روزنامه ابتکار

چرا سینماهای قدیمی به صورت پی در پی در خطر تعطیلی قرار می‌گیرند؟ انقراض سینماهای خاطره‌ساز

گروه فرهنگ و هنر – سینما یکی از مهم‌ترین پاتوق‌های فرهنگی در ایران معاصر بوده است. هیچ فیلم قدیمی یا درباره آن ایام نیست که در آن اشاره‌ای به سینما رفتن و فیلم دیدن نشود. بنابراین بی‌راه نیست اگر بگوییم که سینماهای قدیمی نشانه‌ای از فرهنگ معاصر ما و بخشی از میراث‌ و حافظه فرهنگی ما است که باید در حفظ آن‌ها تلاش کنیم. اما این روزها سینماهای قدیمی یکی پس از دیگری به دلایل مختلف تعطیل می‌شوند و گردی محو بر خاطرات‌مان می‌نشیند و حالا نوبت سینما «گلریز» است.
اولین سینماها در ایران در اواخر قرن 13 و اوایل قرن 14 هجری شمسی ساخته شدند. ساختمانی با چند صندلی، یک پرده جادویی و یک پروژکتور که اوایل شاید ترسناک به نظر می‌رسید اما بعد تماشاچیانش را مسحور کرد. حالا سینما رفتن به یکی از تفریح‌های روزمره و عادی تبدیل شده است. اما یک سال است که ویروس کرونا لذت سینما رفتن را هم از ما گرفته است. همین امر یاعث شد تا برخی سینماها در معرض تهدید تعطیل شدن قرار بگیرند. اما از آن بدتر این است که سینماهای قدیمی که مانند گنجینه خاطره‌های چندین نسل است، حتی بیش از این هم در تعطیل می‌شدند تنها به این دلیل که قدیمی هستند!
بسیاری از سینماهای قدیمی با تمام خاطرات‌شان یا تعطیل شده‌اند یا فاصله‌ای با تعطیلی ندارند. این روزها هم کرونا حرکت چرخ صنعت سینما را کند کرده و بعد از 4 ماه تعطیلی تنها با نیمی از ظرفیت می‌توانند فعالیت کنند و به همین دلیل صاحبان فیلم‌ها ریسکی برای اکران آثارشان نمی‌کنند. در این شرایط شاید سینماهای قدیمی دیگر نتوانند فعالیت‌شان را ادامه دهند و کسی هم تلاشی برای بازسازی سینماهای قدیمی نکند.
روزگاری لاله‌زار بورس سینماروها بود. زمانی سینماهایی این خیابان با حضور بهترین فیلم‌های ایرانی و فیلم‌های تازه دوبله شده دنیای غرب و هالیوود، فیلم نمایش می‌دادند. در گذشته بازی جیمزدین، دنیرو، مونرو و وودی آلن در سالن‌هایی با صندلی‌های «ارج» دیده می‌شد اما حالا این سالن‌ها و سینماها مانند مخروبه‌ای شده‌اند که حتی چراغ‌فروشان لاله‌زاری هم رغبت نمی‌کنند آن‌‌جا را انبار کنند.


اما همه ماجرا به لاله‌زار ختم نشده است. سینماهای زیادی در سطح شهر تهران و حتی شهرستان‌ها وجود دارند که یا تعطیل شده‌اند یا تخریب شده‫اند.
تخریب سینماها در سال‌های اخیر به تیشه‌ای تعبیر شده که به ریشه هنر و فرهنگ خورده است. هر چند با ایجاد پردیس‌های سینمایی در تهران نفس تازه‌ای در این حوزه دمیده شد اما یکی از بدترین بخش‌های توسعه‌یافتگی، سالن‌های قدیمی سینما در تهران هستند که بدون هیچ بازسازی رها شده و به خرابه‌هایی بدل شده‌اند. این سینماها که یادگارهای نخستین سال‌های ورود سینما به ایران هستند می‌توانست به یکی از مهمترین قطب‌های فرهنگی بدل شود که هم جاذبه گردشگری داشته باشد و هم امکانات بسیاری را در اختیار هنرمندان قرار دهد اما متاسفانه بدون هیچ دغدغه‌ای بناهای تاریخی این‌چنینی به حال خود رها شده و معلوم نیست سرنوشت کدام یکی‌شان سوختن یا تبدیل شدن به انبار باشد.
گویا قرار نیست که هیچ گاه تمامی ظرفیت‌های اکران در تهران در یک بازه زمانی مشخص مورد استفاده قرار گیرد، آتش‌سوزی سینما آزادی را بسیاری به خاطر دارند که پس از ده‌ها سال بنای جدید توانست، نبود این سینمای مهم را در شهر جبران کند، اما تنها ۴ سال از افتتاح سینما آزادی گذشته بود که سینما جمهوری طعمه حریق شد و متاسفانه این سینمای خوب و خاطره انگیز جای سینما آزادی در آتش سوخته را گرفت و از گود اکران‌ها خارج شد.
بسیاری از سینماها و تئاترهای تهران پیش از انقلاب در خیابان لاله‌زار قرار داشتند. زمانی حدود پانزده سینما در این خیابان بود. حالا اما سینماها تخریب شده‌اند؛ یا پاساژهای مختلف جای آن‌ها را گرفته‌اند یا ساختمان آنها در هیاهوی بازار لوازم الکتریکی به دست فراموشی سپرده شده و چراغ آنها خاموش شده است. آخرین سینمایی که می‌رفت که به این سرنوشت دچار شود، سینما «ایران» بود که در خیابان لاله‌زار واقع شده بود. فعالیتِ سالنِ این سینما در سال ۱۳۷۰ به دستور وزارت ارشاد و به دلیل فرسودگی زیاد لغو شد. در چند سال گذشته در ورودی این سالنِ سینما، دکه‌ای شروع به فعالیت کرد که ساندویچ و آبلیمو می‌فروخت و حتی در سالنِ انتظار آن نیز یک مغازه‌ ساندویچی فعال بود که آن نیز در طول یکی دو سال گذشته تعطیل شد. اما چندی پیش دیوان عدالت اداری برای تخریب سینمای قدیمی حکم داد که البته پس از اعتراض‌های فراوان فعالان میراث فرهنگی این تخریب متوقف شد تا این سینما در لیست میراث ملی قرار بگیرد.
اما حالا سینما «گلریز» واقع در محله یوسف‌آباد تهران که یکی از قدیمی‌ترین سینماهای پایتخت است و قاسم مصیبی سرقفلی آن را سال 1355 به قیمت یک میلیون تومان خریداری کرده، دچار مشکلاتی شده است. اما این سینما که سال 1383 در یک مزایده به قیمت حدود 180 میلیون تومان به مالک جدید و فعلی‌اش فروخته شده، دچار مشکلاتی بین مالک و مستاجر است که گویا با ورود شهرداری منجر به پلمب هم شده است.
مصیبی درباره این سینمای قدیمی می‌گوید: سینما گلریز یکی از سالن‌های ویژه برای فیلم‌های کودکان شناخته می‌شد و حتی قرار بود شرکت «والت دیزنی» نمادهای خود را در این سینما نصب کند. البته پیش از آن به عنوان یکی از مراکز مهم در تئاتر بوده که تقریبا همزمان با ساخت در اواخر دهه 30، توسط مصطفی و مهین اسکویی مرکز تئاتر «آناهیتا» می‌شود ولی بعدها که آن‌ها دیگر امکان ادامه فعالیت در اینجا را پیدا نکردند به سینما تبدیل شد و در سال‌های گذشته هم بانی تئاتر آزاد در ایران بوده است.
او ادامه می‌دهد: حدود ۶ سال است که با مالک ساختمان مشکل داریم و ایشان می‌خواهد اینجا را تخلیه کند، در حالی که ما پیش از انقلاب سرقفلی این سینما را خریده ایم و مالک، ملکیت را بدون سرقفلی خریده است. برهمین اساس تاکنون در پنج دادگاه توانسته‌ایم ادعا و درخواست ایشان را محکوم کنیم و این دعوای حقوقی مالک و مستاجر هر چه باشد، در نهایت در دادگاه‌های حقوقی رسیدگی می‌شود اما نکته اینجاست که شهرداری منطقه ۶ تهران به این ماجرا ورود کرده و شرایط را به گونه‌ای دیگر پیش می‌برد.
او با تاکید بر اینکه سینما «گلریز» یکی از نمادهای محله یوسف‌آباد تهران است می‌گوید: اختلاف ما با شهرداری از آنجاست که وزارت ارشاد برای شهرداری تهران نامه‌ای نوشته بود که این سینما از کمیسیون بند ۵ اجازه فعالیت دارد و لازم است با آن همراهی شود. شهرداری تهران هم نامه‌ای برای شهرداری منطقه ۶ ارسال کرده و پرسیده که این سینمای زیر نظر وزارت ارشاد، چه شرایطی دارد؟ شهرداری منطقه پاسخ داده که این سینما برای ادامه فعالیت نیاز به تاییدیه آتش نشانی و برگه استحکام بخشی دارد. ما تاییدیه آتش نشانی را در اختیار داریم و تایید استحکام بنا را هم تحویل داده‌ایم که تاییدیه استحکام توسط کارشناسان رسمی و شرکت‌های ذیصلاح داده شده است، اما شهرداری ما را وادار کرد که یک نامه تاییدیه استحکام به‌روز داشته باشیم. به همین دلیل با پرداخت هزینه حدود ۵۰ میلیون تومانی توانستیم دوباره از یکی از شرکت‌های زیر مجموعه سازمان نظام مهندسی و ذی‌صلاح در این امر پس از چند روز بررسی و معاینه برگه استحکام بنا را به تاریخ ۱۱ بهمن امسال دریافت کنیم.
مصیبی می‌گوید: این تاییدیه طبق یک نامه رسمی برای شهرداری ثبت شده است و نمی‌دانم با این حال چرا شهرداری منطقه ۶ روز ۱۴ بهمن سینما را لاک و مهر کرد آن هم در زمانی که برای نمایش فیلم‌های جشنواره فجر آماده شده بودیم.
او ادامه می‌دهد: گفته می‌شود همه این ساختمان‌ها باید زیر ذره‌بین قوانین جدید قرار گیرند، که اگر اینطور باشد همین وزارت ارشاد هم باید بسته شود چون ساختمان آن متعلق به قبل از سال ۷۰ است. اما اگر قرار است سینماهای قدیمی بسته شوند چرا (مسئولان شهری) جار و جنجال به راه می‌اندازند که سینماهای لاله‌زار به عنوان بخشی از فرهنگ شهر باید حفظ شوند و فعالیت کنند؟ چطور سینماهای متروکه تهران را می‌خواهند نگه دارند ولی با سینمایی که هزینه میلیاردی برای تعمیر و نوسازی آن انجام شده و وزارت ارشاد هم ۳۰۰ میلیون تومان کمک هزینه برای احیای آن صرف کرده اینطور برخورد می‌شود؟ سینما «گلریز» به معنای واقعی سالن سینما است، نه مشابه سالن‌های نمایشی که این روزها در بناهای تجاری ایجاد می‌شود. حال این پرسش مطرح می‌شود که در حالی که حتی سینماهای نو‌ساز که این روزها به دلیل تعطیلی‌های پیاپی بخاطر شیوع کرونا در معرض تعطیلی هستند، چه کسی به فکر حفظ سینماهای قدیمی خواهد بود؟
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
آیا ارزهای دیجیتال می‌تواند راهی تازه پیش‌روز اقتصاد بگذارد؟ چراغ سبز رمزارز به سرمایه‌گذاران رضا دهکی از خرابی پایدار تا توسعه پایدار وزیر بهداشت: یکی از بزرگ‌ترین واکسن‌سازهای دنیا می‌شویم یک کارشناس بازار مسکن مطرح کرد: سرمایه‌گذاری بر واحدهای مسکونی برای بانک‌ها جذابیت ندارد مسکن در فاز انتظار ضرب‌الاجل سوم اسفند مسیر دیپلماسی را تغییر می‌دهد؟ هفته سرنوشت‌ساز در روابط ایران و آمریکا انجمن مدیران روزنامه‌های غیردولتی نسبت به مصوبه حذف انتشار آگهی‌ معاملات عمومی در روزنامه‌ها واکنش نشان داد ضربه مهلک بر بدنه جامعه مطبوعاتی با مصوبه دولت چرا سینماهای قدیمی به صورت پی در پی در خطر تعطیلی قرار می‌گیرند؟ انقراض سینماهای خاطره‌ساز رئیس قوه قضائیه: در زندان‌ها به روی مدعیان حقوق بشر باز است سعید خطیب زاده: یک شهروند ایرانی در ترکیه بازداشت شده است رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح خبر داد اِعمال محدودیت سایبری علیه کشورها توسط آمریکا انجمن مدیران روزنامه‌های غیردولتی نسبت به مصوبه حذف انتشار آگهی‌ معاملات عمومی در روزنامه‌ها واکنش نشان داد ضربه مهلک بر بدنه جامعه مطبوعاتی با مصوبه دولت ارز غیر‌متمرکز زیر نظر بانک متمرکز!