روزنامه ابتکار
1399/12/26
نظارت صدا و سیما بر تمام مراحل تولید آثار حرفه‌ای فضای مجازی چه تبعاتی دارد؟ نظارت یا حذف رقیب؟
گروه فرهنگ و هنر – چند سال است که با رواج و قدرت گرفتن فضای مجازی و بستری که برای تولیدات چندرسانه‌ای فراهم شده، رقیب تازه‌ای برای صدا و سیما سربرآورد. در این سال‌ها صدا و سیما تلاش کرده تا به عنوان نهادی نظارتی بر این رقیب تازه نظارت کند تا به این ترتیب رقیب خود را از سر راهش کنار بگذارد. حالا به تازگی مجلس شورای اسلامی مصوبه‌ای را تصویب کرده که بنا بر آن صدا و سیما مسئول نظارت بر تمام مراحل تولید آثار حرفه‌ای در فضای مجازی خواهد بود. اما آیا این اقدام به نفع صدا و سیما و تولیدکنندگان محتوا در فضای مجازی خصوصا شبکه نمایش خانگی خواهد بود؟تاریخچه دعوا بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی شاید به زمانی برگردد که شبکه نمایش خانگی توانست کم‌کم از برنامه‌های صدا و سیما پیشی بگیرد و مخاطبان، به دلیل کاهش کیفیت برنامه‌ها و خصوصا سریال‌های ساخته شده در این سازمان ترجیح دادند تا به سراغ پلتفرم دیگری که خط قرمزهای سلیقه‌ای و بی‌شمار صدا و سیما را ندارد، بروند. اما حالا چند ماهی است که با افزایش چشمگیر مخاطبان شبکه نمایش خانگی دعوا بر سر نظارتش بالا گرفته و روزی نیست که صنفی از اصناف سینما نامه‌ای ننویسند و نخواهند که نظارت بر این شبکه همچنان در دستان وزارت ارشاد باشد.
از تاریخ 10/7/1379 که شورای نگهبان ذیل اصول ۴۴ و ۱۷۵ قانون اساسی، تاکید کرد که «صوت و تصویر فراگیر» در قلمرو مدیریت سازمان صداوسیما تعریف میشود و ناظر و قانون‌گذار آن این سازمان است. از زمانی که شبکه نمایش خانگی در برابر صدا و سیما قد علم کرد و بسیاری از تهیه‌کنندگان و کارگردان‌هایی که دیگر نمی‌توانستند با قواعد گاه سلیقه‌ای صدا و سیما کنار بیایند به سوی این بخش آمدند، صدا و سیما تلاش کرد تا اعطای مجوز در این بخش را هم به دست بیاورد تا به نوعی رقیب خود را با این ترفند حذف کند. تقریبا اوایل تابستان اعلام شد سازمان سینمایی تا اطلاع ثانوی برای جلوگیری از سریال‌سوزی قرار نیست مجوز جدیدی برای سریال‌سازی صادر کند اما خبرها از شدت گرفتن اختلافات بین صدا و سیما و وزارت ارشاد بر سر نظارت بر شبکه نمایش خانگی حکایت داشتند.
اواخر تابستان اما موضوع جدی‌تر شد، شایعاتی در خصوص ورود مجلس به این داستان شنیده می‌شد اما حجت‌الاسلام حسین میرزایی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، این موضوع را تکذیب کرد درباره اینکه گفته می‌شد نمایندگان مجلس طرحی ارائه داده‌اند برای نظارت صدا و سیما بر شبکه نمایش خانگی و VOD و احتمال واگذاری شبکه نمایش خانگی به صدا و سیما گفت: تا به امروز طرحی در این خصوص به کمیسیون فرهنگی مجلس ارجاع داده نشده است بنابراین مباحثی که در این خصوص گفته میشود، صرفا گمانه‌زنی است.
وی افزود: اینکه این موضوع به چه میزان صحیح است یا خیر بحث دیگری است. اصلا گاهی اوقات برخی موارد صرفا مسئله‌سازی نادرست است.
این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس تصریح کرد: امر واگذاری شبکه نمایش خانگی به صدا و سیما یا اینکه این شبکه در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد، هنوز مورد بررسی کمیسیون فرهنگی قرار نگرفته است، در صورتی که قرار باشد این موضوع بررسی شود از صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز پژوهش‌های مجلس و از کمیسیون فرهنگی کارشناسان و نمایندگانی این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار خواهند داد و ضمن در نظر گرفتن نکات مثبت و منفی امر تصمیمی منصفانه و عادلانه اتخاذ خواهد شد.
اما در این میان برخی برنامه‌ها در شبکه نمایش خانگی مجوز نمی‌گرفتند و شایعات از تاثیرگذاری صدا و سیما در خصوص عدم دریافت مجوز سخن می‌گفتند.
سرانجام روز یکشنبه، 24 اسفند، نمایندگان مجلس در مصوبه‌ای سازمان صداوسیما را موظف کردند بر تمام مراحل تولید آثار حرفه‌ای در فضای مجازی نظارت کند و ضمن ارتقای کیفی تولیدات از اثرات سوء آن در جامعه جلوگیری به عمل آورد. در این مصوبه مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر و نظارت بر آن، منحصراً بر عهده سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) سازمان صدا و سیما است.
حمید شاه‌آبادی، معاون سیما صدا و سیما در نشست خبری دراین‌باره با بیان این نکته که امروز درصد قابل توجهی از محتوای فضای مجازی ایرانی و مطابق با هنجارهای کشور نیست، افزود: مجلس در مورد تولید محتوای ایرانی و اسلامی احساس تکلیف کرده و سازمان مطالبه‌ای در این زمینه نداشته است. دریافت کننده این پول موسسات و نهادهای خصوصی و غیر دولتی هستند. صدها و هزاران تولیدکننده محتوا در فضای مجازی نیازمند حمایت نظام هستند و مسیر اجرای آن ساتراست. چون نهاد تنظیم‌گر، ساتراست توزیع این پول هم از مجرای ساترا صورت می گیرد.
اما بسیاری از کارشناسان، این اتفاق را به نفع هیچ کس نمی‌دانند. عادل طالبی، دبیر انجمن صنفی کسبوکارهای اینترنتی از جمله کسانی است که سپردن نظارت بر محتوای فضای مجازی به صدا و سیما را به شدت به ضرر بخش خصوصی و کسب‌وکارها می‌داند. او معتقد است نهادهای دولتی و حکومتی نشان داده‌اند در این شرایط محدودیت زیادی را برای فعالیت بخش خصوصی ایجاد می‌کنند.
به گفته طالبی، صدا و سیما سال‌هاست که نشان داده توان تولید محتوای قابل قبول را برای اقشار مختلف ندارد و بسیاری از مخاطبان ترجیح می‌دهند هر نوع محتوایی را از منابع دیگر دنبال کنند. او می‌گوید این در حالی است که صدا و سیما، هزاران میلیارد تومان نیز از دولت بودجه دریافت کرده و می‌کند؛ سپردن ردیف بودجه دیگری به این مجموعه برای تولید محتوا در فضای مجازی، اشتباه محض است و به نوعی حیف و میل اموال عمومی و پول مالیات‌دهندگان محسوب میشود.
آیا در این میان سپردن مسئولیت تولید و نظارت همزمان به سازمانی که خود می‌تواند رقیب بخش خصوصی باشد، تصمیم درستی است؟ دبیر انجمن صنفی کسبوکارهای اینترنتی تاکید می‌کند صدا و سیما توان رقابت با بخش خصوصی را ندارد و این بخش ماجرا چندان نگران‌کننده نیست.
طالبی می‌افزاید: نگرانی اصلی آنجاست که این سازمان بخواهد به عنوان ناظر، محدودیت‌هایی را برای کسب‌وکارها یا حتی شبکه‌های مجازی ایجاد کند. به ویژه اینکه احتمال شکست صدا و سیما در این طرح وجود دارد و ممکن است در ادامه بهانه بیاورد که برای مثال وجود اینستاگرام یا فلان سایت باعث شکست این مجموعه شده است.
او معتقد است صدا و سیما در بخش تولید موفق نبوده است و نمی‌تواند نظارت قابل قبولی نیز بر فعالیت بخش خصوصی داشته باشد. بر این اساس سپردن چنین مسئولیتی به این سازمان بدون شک به کسب‌وکارها آسیب می‌زند چرا که نهادها هیچگاه به فکر بخش خصوصی نبوده‌اند.
حال با این مصوبه، ممیزی‌های سلیقه‌ای که گریبان کیفیت برنامه‌های این سازمان هم هست بر تولیدات شبکه نمایش خانگی نیز اعمال میشود؟
سایر اخبار این روزنامه
نظارت صدا و سیما بر تمام مراحل تولید آثار حرفه‌ای فضای مجازی چه تبعاتی دارد؟
نظارت یا حذف رقیب؟
علیرضا صدقی
زیر سایه کرونا
سخنگوی ستاد ملی مقابله با اعلام آخرین رنگ بندی شهرهای ایران
رئیس مرکز اطلاع‌رسانی و ارتباطات معاونت اجتماعی ناجا:
اخبار غیرواقعی را باز نشر نکنید
جنجال قتل یک زن به دست پلیس
در انگلیس بحران در لندن
«ابتکار» وضعیت اقتصاد در سال آتی را بررسی کرد
بیم و امیدهای حال خوب اقتصاد در 1400
محمد جواد ظریف:
همانند موشک، واکسن کرونا را هم خودمان ساختیم
رئیس قوه قضائیه:
حساسیت دستگاه‌های مختلف نسبت به فساد ستودنی است
قالیباف در نشست فوق العاده بررسی مشکلات بازار شب عید:
چرا مردم نمی‌توانند مرغ و گوشت قرمز تهیه کنند؟
امیر حاتمی در نشست با مشاوران جوان وزارت دفاع:
جوانان خود را برای آینده کشور آماده‌تر کنند
افشای معامله نتانیاهو با رئیس موساد؛ ترفیع مقابل وفاداری!
تناقض مبرهن سفرهای نوروزی
