خط قرمز روی آرزوهایی که قرار بود سبز شوند

آرمان‌ملی- محمدسیاح: بازار سرمایه یکی از محل‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری و همچنین تامین منابع مالی بنگاه‌ها و صنایع کشور است به همین دلیل دولت برای جذب سرمایه‌های سرگردان کشور که همان نقدینگی است برنامه‌ریزی کرد و با توصیه به مردم و برجسته کردن جذابیت‌های بازار سرمایه از آنها خواست سرمایه‌های خود را به صورت خرد و کلان در این بازار سرمایه‌گذاری کنند. به همین علت بسیاری از مردم با اعتماد به صحبت‌های دولت به‌ویژه شخص رئیس‌جمهوری هر آنچه داشتند را به بازار سرمایه وارد کردند. در روزهای ابتدایی بازار در مسیر رشد قرار گرفت و از سوددهی بالایی هم برخوردار شد و حتی شاخص در مرداد به بیش از دو میلیون واحد هم رسید؛ حالا اما بعد از گذشت ۱۱ ماه از سال ۹۹ و نزدیک شدن به روزهای پایانی بخش اعظمی از سرمایه‌های وارد شده به بازار سرمایه یا به صورت کاملا ۱۰۰ درصدی از بین رفته‌اند یا با کاهش بسیار چشمگیری مواجه شده‌اند. سرمایه‌هایی که مردم به زحمت و با فروختن اموالی نظیر خودرو، مسکن، طلا و جواهرات جمع‌آوری کرده بودند حالا این روزها در بازار سرمایه به خاکستر تبدیل شده‌اند و هیچ‌کس هم نیست که بتواند پاسخگوی سرمایه‌های از دست رفته مردم باشد که با اطمینان به اظهارات مسئولان وارد این بازار شدند. هرچند که کارشناسان بازار سرمایه همواره درباره ورود افراد نا آشنا به فرآیندهای بورسی هشدار داده بودند و همیشه بهترین راه را برای ورود به این بازار برای افراد ناآشنا استفاده از کارگزاران معتبر عنوان می‌کردند، با این حال بخش عمده‌ای از سرمایه‌های خرد که وارد بازار سرمایه شدند، سرمایه‌هایی بودند که ناآگاهانه و صرفا با توجه به رشد کاذب شاخص‌های بازار سرمایه و همچنین صحبت‌های دولت به‌ویژه در ابتدای سال وارد این بازار شدند. جالب اینجاست که با شروع اپیدمی کرونا شاخص بورس‌های بزرگ جهانی در آمریکا، آسیا و اروپا کاهش یافتند ولی شاخص بازار سرمایه ایران رشد داشت! هرچند از همان اول هم کارشناسان این رشد را کاذب می‌دانستند و معتقد بودند که نباید اجازه رشد کاذب بازار داده شود، اما حمایت‌های کامل دولت با روش‌های مختلف از بازار سرمایه باعث تشدید این روند شد تا اینکه این دست حمایتی از پشت بازار برداشته شد و نهایتا سقوط شاخص اتفاق افتاد. بعد از آن کاهش شاخص تا امروز ادامه پیدا کرد و همچنان این روند را می‌توان تا پایان سال پیش‌بینی کرد. شاخص بورس در ابتدای معاملات شنبه ۹ اسفند ۱۳۹۹ با افت ۷۸۹۴ واحدی به یک میلیون و ۱۹۷ هزار و ۹۳۸ واحد و شاخص کل هم‌وزن نیز ۳۱۶ واحد افت کرد و به ۴۳۴ هزار و ۷۹ واحد رسید.
   تجمع‌ اعتراضی هم راه به جایی نبرد!
در ماه‌های گذشته شاهد تجمع اعتراض‌آمیز علیه سیاست‌های دو پهلوی دولت، سازمان بورس و اوراق بهادار و همچنین وزارت امور اقتصاد و دارایی بودیم. ادامه روند کاهش شاخص و منفی شدن بازار باعث نگرانی شدید سرمایه‌گذاران به‌ویژه آنهایی که سرمایه‌های خردی در بازار دارند شده چراکه پیش از این بازار سرمایه‌هایشان را بلعیده است. برخی از کارشناسان معتقدند که همچنان با ادامه دخالت‌های دولت و نبود سیاست‌های واحد در این بازار، رشد منفی ادامه خواهد یافت. با تشدید افت بازار و ادامه روند منفی شدن؛ بی‌اعتمادی بیشتر سرمایه‌گذاران و سهام‌داران خرد و کلان را به دنبال دارد و همین موضوع سبب شده تا بخش بزرگی از سرمایه‌های موجود در این بازار خارج و به بازارهایی که می‌توانند سوددهی خود را به‌ویژه در ماه پایانی سال تضمین کنند، می‌رود. این اتفاق با توجه به روند طبیعی کم شدن نقدینگی ماه‌ پایانی سال، باعث کم شدن نقدینگی در بازار و افت شاخص خواهد شد. از طرفی ادامه این روند باعث آسیب جدی و از بین رفتن سرمایه‌هایی می‌شود که مردم آن را تمام دارایی خود می‌دانند. به هرحال بازار سرمایه نیازمند یک سیاست واحد و با ثبات است تا بتواند با رفتار طبیعی حرکت کند.
   فرار رو به جلو


یکی از ناراحتی‌های مردم در مورد بازار سرمایه این است که همان مسئولانی که روزی برای ورود مردم به بورس فرش قرمز پهن کردند و هر نوع وعده‌ای هم بلد بودند دادند امروز راه‌شان را از مردم جدا کرده و تمام مسئولیت اتفاقات افتاده را به دوش خود مردم گذاشتند! چندی پیش فرهاد دژپسند، وزیر امور اقتصاد و دارایی، در پاسخ به سوالی در ارتباط با دعوت مردم به بازار سرمایه گفته بود: «به مردم گفتم سوددهی بورس تضمین‌شده نیست و دینی بر دوشم قرار ندارد.» این درحالی است که در سه ماه گذشته دژپسند به طور کامل از ورود مردم به بازار حتی در شرایط افت شاخص صحبت کرده است و حتی با انتقاد از واکنش رسانه‌ها و کارشناسان به وضعیت بازار سرمایه با این مضمون که رسانه‌ها صرفا قصد برجسته کردن نکات منفی عملکرد او را در مورد بازار سرمایه دارند؛ گفته بود:‌« درحالی‌که در نظرسنجی‌های انجام‌شده، برآورد خوبی از شاخص‌های بورس به دست آمد، متاسفانه شاهدیم، عده‌ای صرفا نکات منفی  را برجسته کرده‌اند، درحالی‌که منطق حکم می‌کند که همه نتایج را با هم ببینیم.» با این حال خود وزیر صرفا به برجسته کردن نکات مثبت بسنده کرد درحالیکه نکات منفی یقه مردم را گرفت و سرمایه‌هایشان را بالا کشید. 
   داروندارشان رفت!
این همه‌ ماجرا نیست؛‌ در موضوع سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه بسیاری از مردم با رشد فزاینده تورم و کاهش ارزش ريال و نبود اطمینان از سرمایه‌گذاری در سایر بازارها به امید سود بیشتر و با تشویق دولت و مسئولان اقتصادی سعی داشتند؛ آنچه دارند را نگه دارند و اگر بتوانند بر آن اضافه کنند ولی با سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه نه تنها چیزی به دارایی‌هایشان اضافه نشد بلکه هرآنچه که داشتند هم از دست‌شان رفت. حالا مردم مانده‌اند و اموالی که در قالب سرمایه‌گذاری از دست داده‌اند و هیچ مقامی هم در این باره پاسخگو نیست.