گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: اقتصاد دایم در حال تحول است و هر اتفاقی تاثیرات خود را بر دیگر بخشها می گذارد. هنگامی که ویروس کرونا یک باره ظاهر می شود و در مدت کوتاهی به یک تهدید جدی تبدیل می شود، اقتصاد ناچار به تبعیت از آن است و دیدیم که چگونه اقتصاد به این ویروس تعظیم کرد. اما نکته مهم تحولات روز است که دایم شرایط را تغییر می دهد و همه چیز باید مطابق با آن تغییر کند. بوجود آمدن فضای مجازی و ظهور استارت آپ ها نگاه جدیدی در اقتصاد ایجاد کرد و در مدت کوتاهی همه چیز مسیر خود را تغییر داد. در نتیجه اسنپ، تاکسی سرویس و تاکسی های درون شهری به رکود دچار شدند و کار بجایی رسید که تاکسی ها نیز به همکاری با اسنپ مشغول شدند. بنابر این لازم است که برای گریز از مشکلات، بروز حرکت کنیم. نکته مهم اینجاست که بسیاری از مشاغل با کمبود نقدینگی رو به رو می شوند و لازم است از محلی تامین سرمایه کنند و چون بانکها نتوانسته اند نقش موثری در این زمینه داشته باشند، تامین نقدینگی از طریق بورس مطرح شده است. بی شک یکی از بخشهای مهم اقتصاد، بازار سرمایه است که می بایست با فناوری های روز حرکت کند. در این رابطه «بازار تامین مالی جمعی» و «شاخص صکوک فرابورس ایران» در بورس اوراق بهادار رونمایی شد، اما سوال اینجاست که این بازار چیست و تا چه اندازه در رونق اقتصادی و رفع مشکلات تولید تاثیرگذار است.

مفهوم تأمین مالی جمعی

تأمین مالی جمعی یکی از شیوههای نوین تأمین مالی است که بسط و گسترش آن را میتوان حاصل پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کنار اقبال و اعتماد عمومی دانست.این روش تامین مالی در واقع نوعی جمع سپاری است که مشتریان نقش سرمایهگذاران را ایفا کرده و بهصورت یک کانال تأمین مالی مؤثر برای دریافت مقدار اندکی سرمایه از جمعیت جهت سرمایهگذاریهای متوسط تعریف میشود. این نوع الگو یک راه جدید تأمین سرمایه برای پروژههای جدید و طرحهای نوآورانه و کسب وکارهای کوچک است که اغلب برای شرکتهای استارت آپ مورد استفاده قرار میگیرد و به عنوان یک «فراخوان عمومی» اساسا از طریق اینترنت برای تأمین منابع مالی در قالب کمکهای مالی یا در ازای برخی پاداشها و یا بهصورت سهام، به منظور حمایت از ایدهها و طرحها برای مقاصد خاص تعریف میشود.مهمترین ویژگی این شیوه تاکید بر تمرکز زدایی است و یک ساختار شبکه ای را در تأمینمالی ایجاد میکند که در رقابت با الگوهای سنتی واسطه گری مالی به حذف واسطه مالی(بانک) در تأمین مالی میانجامد.

ابزاری برای شرکتهای کوچک

تأمینسرمایه از این روش برای شرکتهای بزرگ بهخصوص شرکتهایی که در بورس و فرابورس پذیرش شدهاند، منع شده تا رقابت صرفا برای تأمینسرمایه شرکتهای کوچک و دارای طرح و ایده نو صورت پذیرد. تأمین مالی جمعی مدلهای مختلفی دارد اعم از، مدل مبتنی بر اهدا، مدل مبتنی بر پاداش ومبتنی بر وام و مدل مبتنی بر شراکت (سهام) دارد.

هر سرمایهگذار یک فرشته کسب وکار

نکته مهم این است که افراد ثروتمند و کارآفرین در ازای تأمین مالی، قسمتی از سهام شرکت را دریافت میکنند. آنها با توجه به ریسک بسیار بالایی که از تأمین مالی متحمل میشوند، انتظار بازدهی زیادی از رشد سهام شرکت و موفقیت کسب وکار دارند. موفقیت یا شکست تامینمالی جمعی ارتباط تنگاتنگی با رفتارهای اجتماعی دارد، بنابراین بررسی رفتار مردم و مشاهده چالشهای احتمالی در این حوزه ضروری است.

تأمین مالی کسب و کارهای خانگی

در این رابطه مدیر عامل شرکت فرابورس در مراسم آیین رونمایی از «بازار تامین مالی جمعی» و «شاخص صکوک فرابورس ایران» گفت: از سال ۹۴ بیش از ۳۰ جلسه کارگروه تدوین پیشنویس دستورالعمل اجرایی تامین مالی جمعی در دفتر مدیرکل کارآفرینی وزارت کار برگزار شد تا در سال ۹۷ از سوی سازمان بورس دستورالعمل آن به تصویب رسید. امیر هامونی افزود: به مدت پنج سال بررسی های لازم برای اجرای این تامین مالی صورت گرفت و مطالعات زیادی از کشورهای مختلف در این زمینه صورت گرفت و در جلسات برگزار شده آن ها را بررسی کردیم.وی اظهار داشت: برای نخستین بار موافقت اصولی به یک شرکت با مسولیت محدود داده شده تا از بستر تامین مالی جمعی، اقدام به تامین مالی کند. مدیر عامل شرکت فرابورس افزود: به یک پلتفرم (سامانه) که در بستر بلاکچین است مجوز فعالیت داده شده تا بتواند در این حوزه نقشآفرینی کند. درخواستهای بررسیشده برای موافقت اصولی به سکوهای عامل تامین مالی جمعی تاکنون ۷۲ مورد و تعداد درخواستهای بررسیشده ۲۸ مورد بوده است.وی افزود: به هفت متقاضی تامین مالی جمعی موافقت اصولی داده شده و چهار مجوز فعالیت به شرکتهای آتنا، کارن، پارس فاندینگ و فاینتک اعطا شده است.

نمایش ریسک بازار اوراق بدهی

هامونی شاخص صکوک فرابورس ایران را معیاری برای نمایش بازدهی و ریسک بازار اوراق بدهی در فرابورس ایران اعلام کرد و گفت: شاخص صکوک فرابورس ایران علاوه بر اینکه امکان مقایسه بازارهای مالی مختلف را فراهم میکند، با ارائه داده از روند کلی بازار بدهی به تحلیلهای سرمایهگذاران و سیاستگذاران کمک میکند.وی ادامه داد: ایجاد زیرساخت جهت تولید ابزارهای پوشش ریسک در بازار بدهی مانند آتی شاخص و اختیار خرید و فروش شاخص از دیگر مزیتهای این شاخص است. مدیر عامل شرکت فرابورس با اشاره به اهداف شاخص صکوک فرابورس ایران گفت: فراهمکردن امکان ایجاد صندوقهای مبتنی بر شاخص، انجام تحقیقات علمی و دانشگاهی، سادهکردن تحلیل برای سرمایهگذاران خرد جهت تصمیم در مورد سرمایهگذاری در بازار بدهی و دقیقتر کردن ارزشگذاریها به کمک تعیین معیاری برای نرخ بازده بدون ریسک از جمله اهداف این شاخص تلقی می شود.

برگ برنده کسب و کارهای کوچک

هامونی با بیان اینکه این ابزار کمک کننده به تامین مالی کسب و کارهای کوچک یا استارتاپهاست گفت: این مجموعهها به طور حتم نباید جزو شرکتهای دانش بنیان باشند بلکه ممکن است به لحاظ فنی، برخی از اصناف کشور هم شامل این مساله شوند و در مرحله استفاده از این تامین مالی قرار گیرند.به گفته مدیر عامل شرکت فرابورس ایران، کسب و کارهایی که فعالیت های خوبی را در حوزه فعالیت خود دارند می توانند از طریق بازار سرمایه و ابزار تامین مالی جمعی تا سقف ۱۰ میلیارد تومان تامین مالی کنند.وی ادامه داد: برای مثال ممکن است خانواده ای از هنر فرش بافی برخوردار باشند اما از امکانات لازم برای تامین مالی تهیه نخ و دار قالی بافی برخوردار نباشد، این افراد می توانند از این طریق تامین مالی کنند، اما به طور حتم باید دارای شرکت حقوقی باشند و از طریق این شرکت اقدام به تامین مالی کنند.هامونی گفت: بازار سرمایه و فرابورس در گذشته در راستای تامین مالی شرکت های متوسط و بزرگ در حال فعالیت بودند، اکنون نه تنها شرکت های کوچک بلکه کسب و کارهای خانوادگی هم می توانند از طریق این بازار تامین مالی کنند.مدیر عامل شرکت فرابورس با بیان اینکه رقم این تامین مالی می تواند از یک ریال تا سقف ۱۰ میلیارد تومان باشد، گفت: ممکن است فردی نیاز به ۱۰۰ میلیون تومان داشته باشد که این رقم را می تواند از طریق بازار سرمایه دریافت کند اما همه افرادی که در این مبلغ مشارکت می کنند نیازمند دریافت گواهی مشارکت هستند و به عنوان سهامدار کسب و کارهای کوچک می شوند.