روزنامه ابتکار
1399/12/18
«ابتکار» در گفتوگو با یک کارشناس عوامل موثر در قیمتگذاری کالاهای اساسی را بررسی کرد غافلگیری چندباره مسئولان از افزایش قیمتها
کیمیا نجفی
هر روز یکی از اقلام مصرفی مردم در بازار دستخوش تغییرات قیمتی میشود که این مسئله با اوضاع جیب مردم سازگاری ندارد و حالا بار افزایش قیمتها بیش از هر زمان دیگری بر دوش اقشار کمدرآمد سنگینی میکند.
یک رصد از بازار کالاهای اساسی نشان میدهد که در روزهای اخیر اغلب کالاها به ویژه کالاهای پرمصرف خانوارها افزایش قیمت چشمگیری پیدا کرده است، در این میان افزایش ادامهدار قیمتها نیز صدای اعتراض برخی از مسئولان را در آورد تا جایی که رئیسجمهور وزارت صمت را موظف کرد تا با طراحیهای ویژه برای کاهش قیمتها اقدامات لازم را انجام دهد. در دویست و نهمین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت روز یکشنبه حسن روحانی رئیس جمهوری وزارت صمت را موظف کرد با طراحیهای ویژه و سریعالوصول ضمن کوتاه کردن مسیر زنجیره تولید تا توزیع و عرضه گسترده میوه و مواد غذایی به همراه شفافیت اطلاعات در ایام سال نو و همچنین ماه مبارک رمضان، برای کاهش قیمتها اقدامات لازم را انجام دهد.
رئیس جمهوری با تاکید بر اجرای کامل و سریع برنامههای تنظیم شده برای تامین کالا و مدیریت قیمتها، گفت: «از جمله جلوههای شکست دشمن در جنگ اقتصادی، وفور کالاهای ضروری در بازار در شرایط سخت کشور بوده اما متاسفانه مدیریت قیمتها به نحو مناسبی انجام نشده و به زندگی و معیشت مردم فشار وارد کرده است.»
روحانی تاکید کرد: «شرایط جاری کشور بهویژه وضعیت اقتصادی و معیشت مردم ایجاب میکند اختلافنظرها به حداقل برسد و امور کشور در سایه همصدایی و اجماع همه قوا مدیریت شود.»
سه عامل در قیمتگذاری کالاها موثر است
حال با توجه به صحبتهای روحانی این پرسش مطرح است که دستورات رئیسجمهور تا چه میزان میتوان در کاهش قیمت کالاهای اساسی موثر باشد؟ در این راستا سیاوش غیبیپور، دکترای اقتصاد با اشاره به وضعیت قیمت کالاهای اساسی طی روزهای اخیر در پاسخ به این پرسش که آیا دستور دولت میتواند باعث کاهش قیمت در بازار شود به «ابتکار» گفت: در نظامهایی که اقتصاد دولتی دارند بخاطر کنترل مصرف، واردات و صادرات دولتها میتوانند قیمت را ثابت نگه دارند اما در کشور ما که دارای یک اقتصاد دوگانه بوده و ترکیبی از اقتصاد آزاد و دولت است اینکه دولت تا چه میزان میتواند در نظام قیمتگذاری موثر باشد و دخالت کند کمی متفاوت است. کالاهایی که در اختیار دولت است مثل آرد، نان، بنزین میتواند در قیمتگذاری آنها تاثیر داشته باشد. اما سه عامل مهم در قیمتگذاری دیگر کالاها که در اختیار دولت نیست تاثیرگذار است، به گونهای که اگر عوامل تاثیرگذار با یکدیگر هماهنگ باشند قیمتها در مسیر کاهش قرار میگیرند و اگر ناهماهنگ باشند وضعیت افزایش قیمتها ادامه پیدا میکند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اولین عامل جو حاکم بر فضای بازار در پایان سال است. در این شرایط انتظار بازاریان افزایش تقاضا و به دنبال آن انتظار افزایش قیمت خواهد بود.
غیبیپور با اشاره به عامل دوم اظهار کرد: عامل بعدی سیاستگذاری بودجهای دولت در سال آینده است، به این معنا که دولت در سال آینده تصمیم دارد ارز دولتی کدام یک از کالاها را حذف کند در آن شرایط بازار برای سال بعد خود از لحاظ قیمتی برنامهریزی میکند.
این دکترای اقتصاد گفت: سومین عامل سیاستهای تعرفهای دولت است، یعنی کدام یک از کالاها در چه زمانی صادر و یا وارد خواهدش شد. به عبارتی دیگر با سیاستهایی در خصوص صادرات و واردات میتوان قیمتها را کنترل کرد.
وی در ادامه صحبتهایش با اشاره به تاثیر سیاستهای دولت در کنترل قیمتگذاریها ادامه داد: اما اینکه دولت میتواند با دخالت مستقیم قیمت را کنترل کند یک راه اثبات شده در اقتصاد نیست. اما طبیعتا دولت میتواند در سیاستگذاریهای شیب افزایش قیمت را کاهش دهد.
لزوم توجه به مفهوم آیندهنگری
این کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از صحبتهای به نظام صنفی و رفتار آنها اشاره کرد و در اینبارهی گفت: در شرایط نوسان قیمتی نظامهای صنفی همانند رئیس عمل میکنند و هنگامی که قیمت یک کالا افزایش پیدا میکند این دوستان در رسانهها اعلام میکنند که به دلیل کمبود مواد اولیه و یا ترخیص نشدن کالا قیمت افزایش یافته است. خب در این شرایط سوال این است که شما به عنوان نظام صنفی و شرایط مدیریتی که بر کالاها داشتهاید چرا پیشبینی چنین جهشهای قیمتی را نکردهاید؟ نظام صنفی باید مفهوم آیندهنگری داشته باشد.
جامعه باید رفتار مناسبی در مقابل بازار داشته باشد
غیبیپور در ادامه به چگونگی کنترل عرضه و تقاضا در بازار اشاره کرد و گفت: صحبتهای مقامات دولتی در خصوص نرخ اقلام مصرفی یک دستور حکومتی بوده اما کف بازار بیش ازهر چیزی به کارکرد عرضه و تقاضا توجه میکند. کنترل عرضه از طریق دولت و بنگاهها تولیدی بوده و کنترل تقاضا بستگی به شرایط جامعه و فرهنگ مردم دارد. به عنوان نمونه جامعه باید بپذیرد که وقتی یک کالا کمیاب میشود برای خرید بیشتر به سمت آن نرود و یا در پایان سال برای کالاهای پرتقاضا صف نبندد. این مسائل بسیار تاثیرگذار بوده و به سرعت جو روانی را کنترل میکند. متاسفانه جامعه اثرات روانی را تشدید میکند و آن زمان به تعادل رساندن شرایط بسیار دشوار خواهد شد.
وی به ضرورت برنامهریزی طی یک سال برای مدیریت شرایط مختلف تاکید کرد و در اینباره ادامه داد: از سوی دیگر باید بدانیم نظام کنترل عرضه نهادهای تولیدی و کنترل تجارت خارجی که بیشتر در اختیار دولت است یکساله تنظیم نمیشود. به هرصورت ما اولین سال نیست که با تحریم روبهرو هستیم، اولین سال نیست که میخواهیم به استقبال سال جدید برویم و اولین سال نیست که شرایط خاصی پیشرو داریم بنابراین برنامه کنترل باید در اقتصاد طی سال دیده شود.
دستور مسئولان خیرخواهانه است
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه نظر مسئولان و دستور آنها برای کنترل بازارهای مختلف خیرخواهانه است، ادامه داد: بدون شک نظر مسئولان و دستور آنها برای کنترل بازارهای مختلف خیرخواهانه است، تمام مسئولان به دنبال این هستند که اقتصاد یک مسیر متعادل را در پیش بگیرد و قیمتها کاهنده باشد. اما شرایط فعلی بازارها، کارنامه برخی از نهادها طی سالهای اخیر است.
وی با اشاره به وضعیت قیمت گوشت قرمز افزود: اکنون قیمت گوشت قرمز افزایش یافته و دوستان میگویند تولید و عرضه به بازار کم است. این مسئله را میتوانستند طی یکسال کنترل کنند. نظارت بر انبار، نظارت بر واردات و نظامدهی محصول باید طی یکسال انجام میشد تا در پایان سال چنین افزایش قیمتی را نداشته باشیم.
این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: همانطور که اشاره کردم دستورات مسئولان خیرخواهانه بوده است و در کنار این مسئله نهادهای ناظر باید برنامهای دقیق برای کنترل بازارها در طول سال داشته باشند. از سوی دیگر جامعه نیز به هنگام کمبود یک کالا باید رفتاری مناسب را پیشه کند تا به مشکلات دامن نزند.
سایر اخبار این روزنامه
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران:
تزریق واکسن مجوز مسافرت نوروزی نیست
ژوبین صفاری
فقر مردم در گرداب تناقض
پاپ در موصل:
صلح از جنگ قوی تر است
تعیین سقف افزایش حقوق کارمندان
پرونده بودجه ۱۴۰۰ بالاخره بسته شد
چه خطراتی پیش روی موزهها برای محافظت از گنجینههای تاریخی وجود دارد؟
جدالی برای حفظ تاریخ
رئیس جمهوری آمریکا نگاه متفاوتی به دکترین خاورمیانه دارد؟
نگرانیهای تل آویو و ریاض از بایدن
«ابتکار» در گفتوگو با یک کارشناس عوامل موثر در قیمتگذاری کالاهای اساسی را بررسی کرد
غافلگیری چندباره مسئولان از افزایش قیمتها
وزیر دفاع:
اگر غلط اضافی از اسرائیل سر بزند فرمان رهبری اجرا خواهد شد
روحانی در دیدار وزیر امور خارجه ایرلند مطرح شد
اروپا به بی عملی نسبت به برجام پایان دهد