روزنامه آفتاب یزد
1399/12/18
بن سلمان قربانی میشود؟
این روزها با دنبال کردن اخبار در حوزه‌ی تصمیمات کاخ سفید با محوریت بن سلمان متوجه می‌شویم برخلاف ترامپ که هر شب به بن سلمانشب بخیر می‌گفت، بایدن حتی جواب سلام ولی‌عهد را نیز نداده است. عربستان در سیاست‌های راهبردی آمریکا جایگاه ویژه‌ای دارد اما ظاهر امر حکایت از پایان تلخ بن سلمان دارد، پایان تلخی که می‌تواند برای بن نایف شیرین باشد
آفتاب یزد - رضا بردستانی: به بن سلمان گفته بودند «جنگ با یمن» عواقب سنگینی دارد اما به بن سلمان لابد نگفته بودند تکه تکه کردن خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول چه بهای سنگینی خواهد داشت و شاید گفته بودند و او باور نکرده بود «دونالد ترامپ» فردای انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا دیگر همان حامی سفت و سخت ولی‌عهد سی و چند ساله‌ی ریاض نیست!
> اسفند تلخ آقای ولی‌عهد!
ولی‌عهد عربستان، اسفندماه تلخی را تجربه می‌کند، آن قدر تلخ که می‌توان گفت؛ این روزها از در و دیوار علیه بن سلمان، «بدبیاری» می‌بارد! این سلسله بدبیاری‌ها البته از زمان مبارزات انتخاباتی آغاز شد، همان روزهایی که «بایدن» در کمپین‌های انتخاباتی از پیگیری قتل فجیع خاشقجی می‌گفت تا این روزها که گزارش محرمانه‌ی ماجرا منتشر شده است.
ماجرا از این جا شروع شد، از صفحه توییتری دیلی میل که نوشت: «جوبایدن از گفت و گو با محمد بن سلمان حاکم غیر رسمی عربستان خودداری کرده است. بایدن قصد باز تعریف روابط آمریکا با عربستان را دارد که بر اساس آن ارتباط از طریق سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان است نه از طریق بن سلمان، ولی‌عهد!» البته جن ساکی دبیر مطبوعاتی کاخ سفید به صراحت اعلام کرده بود: «ما از همان ابتدا روشن کرده‌ایم که قصد داریم روابط با عربستان را دوباره ارزیابی کنیم.»
> حتی وساطت نتانیاهو نیز کارساز نشد!
اندکی بعد، منابع دیپلماتیک سعودی گفتند که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در گفت‌وگوی تلفنی با رئیس‌جمهور آمریکا، تلاش کرده است میان وی و ولی‌عهد سعودی میانجیگری کند. آن هنگام که؛ «روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» به نقل از منابع آگاه گزارش داد دولت «جو بایدن» گزارش اطلاعاتی آمریکا که در آن نتیجه‌گیری شده «محمدبن سلمان» ولی‌عهد سعودی دستور قتل «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی را در سال ۲۰۱۸ صادر کرده، به صورت عمومی منتشر خواهد کرد. » این گونه تعبیر شد که بایدن راهش از بن سلمان جدا شده و شاید به همین دلیل بود که؛ «مجله آمریکایی «فارین پالیسی» در گزارشی به قلم «ورشا کودوایر» با اشاره به اقدامات اخیر ریاض در خصوص مسائل حقوق بشری نوشت که «محمد بن سلمان» ولی‌عهد عربستان سعودی از «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا «طلب بخشش» می‌کند؛ اما با این حال، تاکید کرد که او «برای کسب رضایت تیم رئیس‌جمهور جدید آمریکا بایست اقدامات بسیاری انجام دهد.» در همین حال، پایگاه خبری «عربی۲۱»، به نقل از مجله یادشده نوشت که «عربستان سعودی اخیرا گام‌هایی برای کاهش تنش با واشنگتن برداشته است از جمله آزادی «لجین الهذلول» فعال سعودی که در تاریخ دهم ماه فوریه جاری آن هم پس از ۱۰۰۱ روز [تحمل] زندان و مطرح شدن اتهاماتی مبنی بر شکنجه او آزاد شد. »
> آماده باش دیپلماتیک!
خبرهایی که از داخل کاخ سلطنتی عربستان به بیرون درز می‌کند، خبر از یک آماده باش می‌دهد. منابع آگاه در داخل کاخ پادشاهی سعودی می‌گویند که دیوان پادشاهی و مقامات بلندپایه سعودی در حالتی شبیه آماده‌باش برای مقابله با اقدامات سیاسی آمریکا علیه محمد بن سلمان به سر می‌برند. بنا بر آن چه وبگاه ویکی‌لیکس سعودی می‌نویسد، فشارهای دولت آمریکا، موجب شده است تا پادشاه سعودی در نشستی از تمامی مقامات و مشاوران بخواهد تا راهی برای کاهش خشم کاخ سفید از ولی‌عهد سعودی بیابند. یک رسانه آمریکایی اسناد جدیدی از ارتباط «محمد بن سلمان»، ولی‌عهد عربستان سعودی با قتل «جمال خاشقچی»، منتقد عربستان سعودی منتشر کرده است.
> پرونده‌ای که دیگر محرمانه نیست
موعد مقرر فرا می‌رسد و رسانه‌های آمریکایی به حرف می‌آیند. شبکه خبری سی‌ان‌ان با استناد به شکایت‌نامه‌هایی که اخیراً تنظیم شده‌اند گزارش داده دو فروند جت مورد شخصی که تیم ترور خاشقچی اکتبر ۲۰۱۸ برای اجرای عملیات ترور با آن‌ها به ترکیه سفر کرده‌اند تحت تملک شرکتی بوده که بن‌سلمان کمتر از یک سال قبل‌تر آن را تصاحب کرده بود. این اسناد که بر روی آن‌ها مهر «فوق محرمانه» حک شده بخشی از یک دعوی قضایی کانادایی هستند که چند ماه قبل‌تر به ثبت رسیده. سند مذکور به امضای یک وزیر سعودی رسیده که دستورات بن‌سلمان را منتقل می‌کرده است. این وزیر در جایی نوشته است: «طبق دستورات عالیجناب ولی‌عهد، سریعاً روال‌های ضروری برای این کار را تکمیل کنید.» گزارش اطلاعاتی دولت آمریکا درباره قتل «جمال خاشقچی» در استانبول نشان می‌دهد که ولی عهد سعودی در این حادثه نقش دارد و با ترور روزنامه‌نگار منتقد آل‌سعود موافقت کرده بود. در همین ارتباط، خبرگزاری رویترز از چهار مسئول آمریکایی نقل می‌کند گزارش سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) نشان می‌دهد محمد بن سلمان ولی‌عهد سعودی با قتل جمال خاشقچی در سال ۲۰۱۸ موافقت کرده و به احتمال قوی دستور قتل وی را صادر کرده بود. دفتر مدیر اطلاعات ملی آمریکا گزارش غیر محرمانه‌ای را از قتل این روزنامه‌نگار منتقد حکام فعلی سعودی منتشر کرد که در آن آمده است: ما ارزیابی می‌کنیم که محمد بن سلمان، ولی‌عهد عربستان سعودی، عملیاتی را در استانبول ترکیه برای دستگیری یا کشتن جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی تایید کرده است. همچنین افزوده شده است: ما بر اساس کنترل ولی‌عهد در تصمیم‌گیری پادشاهی، دخالت مستقیم یک مشاور اصلی و محافظان محمد بن سلمان در جزئیات این عملیات و حمایت ولی‌عهد برای استفاده از اقدامات خشونت‌آمیز برای سکوت مخالفان خارج از کشور از جمله خاشقچی، به این ارزیابی رسیدیم. این گزارش تاکید دارد: از سال ۲۰۱۷، ولی‌عهد کاملا بر سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی پادشاهی تسلط دارد و بسیار بعید به نظر می‌رسد که مقامات سعودی بدون مجوز ولی‌عهد، عملیاتی از این دست را
انجام داده باشند.
کنگره آمریکا در سال ۲۰۱۹ قانونی را تصویب کرد که دونالد ترامپ رییس جمهوری پیشین آمریکا را موظف به ارائه چنین گزارش طبقه‌بندی نشده‌ای کرد اما ترامپ این درخواست را نادیده گرفت. خاشقچی روزنامه نگار مخالف ولی‌عهد سعودی مهر ماه سال ۹۷ زمانی که برای انجام یک کار اداری به کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه مراجعه کرد، به قتل رسید اما جسد او هیچ گاه پیدا نشد. سازمان سیا پس از قتل خاشقچی در کنسولگری عربستان در ترکیه با قطعیت بالایی گزارش داد که بن سلمان شخصا دستور این قتل را صادر کرده است اما مقام‌های اطلاعاتی به طور علنی در این باره صحبت نکرده و شواهدی ارائه نکردند. گزارشگر سازمان ملل نیز در ژوئن ۲۰۱۹ اعلام کرد که «غیرممکن است» که بن سلمان از این اقدام بدون اطلاع بوده باشد.
> توهین‌آمیز و نادرست
دولت سعودی گزارش سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا موسوم به «سیا» درباره پرونده قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد آل سعود را رد کرده می‌گوید: «آنچه در این گزارش آمده، «توهین‌آمیز» و «نادرست» است. » این در حالی است که مجتهد مدعی است: گزارش سیا درباره قتل خاشقجی همه واقعیت نیست. به گزارش مشرق، مجتهد، افشاگر معروف اسرار آل سعود در واکنش به انتشار گزارش قتل «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی و افشای نقش «محمد بن سلمان» ولی‌عهد عربستان در این جنایت با انتشار توئیتی اعلام کرد، این گزارش درواقع محمد بن سلمان را با جزئیاتی از رفتارهای خشونت‌آمیز وی محکوم کرد که اغلب کسانی که منتظر انتشار گزارش مذکور بودند، انتظار آن را نداشتند. مجتهد در ادامه گفت، اما این مهم است که سیا اطلاعات مستقیمی از تماس‌ها و پیامک‌های میان محمد بن سلمان و «خالد بن سلمان» معاون وزیر دفاع عربستان (برادر محمد بن سلمان) و «سعود القحطانی» مشاور سابق ولی‌عهد سعودی و... دارد و همه واقعیت‌ها آن چیزی نیست که در گزارش آمده است.
> بن سلمان یک قربانی است بن نایف یک گزینه!
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل سیاسی در صفحه اینستاگرام خود می‌نویسد: «معاشقه سیاسی ترامپ با بن سلمان، عربستان را به سمت خودسری در برابر امریکا پیش برد. بایدن قصد دارد با چیدن پرو بال بن سلمان از طریق پرونده قتل جمال خاشقچی، عربستان را بار دیگر گوش به فرمان درآورد.» ریچارد هاس رئیس اندیشکده شورای روابط خارجی در مقاله‌ای به بررسی روابط آمریکا و عربستان پرداخته و رویکرد دولت بایدن را واقع‌گرایانه می‌داند. هاس در صفحه توییتری خود نوشته است: رویکرد دولت بایدن در قبال محمد بن سلمان درست است. آمریکا نمی‌تواند از رسیدن وی به مقام پادشاهی جلوگیری کند. آمریکا خواهان یک رابطه کاری با شخصی است که برای مدت طولانی عربستان را رهبری خواهد کرد، کشوری که در مهار ایران، فرسودن تروریسم، تعیین قیمت انرژی و احتمالاً ارتقای صلح خاورمیانه، حیاتی است. »
جوبایدن رئیس‌جمهور آمریکا در زمان رقابت‌های انتخاباتی گفته بود، بر خلاف دونالد ترامپ، قصد دارد عاملان قتل خاشقجی را مجازات و در روابط با عربستان نیز بازنگری کند. پس از پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری با آنکه دولت آمریکا اخیرا در گزارش خود به صراحت بن سلمان ولی‌عهد سعودی را به عنوان آمر اصلی قتل جمال خاشقجی معرفی کرد اما هیچ مجازاتی در مورد وی در نظر نگرفت. این مسئله باعث شد بسیاری از کارشناسان بر این اعتقاد باشند که بایدن به دنبال این است که از پرونده خاشقجی به عنوان اهرم فشاری بر بن سلمان استفاده کند تا بتواند وی را با برخی سیاست‌های خود همراه کند و حتی از وی همانند دونالد ترامپ باج‌خواهی نیز کند. به همین دلیل رویکرد جوبایدن در برابر بن سلمان
به سیاست «یکی به میخ یکی به نعل» بیشتر از هرچیز دیگری شباهت دارد. در واقع بایدن از یک طرف بن سلمان را عامل اصلی جنایت معرفی می‌کند تا خدشه‌ای را که ترامپ بر چهره همیشه پرمدعای حقوق بشری آمریکا وارد کرده، اصلاح کند، اما همزمان وی را از مجازات معاف می‌کند تا این گاو شیرده را از دست ندهد. در این میان اما بن سلمان یک نگرانی جدیِ دیگر نیز دارد؛ شکست نتانیاهو در انتخابات که می‌تواند تکمیل کننده‌ی حلقه‌ی شکست ولی‌عهد سعودی باشد.
> رونمایی از بن نایف
موسسه بروکینگز در گزارشی به قلم بروس ریدل عضو ارشد و مدیر پروژه اطلاعات این اندیشکده آمریکایی نومی نویسد: «خبر آزادی لجین الهذلول فعال عربستانی از زندان نشانه‌ای دال بر این است که فشارهای بیرونی بر عربستان می‌تواند نتایج مثبتی به بار بیاورد. دولت بایدن هوشمندانه خواستار پایان جنگ تحت رهبری عربستان در یمن شده و برخی از معاملات تسلیحاتی را متوقف کرده است.
این مامور سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا تاکید کرد: جامعه بین‌المللی اکنون باید یک هدف دیگر را نیز در پیش بگیرد و خواستار آزادی محمد بن نایف ولی‌عهد سابق عربستان شود. بازداشت بن نایف نه به خاطر ارتکاب جرم، بلکه به این خاطر است که برای محمد بن سلمان ولی‌عهد کنونی دردسرساز شده است. محمد بن نایف جان ده‌ها -اگر نه صدها- آمریکایی‌ها را نجات داد و القاعده را در زادگاهش شکست داد. فشار واشنگتن به رهبران عربستان در این خصوص شاید اقدامی غیرمعمول به نظر برسد، اما چنین اقدامی باید توام با فوریت صورت پذیرد، زیرا محمد بن نایف با توجه به کمک فراوانش در خصوص تامین امنیت آمریکایی‌ها یک موضوع خاص به‌شمار می‌رود. بعلاوه، جان وی در خطر است.
در همین حال«یوسی بیلین» وزیر دادگستری اسبق رژیم صهیونیستی در مقاله‌ای می‌نویسد: «در صورت برکناری «محمد بن سلمان» و روی کار آمدن «محمد بن نایف» به عنوان ولی‌عهد عربستان سعودی، تل آویو نیز از این رخداد استقبال خواهد کرد. او در روزنامه «اسرائیل هیوم» نوشت که پیش‌بینی می‌کند «جو بایدن» رئیس‌جمهور آمریکا از «سلمان بن عبدالعزیز» شاه سعودی خواسته تا پسرش را از ولی‌عهدی برکنار کند. «یوسی بیلین» سپس نوشت که با پادشاهی سلمان، بسیاری می‌دانستند که او پسرش را به ولی‌عهدی انتخاب خواهد کرد و این جایگاه را از «محمد بن نایف» که فردی با تجربه بود، می‌گیرد. بنابراین پس از گذشت دو سال در اقدامی شبه کودتا، بن نایف برکنار و بن سلمان جای او را گرفت و کاخ سفید و دیگر کشورهای نیز از ولی‌عهد جوان استقبال کردند و به نظر می‌رسید او فردی عمل‌گرا است و می‌تواند نماینده خوبی برای عربستان جدید باشد.
پس از این دو مقام اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا، سومین نفری که به بن سلمان می‌تازد ایلهان عمر است که گفته: عدم مجازات محمد بن سلمان تهدیدی برای آمریکا است. عضو مجلس نمایندگان آمریکا اعلام کرد که‌عدم مجازات ولی‌عهد عربستان در پرونده قتل جمال خاشقجی تهدیدی برای آمریکا است. به گزارش ایسنا، ایلهان عمر، عضو مجلس نمایندگان آمریکا در مصاحبه با سی ان ان گفت:
هر دقیقه‌ای که محمد بن سلمان، ولی‌عهد عربستان مجازات نمی‌شود تهدیدی علیه اعتبار آمریکا و همچنین میزان توجه آن به حقوق بشر و شهروندان عربستانی است. وی گفت: در چارچوب حمایت آمریکا از آزادی بیان، دموکراسی و حقوق بشر دلیلی وجود ندارد که مانع اعمال تحریم‌ها علیه محمد بن سلمان شود. سازمان اطلاعات ما فاش کرد که شخصی با عملیات قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول
موافقت کرده بود.
> کارنامه محمد بن نایف
محمد بن نایف فرزند شاهزاده نایف بن عبدالعزیز یکی از وزرای کشور عربستان است. او در ایالت اورگون تحصیل کرد و سپس در اف‌بی‌آی و اسکاتلندیارد آموزش دید. او به‌تدریج جای پدرش را گرفت. محمد بن نایف برخلاف پدرش که نسبت به آمریکایی‌ها بسیار شکاک - اگر نه کینه‌توز - بود، بیش از بقیه شاهزادگان سعودی طرفدار آمریکا و به مراتب باکفایت‌تر از آن‌ها به ویژه در زمینه مبارزه با تروریسم است.
بروس ریدل عضو ارشد و مدیر پروژه اطلاعات موسسه‌ی بروکینگز می‌نویسد: «من نخستین بار زمانی که دستیار ویژه جنوب آسیا و خاورمیانه رئیس‌جمهور بیل کلینتون در شورای عالی امنیت ملی بودم، با محمد بن نایف دیدار کردم. من ال‌گور معاون رئیس‌جمهور را در ماه مه ۱۹۹۸ در سفر به خاورمیانه همراهی کردم. ما در جریان دیدارهای خود در ریاض با محمد بن نایف و پدرش ملاقات کردیم. پس از آن بود که مطلع شدیم وزارت کشور عربستان توطئه القاعده برای حمله به کنسولگری آمریکا در جده در زمان حضور معاون رئیس‌جمهور در کنسولگری پیشاپیش ملاقات با ملک عبدالله ولی‌عهد وقت را خنثی کرده است.»
این روزها دو مسئله به موازات یکدیگر در حال شکل گیری است، تحکیم روابط واشنگتن - ریاض و فشار بر سلمان برای برکنار بن‌سلمان! آمریکایی‌ها به همان اندازه که حاضر نیستند عربستان را تنها بگذارند، بن سلمان را نیز غیر قابل تحمل می‌دانند پس در یک معامله‌ی برد - برد تنها گزینه‌ای که می‌تواند قربانی شود بن سلمان است و جانشینی که برای صندلی ولی‌عهدی در حال گرم کردن است بن نایف نام دارد حال باید دید آمریکایی‌ها دستگاه شیردوشی را تغییر می‌دهند یا جای شیردوشی یا کلاً گاو شیرده را!
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
آزاد شدن ۳ میلیارد دلار از منابع ایران در کره جنوبی، عراق و عمان
بن سلمان قربانی میشود؟
خانم نماینده مجلس! مرگ و میرها را نمی‌بینید؟
پس دیپلمات‌ها چه کاره بودند؟
اصلاح‌طلبان و اصولگرایان برای زنان کاری نکردند
مسئله گرانی و باقی‌ماندن نام نیک از روحانی
سعید محمد: به خاطر حضور در انتخابات استعفا می‌دهم
فشار به انگلیس به جای آمریکا
راه حل آگاهی رسانی است
چالش‌های همسران
