روزنامه ابتکار
1399/12/11
تکرار بی‌حساب سریال‌های تاریخی - مذهبی چه تبعاتی به دنبال دارد؟ پاتک تکرار به ارزش‌ها
گروه فرهنگ و هنر – دیگر دیدن سریال‌های تکراری در تلویزیون برایمان عجیب نیست. جتی گاهی ممکن است دیدن سریالی که سال‌ها پیش آن را تماشا می‌کردیم و برایمان یادآور خاطرات خوشی است، برایمان جذاب باشد اما آیا دوباره دیدن سریالی که تا همین یکی دو ماه پیش برای بار چندم از یک شبکه دیگر پخش شده هم ما را به دیدنش ترغیب می‌کند؟پخش سریال‌های تکراری عادتی قدیمی در صدا و سیما است. شبکه‌های بسیاری در تلویزیون فعال هستند و بخشی از کنداکتور آنها به بازپخش سریال‌های پرطرفدار گذشته اختصاص پیدا می‌کند. سریال ایرانی و خارجی، طنز یا درام، عاشقانه یا تاریخی هم فرقی ندارد، کافی است که مخاطب دلش بخواهد این سریال را دوباره ببیند تا مدیران صدا و سیما با آغوشی باز به استقبال پخش مجدد بروند.
البته یکی از وظایف اصلی و اساسی تلویزیون سرگرم کردن مخاطبان است، برای همین صدا و سیما برای جذب مخاطب یا سریال می‌سازد یا سریال‌های ساخته شده توسط دیگر کشورها را پخش می‌کند تا مخاطب خود را پای تلویزیون بنشاندو تلویزیون در گذشته در ساخت این سریال‌ها به قدری قوی ظاهر می‌شد، که بیننده می‌توانست برای دیدن قسمت بعدی سریال لحظه‌شماری کند و دلش نمی‌خواست دیدن بخشی از آن را هم از دست بدهد. این جذابیت به قدری بود که حتی تا سالیان بعد هم برخی از آن سریال‌ها طرفدار داشتند. اما حالا طرفداران سریال‌های قدیمی بیشتر از برخی از سریال‌های جدید است به همین خاطر تلویزیون مانند قبل دست به دامان سریال‌های تکراری شده است.
استقبال از سریال‌های قدیمی از ضعف سریال‌هایی ناشی میشود که مخاطب تنها با دیدن چند قسمت از آنها به ضعفی که در برنامه موجود است پی می‌برد و از دنبال کردن باقی قسمت‌های آن منصرف میشود. از طرفی حضور بازیگران چهره که یکی دیگر از عوامل جذب مخاطب است در این سریال‌ها کمتر به چشم می‌خورد.
همه این مسائل در کنار هم باعث شده که بازار پخش سریال‌های تکراری قدیمی داغ شود و صدا و سیما که خود متوجه کاستی‌هایش شده به این سریال‌های تکراری پناه ببرد. از طرفی مخاطب تلویزیونی که از دیدن سریال‌های ضعیف خسته شده، ترجیح می‌دهد که پای سریال‌های تکراری شبکه‌های آی فیلم، نسیم و تماشا بنشیند و اوقات فراغتش را با دیدن سریال‌های تکراری بگذراند که محتوا و کیفیت بهتری دارند.
تا اینجا البته چندان مشکلی نیست. اما موضوع وقتی بغرنج میشود که سریال‌هایی که با هزینه بسیار برای بیان مفهوم و پیامی ساخته شده بودند (خصوصا در ژانر تاریخی و مذهبی) با تکرار مداوم و با فاصله زمانی کم در معرض کم‌تاثیری قرار می‌گیرند.
روز شنبه پایگاه اطلاع‌رسانی سیما اعلام کرد که «نظر به استقبال گسترده مخاطبان و درخواست‌های پیاپی مردمی، سریال «یوسف پیامبر (ع)» از نهم اسفند ماه روی آنتن شبکه قرآن و معارف سیما می‌رود» و این در حالی است که این سریال تا همین چند ماه پیش از شبکه آی‌فیلم در حال پخش بود.
البته تنها سریال «یوسف پیامبر (ع)» نیست که دچار حلقه تکراری تکرار افتاده است. «شب دهم» هنوز هم مجموعه‌ای که پرطرفدار است و تکرارش هم بیننده‌ها را پای تماشا می‌نشاند.
پس از «شب دهم» نیز چندین سریال برای ماه محرم ساخته شد، از«پریدخت» سامان مقدم بگیرید تا «پرده‌نشین» بهروز شعیبی و «نفس گرم» محمدمهدی عسگرپور که سال‌های زیادی از پخش‌شان نمی‌گذرد. هر کدام از این سریال‌ها به اندازه خود طرفدارانی برای خودشان دست و پا کردند اما شاید چندان که باید و شاید نتوانستند موجی تازه در زمینه تولید مجموعه‌های مناسبتی محرمی به راه بیاندازند.
اما یکی از مهم‌ترین آثار تولید شده در چند سال اخیر در ژانر تاریخی مذهبی که گرفتار بیماری تکرار در صدا و سیما شد، «مختارنامه» ساخته داوود میرباقری است. این سریال آنقدر و آنقدر به هر مناسبتی از صدا و سیما پخش شد که به نظر می‌رسد رکورد پخش سریال تکراری را زده باشد. با همه این اوصاف تنها گزینه جدی تلویزیون برای ماه‌های محرم و صفر «مختارنامه» است. این تکرارهای بی‌هدف آنقدر ادامه پیدا کرد که در نهایت برخی سکانس‌هایش تبدیل به موقعیتی برای شوخی کردن شدند و در این میان شاید پیام این سریال کمتر مورد توجه قرار گرفت.
در سال 97 پس از بارها تکرار «مختارنامه» نقل قولی از میرباقری مطرح شد که گفته می‌شد با انتقاد از پخش چندین و چند باره این سریال از تلویزیون به ماهنامه «سینما و ادبیات» گفت: «حالا یک «مختار» با بضاعت ناچیز ما ساخته شده، رسش را کشیده‌اند. آنقدر پخشش کرده‌اند که امسال داد من درآمد و گفتم کافی است دیگر. واقعا رویتان میشود که باز هم پخش کنید؟» که البته پس از دو روز این گفته‌ها توسط میرباقری تکذیب شد. او گفت: «وقتی فیلم یا سریالی الف و ویژه، در طول سال‌ها مورد استقبال مخاطبان قرار می‌گیرد و به درخواست آنها بازپخش میشود، این احترام به مخاطب است و تکرار آن به اذعان مخاطبان نه تنها تکراری نیست، بلکه هنوز هم جذابیت دارد».
با همه این‌ها اما بارها درباره کاهش تاثیرگذاری سریال‌های تاریخی به واسطه تکرارهای پی در پی در شبکه‌های تلویزیونی، از سوی کارشناسان و حتی خود مخاطبان هشدار داده شده است.
هدف از پخش مجموعه‌های مذهبی یا مناسبتی قطعا پیامی است که می‌توانند برای مخاطب به همراه داشته باشند اما وقتی یک اثر چندین بار در یک مناسبت روی آنتن می‌رود دیگر حتی اثرگذاری‌اش بر مخاطب را هم از دست می‌دهد و پیامش هم به ضد پیام بدل میشود.
با همه این تفاسیر به نظر می‌رسد تلویزیون نیازمند یک برنامه‌ریزی درست و دقیق برای ساخت سریال‌هایی پر محتوا است تا از این تکرار که سالهاست گرفتارش شده رهایی پیدا کند و اثر جدیدی برای عرضه داشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
شهره موسوی نایب رئیس سوم فدراسیون فوتبال، نایب رئیس اول و دوم در آینده معرفی می‌شوند
سکان فوتبال در دستان شهاب‌الدین عزیزی خادم
علیرضا صدقی
نعل وارونه در میدان سیاست
«ابتکار» در گفت‌وگو با یک کارشناس اقتصادی وضعیت اقتصاد در سال آتی را بررسی کرد
اقتصاد ۱۴۰۰ زیر سایه انتخابات
تکرار بی‌حساب سریال‌های تاریخی - مذهبی چه تبعاتی به دنبال دارد؟
پاتک تکرار به ارزش‌ها
مسکن تحت تاثیر مسائل سیاسی
بازار مسکن به رکود محل نداد!
کرونا از عادی‌انگاری‌ها استفاده و در جان‌ها رخنه کرد
۳ موج کرونا و اشتباهی تکراری
دو روز پس از حمله آمریکا به شمال شرق سوریه نوشته شد
نامه بایدن به کنگره درباره حملات به شرق سوریه
نشانه‌های از تغییر راهبرد واشنگتن و ریاض دیده می شود
پایان «ماه عسل» شاهزاده؟
روحانی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت:
قیمت ارز رو به کاهش خواهد بود
هشدار صالحی نسبت به صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام
رئیس دفتر مقام معظم رهبری: عربستان در نابودی آثار تاریخی در منطقه، حرف اول را می زند
