روزنامه ابتکار
1399/11/28
ضرب‌الاجل سوم اسفند مسیر دیپلماسی را تغییر می‌دهد؟ هفته سرنوشت‌ساز در روابط ایران و آمریکا
گروه سیاست خارجی- ضرب الاجل سوم اسفند مجلس می تواند روابط ایران و آمریکا و البته مسیر بازگشت به برجام را وارد فصل تازه‌ای کند. یک هفته‌ای که هرچند بعید است در آن اتفاق ویژه‌ای رخ دهد اما با این همه بسیار برای دیپلماسی کشور سرنوشت ساز خواهد بود. طرحی که مجلس به اروپایی‌ها مهلت داده بود که اگر واقعاً تحریمها را لغو نکردند، اجرای پروتکل الحاقی، متوقف خواهد شد. موضوعی که می‌تواند برجام را از موضوعیت برای هر دو طرف بیندازد. با این حال همه منتظر هستند تا واکنش طرف های مقابل از جمله جو بایدن را در خصوص این یک مصوبه ببینند.خبرگزاری فرانسه در گزارشی با اشاره به رویکرد رئیس جمهوری جدید آمریکا برای بازگشت به مسیر دیپلماسی با ایران تصریح کرد که زمان جو بایدن برای تصمیم‌گیری درباره بازگشت به توافق هسته‌ای کوتاه است.
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا خیلی سریع موضع خود را برای بازگشت به مسیر دیپلماسی با ایران مشخص کرد، اما آشکارا نشان داده است که هیچ عجله‌ای برای پیوستن مجدد به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ندارد، توافقی که دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ به طور یک جانبه از آن خارج شد.
این خبرگزاری در ادامه با اشاره به وعده انتخاباتی جو بایدن برای بازگشت به توافق هسته‌ای گزارش داد: یک تاریخ مهم در حال فرارسیدن است؛ ۲۱ فوریه (سوم اسفندماه) که بر اساس مصوبه پارلمانی ایران، اگر آمریکا تحریمها را لغو نکند فعالیت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران محدود خواهد شد.
کلسی داونپورت، رئیس بخش عدم اشاعه در موسسه کنترل تسلیحات مستقر در واشنگتن گفت که ایران به سرعت می‌تواند اغلب گام‌ها، مانند غنی سازی اورانیوم را لغو کند، اما اقداماتی که قرار است انجام شود، خطر قابل جدی‌تری دارند و معکوس کردن آن‌ها دشوارتر است.
داونپورت همچنین از کاهش بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی در ایران پس از اجرایی شدن این مصوبه ابراز نگرانی کرد و گفت که این می‌تواند نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای تهران را افزایش دهد.
خبرگزاری فرانسه در ادامه با اشاره به نزدیک شدن زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در ایران خاطر نشان کرد: این انتخابات می‌تواند به روی کار آمدن یک فرد اصولگرا در تهران بینجامد که این مسئله نیز قابل تامل است. بنابراین آیا زمان کافی (برای دولت بایدن) وجود دارد؟
یک دیپلمات پیشین اتحادیه اروپا در این باره گفت: با نزدیک شدن به ۲۱ فوریه، ضروری است که دیپلماسی از سر گرفته شود.
این دیپلمات همچنین تصریح کرد: ۱۰ روز آینده بسیار حائز اهمیت خواهد بود تا بفهمیم که چه اتفاقی رخ می‌دهد و تا چه اندازه در متقاعد کردن ایران برای عقب نشینی موفقیت آمیز خواهد بود.
یک دیپلمات دیگر اروپایی اظهار کرد که مسئله اصلی این است که اطمینان یابیم در آن تاریخ (۲۱ فوریه) محدودیت دسترسی بازرسان آژانس اجرایی نشود.
این دیپلمات در ادامه گفت: چین و روسیه که از امضا کنندگان توافق هسته‌ای هستند و از روابط نزدیک‌تری با تهران برخوردارند نیز همین دیدگاه را دارند.
یک مشاور پیشین رئیس جمهوری اوباما که خواست نامش فاش نشود با اشاره به ضرورت برقراری هرچه زودتر ارتباط میان دولت آمریکا و تهران گفت: من گمان می‌کنم که مقامات آمریکایی تاکنون از طرق مختلف با مقامات ایرانی وارد تعامل شده باشند.
تحریمها لغو نشود، سوم اسفند اجرای پروتکل الحاقی متوقف میشود
هر چند دولت در ابتدا با این مصوبه مخالف بود و معتقد بود عجولانه و بدون کارشناسی به تصویب رسیده است اما بعد از نهایی شدن آن به طور کامل از آن دفاع کرد تا روند دیپلماسی کشور دچار دو دستگی نشود.
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: «اکنون که با شما صحبت می‌کنم، آمریکا فرقی با دوران ترامپ درخصوص تحریمها نکرده است و این می‌تواند موجب شرم کسانی باشد که کارزار انتخاباتی خود را مبنی بر فاصله گرفتن از ترامپ پایه گذاشته بودند. اگر دیپلماسی اصلاح مسیر غلط باشد ایران مطابق آنچه گفته پاسخ مناسب را به این اصلاح سیاست‌ها خواهد داد.»
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری خود درباره ضرب‌الاجل سوم اسفند براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی گفت: اگر طرف مقابل به تعهداتش تا هفته اول اسفند اجرا نکنند، دولت موظف به توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است. این اقدام به معنای توقف نظارت‌های فراپادمانی است. در واقع ایران عضو پادمان و ان‌پی‌تی است ولی پروتکل الحاقی متوقف میشود.
براساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی اگر آمریکا به برجام باز نگردد و تحریمها علیه ایران لغو نشود، دولت جمهوری اسلامی موظف است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند. این کار می‌تواند نظارت‌های آژانس بر برنامه هسته‌ای ایران را به شدت کاهش دهد.
سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: «این اقدام به معنای توقف نظارت‌های فراپادمانی است و به معنی پایان تمامی نظارت‌ها نیست. در واقع ایران عضو پادمان و ان‌پی‌تی است ولی پروتکل الحاقی متوقف میشود.»
او با بیان اینکه همکاری با آژانس ادامه می‌یابد، عنوان کرد: «تمامی این اقدامات برگشت‌پذیر هستند به شرطی که طرف‌های مقابل به تعهدات خود پایبند باشند.»
سخنگوی وزارت خارجه همچنین درباره اظهارات اخیر وزیر اطلاعات هم گفت: «موضع ایران تغییر نکرده و مبتنی بر صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای است. فتوای رهبری درباره حرمت سلاح‌های کشتار جمعی و هسته‌ای باقی است.»
احتمال صدور بیانیه مشترک ایران و آمریکا پیش از ضرب الاجل سوم اسفند
همچنین الجزیره نوشت: در سایه فرصت محدود دولت جدید آمریکا برای نجات برجام، به نظر می‌رسد بایدن که تمایل زیادی برای احیاء این توافق دارد، به زودی برنامه خود را اعلام کند.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»؛ در ادامه این مطلب آمده است: «تعهد در مقابل تعهد»؛ رئیس جمهور دموکرات آمریکا شروط خود برای بازگشت به توافق هسته ای سال 2015 را اینگونه خلاصه می کند.
به عبارت دیگر، بایدن آماده پیوستن مجدد به جمع امضا کنندگان توافق هسته ای و در ادامه، رفع تحریمهای جمهوری اسلامی است، به شرطی که تهران هم به تعهدات برجامی خود بازگردد.
در حالی که تهران در پاسخ به تحریمهای آمریکا، خروج تدریجی از توافق هسته ای را آغاز کرد، اکنون خواستار رفع کلیه تحریمهای واشنگتن است.
انتظار می رود طی روزهای آینده مسئولان ایرانی دست به اقدامی بزنند که باعث نگرانی تحلیلگران و دیگر طرف‌های حاضر در توافق هسته ای شود.
به موجب قانونی که مجلس شورای اسلامی ایران که اصولگرایان بر آن سیطره دارند، تصویب کرده، در صورت عدم لغو تحریمهای آمریکا، دولت باید فعالیت بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را کاهش دهد. همانطور که محمد جواد ظریف در اظهارات قبلی خود تاکید کرده مهلتی که در این قانون برای رفع تحریمها مشخص شده، تا حدود 21 فوریه (سوم اسفند) است.
کلسی دافنبورت، کارشناس منع گسترش تسلیحات هسته ای، معتقد است کاهش تعهداتی که تا کنون از سوی تهران در مورد برجام اتفاق افتاده، بخصوص در بحث غنی سازی اورانیوم، می‌توانند به سرعت به حالت قبل بازگردند.
اما دافنبورت هشدار می دهد نقض هایی که ایران برای ماه‌های آینده، برنامه ریزی کرده، خطرناک‌تر بوده و بازگشت از آن دشوار است، بویژه مساله بازرسی های آژانس، چراکه هر ممانعتی در برابر بازرسی تاسیسات هسته ای ایران، گمانه‌ها درمورد فعالیت‌های غیر قانونی(!) ایران را تقویت می کند.
در مرحله بعد، درصورتی که اصولگرایان تندرو در انتخابات ریاست جمهوری ایران پیروز شوند، اوضاع پیچیده تر می شود.
آیا هنوز فرصت برای احیا برجام وجود دارد؟
یک دیپلمات سابق در اتحادیه اروپا هشدار می دهد که 21 فوریه به سرعت در حال نزدیک شدن است و ضروری است که یک اقدام دیپلماتیک صورت گیرد. وی افزود: ده روز آینده به شدت مهم خواهد بود، چراکه مشخص خواهد کرد که آیا قادر به متقاعد ساختن ایران برای عدم توقف بازرسی‌ها هستند یا نه؟
در همین حال، یک منبع اروپایی نیز تاکید کرد که با فرا رسیدن 21 فوریه، بازگرداندن امور به شرایط بهتر، تقریبا غیر ممکن می شود، چرا که بحث بازرسی از تاسیسات هسته ای ایران، خط قرمز روسیه و چین است.
جان ولفستال، مشاور بایدن در دوره ی معاونت ریاست جمهوری اش، معتقد است که ایالات متحده و ایران به فکر صدور بیانیه ای قبل از تاریخ 21 فوریه هستند، تا نیت مشترک خود برای احترام و پایبندی دوباره به توافق را نشان دهند.
آیا آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها وارد مذاکره می شوند؟
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به سوال خبرنگاری درمورد 21 فوریه گفت که «ما هیچ موعد و ضرب الاجل دقیقی را مشخص نمی کنیم.»
در حال حاضر، دولت بایدن تمرکز خود را روی تماس هایی با متحدان اروپایی اش و دولتهای دیگر امضا کننده توافق هسته ای گذاشته و تا مرحله بعدی، مذاکره مستقیم با تهران را آغاز نمی کند.
اما به اعتقاد مشاور سابق کاخ سفید در دوره اوباما، در پشت پرده، مسئولان آمریکایی مذاکره خود با مسئولان ایرانی را شروع کرده اند.
توماس کانتریمان، معاون وزیر خارجه در دوره اوباما، معتقد است که رئیس جمهور فعلی، می تواند برای اثبات حسن نیت خود، برخی تحریمها را برطرف کند.
اما به نظر می رسد مادامی که ایران گام اول را برندارد، این امر غیر ممکن است. این در حالی است که سران هر دو کشور قصد دارند نشان دهند که تحت فشار تسلیم نمی شوند.
جمهوریخواه و برخی دموکراتها موافق از سرگیری مذاکره با تهران نیستند و بایدن را تشویق می کنند بدون ضمانت‌های عملی، به آغوش ایران نرود.
گزینه دیگر صدور «بیانیه تصمیم متقابل تهران و واشنگتن و تعهد بازگشت کامل به برجام»، پیش از مذاکره بر سر شروط و جدول زمانی است. به گفته یک منبع اروپایی، قاره پیر می‌تواند محور مذاکرات بین ایران و آمریکا، روسیه و چین باشد.
تحلیلگران بر این عقیده‌اند که اقدامات آمریکا نظیر کمک در زمینه واکسن‌های کرونا یا کمک های انسانی و ضمانت‌های اقتصادی نظیر موافقت با درخواست ایران برای دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول، همگی در راستای اعتماد سازی صورت گرفته است.
سایر اخبار این روزنامه
آیا ارزهای دیجیتال می‌تواند راهی تازه پیش‌روز اقتصاد بگذارد؟
چراغ سبز رمزارز به سرمایه‌گذاران
رضا دهکی
از خرابی پایدار تا توسعه پایدار
وزیر بهداشت:
یکی از بزرگ‌ترین واکسن‌سازهای دنیا می‌شویم
یک کارشناس بازار مسکن مطرح کرد: سرمایه‌گذاری بر واحدهای مسکونی برای بانک‌ها جذابیت ندارد
مسکن در فاز انتظار
ضرب‌الاجل سوم اسفند مسیر دیپلماسی را تغییر می‌دهد؟
هفته سرنوشت‌ساز در روابط ایران و آمریکا
انجمن مدیران روزنامه‌های غیردولتی نسبت به مصوبه حذف انتشار آگهی معاملات عمومی در روزنامه‌ها واکنش نشان داد
ضربه مهلک بر بدنه جامعه مطبوعاتی با مصوبه دولت
چرا سینماهای قدیمی به صورت پی در پی در خطر تعطیلی قرار می‌گیرند؟
انقراض سینماهای خاطره‌ساز
رئیس قوه قضائیه:
در زندان‌ها به روی مدعیان حقوق بشر باز است
سعید خطیب زاده:
یک شهروند ایرانی در ترکیه بازداشت شده است
رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح خبر داد
اِعمال محدودیت سایبری علیه کشورها توسط آمریکا
انجمن مدیران روزنامه‌های غیردولتی نسبت به مصوبه حذف انتشار آگهی معاملات عمومی در روزنامه‌ها واکنش نشان داد
ضربه مهلک بر بدنه جامعه مطبوعاتی با مصوبه دولت
ارز غیر‌متمرکز زیر نظر بانک متمرکز!
