کابوس کرونا ادامه دارد
ملیحه محمودخواه – در روزهای نخستی که کرونا به یک اپیدمی تبدیل شده بود سه سناریو در خصوص زمان و چگونگی پایان آن به وسیله کارشناسان و متخصصان علوم پزشی مطرح شد.
سناریوی نخست این بود که ویروس کرونا از طریق مداخلات بهداشت عمومی از بین می‌رود و اساسا سناریویی بود که با شیوع سارس (سندرم حاد تنفسی) در سال ۲۰۰۳ نیز اجرا شد.
اما سناریوی دوم این بود که شیوع بیماری‌ها کمی شبیه آتش‌سوزی است. ویروس شعله است و افراد مستعد به این آلودگی سوخت آن هستند. سرانجام و درنهایت زمانی‌که آتش تمام می‌شود، خود را نیز از بین می‌برد. برخی از متخصصان بر این باور بودند که این ویروس شعله‌ور می‌شود و به خودی خود نیز از بین می‌رود.
اما سناریوی سومی نیز در مورد چگونگی خاتمه‌یافتن شیوع ویروس جدید کرونا مطرح شد و آن این بود که این ویروس درنهایت می‌تواند به یک ویروس شایع دیگری تبدیل شود که همانند آنفلوآنزا در فصل شیوع این بیماری بروز می‌کند و از بین می‌رود.
سناریوها محقق نشدبا گذشت بیش از یک سال که کرونا در دنیا همه‌گیر شده است هیچ کدام از این سناریوها عملیاتی نشده است. کابوس کرونا ادامه‌دار شد و نه تنها هیچ کدام از این سناریوها عملیاتی نشد بلکه نوع جهش‌یافته‌تری در دنیا پیدا شد و دنیا را در احاطه خودش درآورد.
کرونا تمام نشد و تنها اتفاقی که افتاد این بود که نگرانی‌هایی که در روز اول شیوع کرونا در دنیا وجود داشت و سبب می‌شد مردم کمی پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند، کاهش پیدا کرد و روز به روز بر آمار ابتلا مردم به این ویروس در دنیا اضافه شد.
ضربه کرونا به همه ابعاد زندگی انسانویروس کرونا در این یک سال و اندی علاوه بر تحت تأثیر قراردادن فعالیت‌های پزشکی، اقتصادی، گردشگری، آموزشی و … رفت‌وآمد و هزاران مراوده مردم را در جای جای کره زمین دستخوش تغییر قرار داده و سبب شده است که بسیاری از مشاغل در دنیا از بین برود و آمار ورشکستگی‌های اقتصادی بین مردم افزایش پیدا کند. اما با وجود این هنوز به جز چند کشور معدود در دنیا هیچ کشوری موفق نشده است که این ویروس را مهار کند و هر روز ضربه‌هایی که این ویروس مهلک به پیکره دنیا وارد می‌کند بیشتر می‌شود.
با آنکه واکسن کرونا در دنیا تولید شده است اما چهره‌هایی که ویروس کرونا از خود به نمایش می‌گذارد اثر این واکسن را نیز زیر سوال برده است.
اما سوالی که در اینجا مطرح است این است که با وجود پبشرفت علم پزشکی و تمام صدماتی که این ویروس به بشریت و زندگی انسان‌ها زده است، چرا هنوز کرونا در دنیا جولان می‌دهد و هنوز راه‌حل اساسی برای از بین‌رفتن آن پیدا نشده است.
مردم رعایت نکنند کرونا از بین نمیرودحمید سوری، اپیدمیولوژیست و عضو ستاد ملی کرونا، نیز معتقد است تا وقتی شرایط این گونه باشد و مردم پروتکل‌ها را رعایت نکنند، وضع به همین منوال سپری خواهد شد؛ زیرا تنها و تنها و تنها راه از بین‌رفتن این ویروس رعایت فاصله اجتماعی است. این ویروس برای تکثیر و گسترش نیاز به میزبان دارد و اگر این میزبان وجود نداشته باشد ویروس راهی برای گسترش نخواهد داشت.
او تأکید می‌کند: «طبق مدل‌های بیولوژیکی که در دنیا ارایه شده است احتمالا این بحران تا یک سال و نیم دیگر ادامه دارد و تنها راه این است که با راه‌های پیشگیرانه تعداد مرگ‌ومیر را کاهش داد.»
او معتقد است که این ویروس آن قدرها هم قوی نیست که بخواهد فرد را از پای در بیاورد اما مشکل اصلی‌ای که با این ویروس داریم این است که دوره بی‌علامتی آن بسیار زیاد و شدیدا واگیردار است.
سوری با تأکید بر اینکه هر کشوری در مواجهه با کرونا برخوردی داشت، خاطر نشان می‌کند: «در آلمان مردم با دولت هماهنگی بسیاری داشتند یا کره جنوبی به دلیل استفاده مناسب از آی‌تی و اعمال اقتدار شدید توانست بیماری را کنترل کند اما این همکاری در بین مردم کشور ما وجود نداشت و این سبب شد که شرایط هر روز وخیم‌تر شود.»
به باور این استاد دانشگاه تا مردم همه با هم برای ریشه‌کنی این ویروس دست به دست هم ندهند این ویروس دست از سرمان برنمی دارد. نباید تنها نگاه‌ها به بیمارستان‌ها و تلاش کادر درمان باشد؛ زیرا تلاش برای از بین بردن کرونا باید از داخل خانه‌های ما شروع شود.
بی‌اعتمادی مردم را به رعایت نکات بهداشتی بی‌توجه کرده استزهرا حسنی، روانشناس و رئیس مرکز مشاوره ارغوان در گفت‌وگو با «شهروند» بی‌اعتمادی به صحبت برخی از مسئولان را دلیل اصلی بی‌توجهی مردم به رعایت پروتکل‌ها می‌دانند و در این باره می‌گوید: «در برخی از موارد حتی رعایت‌نکردن پروتکل‌ها دلیلش بی‌اعتمادی به حرف‌هایی است که از سوی برخی از مسئولان زده می‌شود. برخی گمان می‌کنند که صحبت‌های مطرح‌شده در مورد کرونا بزرگنمایی شده است و برای این است که مثلا مردم به سفر نروند و اینها سبب می‌شود که مردم کمتر به توصیه‌ها عمل کنند و همین امر باعث شود که کرونا هر روز بیشتر شود.»
من کرونا نمی گیرم برای همین ماسک نمیزنماو به نکته دیگری اشاره کرده و می گوید: «یک موضوع دیگری که سبب می‌شود کرونا همچنان در بین مردم جولان دهد این است که همیشه این تفکر در بین مردم وجود دارد که من جدا از بقیه هستم و این اتفاق برای من نمی‌افتد.»
ما حتی شاهد هستیم که بسیاری از مردم از ماسک نمی‌زنند. این اتفاق به این دلیل نیست که قصد داشته باشند کرونا بگیرند بلکه علت آن این است که خودشان را مصون از ابتلا به کرونا می‌دانند و گمان می‌کنند خودشان به کرونا مبتلا نخواهند شد. هر چند که در مقابل این افراد نیز گروهی قرار دارند که به‌شدت وسواس‌گونه عمل می کنند اما موضوع این است که افراط و تفریط در هر دو صورت اشتباه است.
مردم خسته شدهاندنکتهای که این روزها بسیار اهمیت دارد این است که مردم از شرایط خسته شده‌اند. این روانشناس ادامه می‌دهد: «روزهای اولی که کرونا آمده بود همه مردم از کرونا وحشت داشتند اما در حال حاضر با این ویروس سازگاری پیدا کرده‌اند زیرا وقتی غم و اندوهی گسترش پیدا کند مردم نسبت به آن سازگاری پیدا کرده و سختی آن به خودی خود از بین می‌رود.»
حسنی در ادامه تأکید می‌کند که مردم از شرایط خسته شده‌اند و گاهی برخی از تصمیم‌گیری‌های ضد و نقیض شرایط را سخت‌تر می‌کند به طور مثال مردم می‌بینند فرد با قطار و هواپیما می‌تواند سفر کند اما از سفر با خودروی شخصی و اقامت در خانه‌های شخصی جلوگیری می‌شود که چنین تصمیم‌هایی سبب می‌شود که مردم نسبت به شرایط بی‌تفاوت باشند و کمتر پروتکل‌ها را رعایت کنند که نتیجه آن هم ادامه‌دارشدن کرونا می‌شود.
آسیب های اجتماعی یکی از دلایل رعایت‌نکردن پروتکلهاستمصطفی اقلیما، رئیس مددکاری اجتماعی ایران، نیز به «شهروند» می‌گوید: «برخی آسیب‌های اجتماعی همچون بیکاری، تورم و فقر بر رعایت اصول بهداشتی اثرگذار است و شرایط کنونی سبب شده است که در بسیاری از استان‌ها پروتکل‌ها رعایت نشود.»
او تأکید می‌کند: «بیکاری و تعطیلی بسیاری از مشاغل سبب مشکلات جدی در جامعه شده است. هر چند که باید گفت آسیب‌های اجتماعی و مشکلاتی که امروز و در دوران کرونا شاهد آن هستیم مربوط به امروز و دیروز نیست بلکه بستر آنها از سالیان قبل ایجاد شده است و امروز با مسأله کرونا خود را نشان داده است و نمود خود را در مردم و در عدم رعایت پروتکل ها نشان می‌دهد.»
مردم نگران کارشان هستند؛ نه کرونااین جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه مردم در حال حاضر بیشتر نگران کسب و کار و درآمد خود هستند تا کرونا ادامه می‌دهد: «بیشتر از ۸۰درصد مردم مهم‌ترین دغدغه خود را کار و شغل یا به عبارتی نبود امنیت شغلی مطرح کردند و نه بیماری کرونا.
در واقع در شرایط کنونی چون مردم امنیت شغلی ندارند زیاد به بحث سلامتی خود نیز اهمیت نمی‌دهند؛ در واقع دغدغه اصلی زندگی آنها نیست. اصولا باید گفت که نبود امنیت شغلی مهم‌ترین دلیل آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی است و متأسفانه ما هیچ گاه درصدد برطرف‌‍کردن علت مشکلات نبودیم.
مسئولیت‌پذیری مردم کلید حل مشکل کرونابه اعتقاد اقلیما نقش مسئولیت‌پذیری مردم در مهار بحران کرونا را نباید نادیده گرفت. شهروند مسئولیت‌پذیر احساس مسئولیت و همکاری در اموری دارد که انجام آنها به نفع آحاد جامعه است و سعی دارد از انجام کارهایی که به زیان مردم می‌شود پرهیز کند. در حقیقت دولت‌هایی در مهار کرونا توفیق یافته‌اند که مردم با چنین احساسی با آنها همراهی می‌کنند.
او با اشاره به کشور چین که با وجود جمعیت بالا توانست این بیماری را مهار کند، ادامه می‌دهد: «در این کشور وقتی به مردم گفته می‌شود برای حفظ سلامت خود از خانه خارج نشوید واقعا این اتفاق می‌افتد و ما می‌بینیم که شهرهای پرجمعیت چین تقریبا خالی از خودرو می‌شود. اما در کشور ما کافی است دو روز شهر تعطیل شود آن وقت در جاده‌های کشور ترافیک‌های سنگین ایجاد می‌شود هر چند که در چند ماه اخیر ممنوعیت تردد بین شهرها این شرایط را تا حدودی کاهش داده است.
او تأکید می‌کند که تا مشارکت مردم نباشد نمی‌توان به فکر از بین رفتن کرونا باشیم در چین اگر آزمایش یک نفر مثبت باشد کل شهر قرنطینه می‌شود و اجازه داده نمی‌شود که کرونا دوباره همه‌گیر شود اما متأسفانه این شرایط در کشور ما اصلا دیده نمی‌شود با آنکه خوزستان در چند روز گذشته شرایط سختی داشت از قرنطینه‌کردن آن امتناع شد و بالاخره ناچار شدند این شهر را قرنطینه کنند این در حالی است که ترددهایی که در این شهر انجام می‌شد سبب گسترش ویروس انگلیسی شد و حالا جمع‌کردن این غائله سخت‌تر شده است.
