیه پانزدهمین دوره این جشنواره که به شکل آنلاین از تالار وحدت و با حضور جمعی از مسئولان فرهنگی و برگزیدگان جشنواره برگزار شد، سید عباس صالحی گفت: «کرونا فرصت‌هایی را از شعر و شاعران گرفت و فرصت‌هایی را نیز به شعر و شاعران داد که تجربه جدیدی است. پیشنهاد می‌کنم به معاونت فرهنگی و دوستان مسئول در حوزه شعر و شاعری که این تجربه شاعرانه کرونایی را با جهان به اشتراک بگذارند.
وزیر ارشاد در ادامه ضمن اشاره به وضعیت امروز شعر افزود: «در آخرین سال قرن چهاردهم هستیم؛ سالی که در آن با دو اتفاق مهم روبه‌رو بودیم. نخست چهلمین سالگرد دفاع مقدس است که بخش قابل توجهی از شعر ما با این اتفاق پیوند خورده است. یاد همه شاعران را گرامی می‌داریم که در دفاع‌مقدس و سال‌های جنگ سرودند و الان کنار ما نیستند. شاعرانی مثل مهرداد اوستا، حمید سبزواری، قیصر امین‌پور، سیدحسن حسینی، سپیده کاشانی، احمد عزیزی و دیگرانی که در خاطر من عبور نکردند.» صالحی در بخش دیگری از سخنانش اتفاق مهمی دیگری که در سال‌جاری با آن مواجه بوده و هستیم را شیوع کرونا عنوان کرد و گفت: «کرونا یک‌سالی است جهان را درنوردیده و در کشور ما هم شرایطی را ایجاد کرده که شعر با کرونا هم پیوند خورده است. در این دوران شاهد آن بودیم که از یک طرف سرمایه انسانی شعر فارسی به میدان آمد. شعر گرانسنگ سعدی که می‌گوید: «بنی‌آدم اعضای یکدیگرند» جان مایه زندگی مردم جهان شد آنچنان که نخست‌وزیر اسپانیا هم در موج نخست به آن اشاره کرد.»


شعر به کمک جامعه آمد تا لبخند را روی لب‌ها بیاورد
او با اشاره به اینکه در کنار سرمایه تاریخی شعر فارسی، شاعران امروز نیز در فضای کرونایی و قالب‌های مختلف آمدند و شعر سرودند ادامه داد: «در این دوران هم شعرهای بلندی داشتیم که در تکریم مدافعان سلامت سروده شدند و هم شعرهایی که در ماه‌های نخست به‌عنوان شعرهای آموزشی برای رعایت فضای بهداشت و پیشگیری سروده شده‌اند. شعرهایی که در قالب کودکانه و غیرکودکانه به کمک فضای آموزشی و بهداشت آمد.»
به گفته صالحی بخشی از شعرهایی که در سال‌جاری خلق شدند روایتگر رنج‌هایی هستند که کرونا بر ما تحمیل کرده، رنجی که البته گستره‌ای جهانی دارد؛ او تصریح کرد: «بخش دیگری از شعر ما در این دوره، مربوط به طنزهای کرونایی بود. در ایامی که جامعه ایرانی و جهانی گرفتار خودمحبوسی و فشارهای روحی و روانی کرونا بود؛ شعر به کمک جامعه آمد تا لبخند را روی لب‌ها بیاورد. در این دوره ما مجموعه‌های قابل‌توجهی داریم که به زبان طنز به کرونا پرداخته‌اند.»
او در بخش دیگری از سخنانش پیشنهادی هم برای مسئولان معاونت فرهنگی و دست‌اندرکاران حوزه شعر داشت، اینکه برای به اشتراک گذاشتن تجربه شعری در دوره کرونا با دیگر کشورها تلاش کنند. صالحی در همین رابطه گفت: «شعر یکی از روزنه‌های گفت‌وگو با جهان در دوره فراگیری کرونا است، دردی که همه جهان با آن همراه بوده‌اند و به‌گونه‌ای شاعران جهان هم با این درد همکلامی کرده‌اند تا فرصت‌هایی برای تخلیه این درد و بیان تجربه فراهم باشد. به نظر می‌آید این گفت‌وگو را می‌توان از دریچه کرونا با شعر جهانی آغاز کرد؛ با سرمایه‌ای که شعر ایرانی داشته و دارد.»

برش

جشنواره، امانتدار شعر فارسی است

مریم جلالی، دبیر علمی پانزدهمین دوره جشنواره شعر فجر هم در آیین اختتامیه گفت: «این جشنواره از سال ۱۳۸۵، آیینه‌ای برای انعکاس طرحی نو، ترغیب و تکریم پژوهشگران و شاعران و بازشناسی کلام صاحبان کلام، بی‌تردید جشنواره شعر فجر امانتدار شعر کهن و نو فارسی است. جشنواره شعر فجر فرصتی است برای نشان دادن اینکه چگونه می‌توان با کلمات، زیبا دید، چگونه می‌توان به وسیله زیباترین واژگان، جنگید و حتی چگونه می‌توان نفرت و تحریم را به کمک کلام، وادار کرد تا به سوی خود شلیک کند.
این جشنواره یعنی ادب، تاریخ، اجتماع، سیاست، عشق، طرب و حتی دفاع و جنگ. کمیته علمی و داوران جشنواره امسال، ایستاده‌اند تا بگویند هرکس، به سهم خود از شعر فارسی نصیبی دارد. آثار رسیده چه در کسوت زیبای شعر، چه در جامه نقد و نظریه‌پردازی و چه در التذاذ ‌رسانی به ذائقه مخاطب نشان می‌دهد شعر امروز، محدود به جنسیت‌ها و حتی چارچوب‌های سنی نشده است و قویتر از گذشته به حیات خود ادامه خواهد داد.»‌

برگزیدگان پانزدهمین دوره

حوزه «شعر بزرگسال»، در بخش شعر محاوره کتاب«چهارده شب» سروده مجید صالحی به عنوان شایسته تقدیر معرفی شد در بخش شعر نو به‌طور مشترک «امان‌نامه» سروده سیداکبرمیرجعفری و «پرنده بی‌آسمان» سروده محمدرضا روزبه عنوان برگزیده را کسب کردند.  در بخش شعر کلاسیک، «دلم برای خزر شور می‌زند» سروده سجاد حیدری قیری و«نورهان» سروده محمدرضا تقی‌دخت به‌طور مشترک برگزیده شدند. کتاب‌های «باران در خودم می‌بارد» اثر حسین تولایی و «لباس پرپری» اثر مریم هاشم‌پور به‌طور مشترک برگزیده حوزه شعر «کودک و نوجوان» اعلام شدند. «زندگی سعدی شیرازی» و «سرّ سخنان نغز خاقانی» هم برگزیدگان مشترک بخش درباره شعر بودند. حسین اسرافیلی، مرتضی امیری اسفندقه، عباس باقری، عباس براتی‌پور، پرویز بیگی حبیب‌آبادی، محمدحسین جعفریان، عبدالرضا رضایی‌نیا، قادر طهماسبی (فرید)، محمدرضا عبدالملکیان، علیرضا قزوه، عبدالجبار کاکایی، علی‌محمد مؤدب، یوسفعلی میرشکاک و سیمین‌دخت وحیدی برگزیدگان بخش ویژه دفاع مقدس اعلام شدند. اما محمودرضا اکرامی‌فر، مریم حائری، محمدکاظم کاظمی، محمد میلان‌لک و محمدحسین نعمتی هم به عنوان تقدیری‌های بخش نفس‌های شعر در روزگار کرونا معرفی شدند.