دیوار بلند بی‌اعتمادی

حسن بهشتی‌پور تحلیلگر مسائل بین‌الملل وزیر امورخارجه فرانسه مشکلات تاکتیکی و اضاع داخلی ایران را مانع مذاکرات پیرامون برجام دانست چون آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها نمی‌خواهند این واقعیت را بپذیرند که با خروج از برجام مسبب همه مشکلات شدند و می‌خواهند مشکلات را به نوعی به اختلاف‌نظر در داخل ایران مربوط کنند. درحالی‌که این آمریکا بود که در اردیبهشت 1397 از برجام خارج شد و واقعا اگر می‌خواهد برجام را اجرا کند باید به تعهداتش در قبل از اردیبهشت 97 برگردد و همان‌ها را اجرائی کند. دراین‌صورت بنا بر آنچه ایران اعلام کرده، بلافاصله تعهداتی که کاهش داده را برمی‌گرداند. این مساله الان معضل روح ماجراست و آنچه بهانه است فعلا همین موضوع است ولی واقعیت این است که ایران خواستار لغو کلیه تحریم‌هاست تا بعد احیانا درباره چگونگی اجرای برجام مذاکره کند و طرف آمریکایی هم می‌خواهد ایران را مجاب کند که اولا تعهداتش را انجام دهد بدون اینکه خودش تعهداتش را کامل انجام داده باشد و از طرفی هم درباره برجام جدیدی صحبت شود که در آن مسائل موشکی و قدرت دفاعی و همچنین موضوع مربوط به تروریسم و آنچه ادعا می‌شود و بحث مربوط به حقوق بشر را پیش بکشد. موضوعاتی که در دوره اوباما به توافق نرسیدند و اوباما نتوانست آن را انجام دهد، اکنون بایدن و تیمش می‌خواهند انجام دهند که به نظر می‌رسد شدنی نیست. درواقع هم خواسته ایران که می‌خواهد تمام تحریم‌ها لغو شود، شدنی نیست و هم بحث آمریکایی‌ها که می‌خواهند برجام را توسعه دهند درحالی که خودشان هنوز برجام اولیه را اجرا نکرده‌اند و خواهان یک برنامه جامع دیگری هستند که در مذاکرات آتی به آن برسند! گره کوری که به نظر می‌رسد باز شدنش منوط به دو کار است: نخست اینکه طرف ایرانی تحریم‌ها را بی‌خاصیت یا کم‌خاصیت کند که در این‌صورت آمریکایی‌ها یا اروپایی‌ها تجدیدنظر خواهند کرد یا طرف آمریکایی به نتیجه‌ای مثل دیماه 1391 برسد که اوباما پذیرفت غنی‌سازی اورانیوم در ایران ولو محدود ادامه پیدا کند؛ گره کوری که با این توافق اوباما باز شد. بنابراین آمریکایی‌ها باید بپذیرند فعلا همین برجامی که توافق و به عنوان یک مدل موفق دیپلماسی برای حل مشکل مطرح شده را اجرا کنند تا اعتمادسازی اولیه انجام شود و بعد درباره سایر موضوعات صحبت کنند. چون اکنون با توجه به فضایی که در ایران و آمریکا وجود دارد، متاسفانه هیچ دورنمای مثبتی برای این موضوع نیست و از طرفی راه‌حلی که قابل اجرا باشد هم پیشنهاد نمی‌شود. درواقع طرفین از طریق دیپلماسی رسانه‌ای سعی می‌کنند نقطه نظرات را با هم تبادل کنند ولی در دیپلماسی رسانه‌ای گره به این بزرگی باز نخواهد شد و لازم است اقدامات دیگری که بدان اشاره کردم، انجام شود. اما اکنون نه طرف ایرانی حاضر به کوتاه آمدن است و نه طرف آمریکایی. درحقیقت الان دیوار بی‌اعتمادی بین دو همچنان بلند است؛ دیواری که قرار بود سر برجام کوتاه شود ولی با کاری که ترامپ در اردیبهشت 97 انجام داد، این دیوار را بلندتر کرد.