گروه اقتصادی - کورش شرفشاهی: وضعیت کالا تابع قانون عرضه و تقاضاست، بدین معنا که اگر عرضه کالایی بیش از نیاز جامعه باشد، کالای عرضه شده در فروشگاهها انباشته می شود و چون خریدار وجود ندارد، قیمت ها پایین می آید و حتی حراج و فروش به قیمت سر به سر صورت می گیرد. از سوی دیگر اگر تقاضا زیاد باشد اما کالا در بازار نباشد یا کم باشد، قیمت کالا بالا می رود، بازار سیاه اتفاق می افتد و جامعه به ولع خرید مبتلا می شود. اما حالت دیگری نیز وجود دارد که ایجاد بازار کاذب است. این رویکرد به اشکال گوناگون اتفاق می افتد. یا فروشندگان از عرضه کالا به بازار خودداری می کنند تا قیمت ها واقعی شود یا نگرانی هایی همچون بی ارزش شدن پول ملی و ایجاد جو روانی باعث هجوم مردم برای خرید بیش از نیاز می شود. اما معضل اقتصاد وجود عده ای فرصت طلب است که نقدینگی کلانی دارند و به یک باره تصمیم می گیرند بخشی از بازار را به چالش بکشند. این رویکرد با عنوان احتکار سازمان یافته شناخته می شود که بنابر تصمیم عده ای سرمایه دار اتفاق می افتد، افرادی که زندگی مردم را به بازی می گیرند تا جیب هایشان را پر کنند. اکنون بازار ایران درگیر آشفتگی عجیبی است. مسوولان دایم فریاد می زنند کالا به وفور وجود دارد، اما مردم برای خرید همین کالاها باید با بقال سرکوچه رفاقت داشته باشند. بدتر اینکه در آستانه نوروز شاهد کمبود گسترده کالا هستیم و صف هایی که مردم برای خرید مرغ، روغن و دیگر کالاها تشکیل می دهند، روزهای قحطی را در ذهن متبادر می کند. اظهارات امیدوارانه مسوولان و کمبود بازار نشان می دهد یک جای کار اشکال دارد. در این رابطه با آرمان خالقی، نایب رییس خانه صنعت، معدن و تجارت گفت و گو کردیم.

وی با ابراز تاسف از اینکه سالهاست مساله احتکار را در اقتصاد کشورمان داریم گفت: احتکار انواع گوناگون دارد که از نوع خانگی تا احتکار در سطوح بزرگ کشور را شاهد هستیم.

خالقی با تاکید بر اینکه گویا عادت کرده ایم به بهانه های مختلف احتکار کنیم گفت: عادت داریم هر کالایی را با هراس از اینکه نایاب می شود، گران می شود، امروز بخرم بهتر از فرداست یا به بهانه های دیگر، به اندازه توان مالی که داریم، می خریم و احتکار می کنیم.

وی از نیت های مختلف در احتکار خبرداد و گفت: گاهی برای حفظ ارزش توان اقتصادی و نقدینگی که در اختیار داریم، اقدام به خرید کالا در ابعاد گوناگون می کنیم گفت: خانه دار با تهیه لوازم منزل، طلا، دلار و... و کارخانه دار با خرید مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز تولید برای آنکه بتواند در صورت بحران از موج گرانی عبور کند، اقدام به خرید و احتکار می کنند.

نایب رییس خانه صنعت، معدن و تجارت از وجود عده ای فرصت طلب بحرانساز خبر داد و گفت: بحث بعدی این است که عده ای احتکار می کنند تا گرانی عمدی به وجود بیاورند که با هدف تخریب اقتصادی صورت می گیرد. این رویکرد تخلف محرز در اقتصاد است که بارها از آن آسیب دیده ایم و هنوز هم می بینیم.

وی با اشاره به گرانی های اخیر که مقام معظم رهبری نسبت به آنها انتقاد کرده اند گفت: احتکارگران فرصت طلب با استفاده از سومدیریت و بی توجهی مسوولان به شرایط روز، به خرید و انبار کالا می پردازند تا گرانی کاذب به وجود بیاورند و یک شبه ره صد ساله بپیمایند.

خالقی با تاکید بر اینکه احتکار با هر هدفی تاثیرات مخربی بر اقتصاد و زندگی مردم می گذارد گفت: احتکار با هر هدفی خواه برای حفظ قدرت پول، خواه برای تخریب اقتصادی یا هر بهانه دیگر، به وضعیت اسفبار اقتصادی منجر می شود. بنابر این خیلی به نیت افراد کار نداریم، بلکه مهم اینجاست که اقتصاد ویران، نتیجه احتکار است.

وی با اعلام اینکه وقتی سیاست غلط، نبود ثبات، اقتصاد متزلزل و مشکلات سیاست خارجی بر کشور حاکم می شود، همه به این فکر می افتند که از این آب گل آلود بیشترین منفعت را ببرند گفت: در این شرایط دیگر مردم به عواقب کاری می کنند، نمی اندیشند، بلکه هر کدام با نگاه خود وارد عرصه احتکار می شوند.

نایب رییس خانه صنعت، معدن و تجارت با اعلام اینکه در بحث صنعت و تولید، احتکار مواد اولیه و کالای تولید شده به یک تفکر مرسوم تبدیل شده است گفت: نگاه انبار کردن مواد اولیه و محصول تولید شده به اندازه ای عرف شده که حتی برخوردهای تعزیرات نیز نمی تواند مانع شود و راهگشا باشد.

وی با تاکید بر اینکه باید دلایل احتکار بدقت بررسی شود گفت: دلایل احتکار متعدد است، اما مهمترین دلیل آن است که سقوط ارزش پول ملی دایم اتفاق می افتد، تورم و گرانی را همه ساله با درصدهای بالا داریم و از همه مهمتر اینکه نبود سیاست های درست و برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، باعث مشکلات اقتصادی می شود که نمونه آن در هر گوشه و کنار دیده می شود، یک روز بازار مرغ آشفته می شود و مردم مانند دوران قحطی مقابل مغازه ها صف می کشند و روز دیگر روغن، شکر، قند، آرد و... بحران درست می کند و خلاصه اینکه دایم کشور درگیر کمبود یک قلم کالا و بحران در یک زمینه است که بنابر تاکید مسوولان هیچ کمبودی در آنها وجود ندارد و مصرف نیز تغییری نکرده است.

خالقی با تاکید بر اینکه نبود ثبات در تمامی عرصه ها باعث می شود که یک فعال اقتصادی نگران مواد اولیه باشد گفت: یک تولیدکننده حداقل باید برای سه ماه آینده مواد اولیه در انبار داشته باشد تا برای این مدت نسبت به فعالیت بنگاه اقتصادی اطمینان داشته باشد، در صورتی که در کشورهایی با اقتصاد روان که تهدید و تحریم ندارند و نقش سیاست دراقتصاد پررنگ نیست، ورودی کارخانه با خروجی یکسان است.

وی با اعلام اینکه در ایران یکی از معضلات تولیدکننده، نیاز به داشتن انبار است تا مواد اولیه و کالای تولید شده را در آن برای مدت حداقل سه ماه نگهداری کند گفت: از سوی دیگر بسیاری از تولیدات فصلی است و تولیدکننده ناچار است برای فصل فروش، کالا یا محصول را تولید کند و جالب اینکه در این مدت رکود و انبار کردن کالا، قیت بالا هم می رود و در اصل تولیدکننده نه تنها از فروش نرفتن کالایی که تولید کرده، نگران نیست، بلکه خوشحال است که کالای تولیدی اش در انبار مانده و فروش نرفته است. نایب رییس خانه صنعت، معدن و تجارت یکی از مباحثی که باعث احتکار شده و می شود را رشد نقدینگی به ویژه از نوع سرگردان دانست و گفت: نقدینگی باعث تورم می شود که در کشور ما در مدت ۱۰ سال گذشته نقدینگی حدود۱۰ درصد افزایش داشته است.

وی با تاکید بر اینکه وقتی نقدینگی ۱۰ برابر افزایش می یابد، اگر تورم ۱۰ برابر افزایش نیابد، حداقل پا به پای آن بالا می رود گفت: نقدینگی زمانی خطرناک تر است که پول در دست یک بخش پرقدرت باشد، به نوعی که یا از سوی دولت به بازار هدایت شود، یا از سوی سیستم بانکی تزریق شود که در هر دو صورت تاثیرات مخرب خودش را بر جای می گذارد.

خالقی به اهمیت نقدینگی و تاثیرات مثبت آن اشاره کرد و گفت: اگر نقدینگی در سیستم تولید گردش کند، ارزش افزوده ایجاد می کند و سپس به دست خریدار میرسد، در این صورت نقدینگی مطلوبی است، اما وقتی نقدینگی سرگردان هیچ تاثیری در تولید و اشتغال ندارد و تنها در دست سفته بازها، دلالان و فرصت طلبان جابجا می شود، خطرناک است.

وی با تاکید بر اینکه باید افزایش نقدینگی در تولید در همه زمینه های صنعت و کشاورزی می داشتیم گفت: متاسفانه نتوانستیم تولید را برای نقدینگی جذاب کنیم زیرا برنامه ریزی درستی نداشتیم و امروزه دولت فقط نقدینگی را به بازار تزریق می کند و هیچ مدیریتی بر آن وجود ندارد.