بازگشت عادل؟ - شبكه سه فروغي ندارد ...

آرمان ملی- محمدهادی علیمردانی: اگرچه حسادت‌ها و مدارا نداشتن‌ها عادل فردوسی‌پور را از رسانه ملی حذف کرد اما به‌نظر می‌رسد احتمال بازگشت او به رسانه ملی افزایش یافته است. این در حالی است که معاون سیمای رسانه ملی کنایه معناداری را نیز درباره تغییر مدیران برخی شبکه‌ها مطرح کرده است. با این وجود هم‌زمانی این شایعات با افزایش نظارت‌ها بر فضای مجازی، جای سوالات بسیاری را بر جای گذاشته است.
  از ستاره تا اسطوره
برنامه 90 که روزگاری در صدر پربازدیدترین برنامه‌های صداوسیما بود، این روزها پس از حذف عادل فردوسی‌پور کم‌فروغ‌تر از همیشه به نظر می‌رسد. برنامه‌های پربازدید رسانه ملی مانند 90 و خندوانه به دلیل بی‌مهری‌ها کنار گذاشته شده و میزان بازدید صداوسیما روزبه‌روز کاهش یافت. صدای عادل فردوسی‌پور از یک شبکه اینترنتی پخش شد و میلیون‌ها نفر به صورت زنده یا ضبط‌شده با گزارشگری محبوب تجدید خاطره کردند. این روند ادامه پیدا کرد و محبوبیت او در میان توده مردم به‌عنوان پدیده‌ای جامعه‌شناختی بررسی شد تا تصویر عادل روی صفحه مجلات و روزنامه‌ها نقش ببندد. به بیان دیگر، حذف فردوسی‌پور از صداوسیما او را از ستاره به نماد بدل کرد تا از خاطر مردم فراموش نشود. به‌نظر می‌رسد در سال‌های اخیر هرکس و هر چیز که با اغراض نادرست از دید و دسترس مردم حذف می‌شود، حمایت مردمی بیشتری به دست می‌آورد. این ماجرا یادآور اتفاقی است که در سال 96 برای تلگرام اتفاق افتاد و حالا به طرز دور از انتظاری با سرگذشت فردوسی‌پور گره خورده است.
  فضاسازی برای افزایش نظارت


اگر با عینک امنیت به رسانه‌ها و فضای مجازی نگاه شود، نگرانی‌هایی پیرامون محتوای منتشرشده در فضای مجازی به وجود می‌آید. عده‌ای بر این باورند که هرچه در اختیار ما نیست، باید علیه امنیت تلقی شود. همین امور سبب شد نظارت بر فضای مجازی شدت بگیرد، برخی کاربران به دلیل محتواهای تولیدشده مواخذه شوند، پهنای باند افزایش نیابد و وزیر ارتباطات به دلیل خودداری از فیلترینگ به دادسرا احضار شود. این امر تنها مختص خدمات نیست و به‌نظر می‌رسد به افراد نیز با همین رویکرد برخورد می‌شود. در روزهای اخیر صداوسیمایی که بدون احترام به دیدگاه مخاطبان عادل فردوسی‌پور را کنار گذاشت، در مصوبه‌ای از سوی مجلس سازمان موظف شد، بر تمام مراحل تولید آثار حرفه‌ای در فضای مجازی نظارت کند و ضمن ارتقای کیفی تولیدات از اثرات سوء آن در جامعه جلوگیری به عمل آورد. با این رویکرد باید در انتظار گسترش اعتراض مردمی به برخوردهای آتی بود.
  کابوس شبکه ملی اطلاعات
علت در کنار هم قرار دادن این دو سرفصل این است که در روزهای گذشته شایعاتی مبنی بر بازگشت عادل به رسانه ملی مطرح شد و دیروز هم صداوسیما مسئولیت مذکور را از مجلس دریافت کرد. با این وجود به‌نظر می‌رسد، برنامه‌ای مبنی بر کاهش فشار بر رسانه ملی برای آغاز نظارت بر فضای مجازی وجود داشته باشد. توالی این دو رویداد در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از فعالان سیاسی و کاربران شبکه‌های مجازی در ماه‌های اخیر نظارت بر محتوای فضای مجازی و طرح اینترنت ملی را مورد انتقاد قرار دادند. بودجه اختصاص داده‌شده براساس این مصوبه در راستای اهدافی از این قبیل است: 1. حمایت از تولید محتوا در فضای مجازی، 2. پروژه‌ها و طرح‌های مرتبط با فضای مجازی تحت نظارت و راهبرد مرکز ملی و در راستای مصوبات، 3. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است اقدامات مشخص‌شده در طرح سند کلان شبکه ملی اطلاعات در افق ۱۴۰۰ را محقق کند، 4. سازمان صداوسیما موظف است در راستای حفظ ارزشهای ایرانی -  اسلامی و نظام خانواده بر تمام مراحل تولید آثار حرفه‌ای در فضای مجازی نظارت کند و ضمن ارتقای کیفی تولیدات از اثرات سوء آن در جامعه جلوگیری به عمل آورد، 5. در نهایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است به نحوی سیاستگذاری کند که توسعه اقتصاد دیجیتال بر بستر شبکه ملی اطلاعات دارای مزیت‌های مالی و اقتصادی قابل توجه نسبت به توسعه آن در خارج از شبکه ملی اطلاعات باشد.
 برنامه نود خوب و پربیننده بود
این حجم گسترده از اختیارات و اهدافی مانند ملی کردن اینترنت می‌تواند منجر به شکل‌گیری نارضایتی‌های در بدنه جامعه شود. به همین سبب شاید نمایش وجهه هم‌راستا به اراده و خواست مردم، اصلی‌ترین نیاز نهادهای متولی این نظارت‌ها از جمله صداوسیما باشد. در همین راستا اخیرا حمید شاه‌آبادی معاونت سیمای رسانه ملی، در نشست خبری معرفی برنامه‌های نوروزی شبکه‌های تلویزیون داخلی در پاسخ به پرسشی درباره امکان پخش دوباره نود براساس رویکرد «احیای برندهای تلویزیون» گفته: «برنامه نود برنامه خوب و پربیننده‌ای بود؛ ما تمایل داریم این برنامه کار خودش را داشته باشد اما طبیعی است که انتخاب مجری و موضوعاتی از این دست، در اختیارات مدیر شبکه است. پیش از حضور من درباره جا‌به‌جایی مجری و اتفاقاتی از این دست تصمیماتی گرفته شده، اگر ان‌شاءا... در این حوزه شاهد اتفاقات رو به جلویی باشیم می‌توانیم برای این موضوع برنامه‌ریزی هم داشته باشیم، منتها برای این کار نیازمند زمان و برنامه‌ریزی‌های بهتر و اقدامات پیش‌روانه هستیم.» و جای دیگر گفته «تغییر برخی از مدیران شبکه‌ها اجتناب‌ناپذیر است.» از این سخنان اینگونه برمی‌آید که بنایی برای بازگرداندن عادل به سیمای ملی وجود دارد و این اقدام ممکن است حتی به بهای حذف عامل اخراج او از صداوسیما یعنی علی فروغی مدیر شبکه سه سیما انجام شود. باید امیدوارانه به بازگشت عادل فردوسی‌پور نگاه کرد اما نمی‌توان از این نکته غافل شد که چرا این گشاده‌رویی‌ها همزمان با افزایش نظارت بر فضای مجازی انجام می‌شود. لازم به ذکر است، این صحبت‌ها درحالی مطرح می‌شود که روز گذشته و تنها سه روز پس از کسب جایزه بهترین برنامه ورزشی برای فوتبال ۱۲۰ توسط عادل فردوسی‌پور در کنار معتضدی مدیر شبکه ورزش، درحالی‌که شواهد حاکی از روابط خوب این دو است، پخش زنده بازی بزرگداشت انصاریان و میناوند که با حضور بسیاری از ستارگان فوتبال استقلال و پرسپولیس برگزار می‌شود از کنداکتور سیما خارج شد تا یک‌بار دیگر بحث حضور عادل فردوسی‌پور و احتمالا ممنوعیت پخش تصاویر زنده از او قوت بگیرد.