طرد نگاه اقتدارگرا و بازگشت به قرائت مردم‌سالار از قانون اساسي

گروه: سياسي
ومين كنگره حزب مجمع ايثارگران روز گذشته برگزار شد و اين حزب اصلاح‌طلب در بيانيه‌اي كه به همين مناسبت منتشر كرد، درباره ضرورت تشكيل مجمع ايثارگران با مواضع اصلاح‌طلبانه و با حضور نيروهاي ايثارگر تأكيد كرد كه «تا كساني نتوانند عنوان ايثارگري را در انحصار خود درآورند و ايثارگري خالصانه نيروهاي اصلاح‌طلب در عرصه‌هاي انقلاب اسلامي، تثبيت نظام، دفاع مقدس، سازندگي و اصلاحات را ناديده بگيرند.» اعضاي اين تشكل سياسي اصلاح‌طلب معتقدند مجمع ايثارگران حزب همه كساني است كه برادري خود را نسبت به انقلاب به اثبات رسانده و بي‌آنكه ميراثي طلب كنند، خواستار ايجاد اصلاحات ضروري در رويه حكمراني كشور هستند تا زحمات گذشتگان و ازجمله شهدا و ايثارگران بر باد نرود و ميراث فكري و سياسي امام خميني با اجتهادهاي نوشونده بماند و مردم به آرمان‌هايي كه براي آن انقلاب كردند، نزديك شوند. 
مجمع ايثارگران در بيانه خود به آسيب‌شناسي وضع موجود ايران پرداخته و مسائل مهم روز را ازجمله تفسير اقتدارگرايانه از قانون اساسي، نظارت حذفي استصوابي، نهادهاي موازي نظارت‌ناپذير و غيرپاسخگو، معطل ماندن مسووليت اجراي قانون اساسي، محقق نشدن وعده‌هاي اقتصادي نظام، مداخله نظاميان در سياست، سياست خارجي پرهزينه، از دست رفتن جذابيت پيام انقلاب، هجوم بحران‌هاي اجتماعي بر مردم دسته‌بندي كرده است. 
آنان همچنين در ادامه بيانيه خود به تشريح راه‌هاي برون‌رفت پرداخته و ازجمله تأكيد كرده‌اند كه بايد به اسلام و به قرائتي از دين برگرديم كه بر اساس آن انقلاب شد و امام خميني در هنگام اقامت در پاريس مختصات آن را بيان كردند. همچنين معتقدند بايد با ايجاد تغييرات ضروري در تركيب شوراي نگهبان و با اصلاح نگاه حاكم بر اين نهاد حاكميتي، به قانون اساسي با قرائت مردم‌سالارانه برگشت و نگاه اقتدارگرايانه را در تفسير قانون اساسي كنار گذاشت.  موضوع اصلاح قانون اساسي را نيز به عنوان يك ضرورت براي حل مشكلات مورد توجه قرار داده‌اند. استفاده از ظرفيت رفراندوم نيز مورد تأكيد اين حزب قرار گرفته است. 
در اين بيانيه همچنين به جايگاه نظاميان و روشن بودن وضعيت آنان اشاره شده و آمده كه بازگشت آنان به مسووليت ذاتي‌شان ضرورت دارد.  
بازگشت به قانون و مردم را بايد از عمل به وصيت امام درباره عدم مداخله نيروهاي مسلح در امر سياسي آغاز كرد.» مجمع ايثارگران در بخش پاياني به مساله حصر نيز پرداخته و تأكيد كرده‌اند كه پايان دادن به حصر غيرقانوني آقايان ميرحسين موسوي و حجت‌الاسلام والمسلمين مهدي كروبي و سركار خانم زهرا رهنورد و حذف محدوديت‌هاي غيرقانوني ايجاد شده براي حجت‌الاسلام‌والمسلمين سيدمحمد خاتمي و آزادي زندانيان سياسي و عقيدتي كه متاسفانه مطابق قانون جرم سياسي محاكمه نشده و به عنوان زندانيان امنيتي در زندان به سر مي‌برند، گام ضروري ديگري است كه بايد برداشته شود؛ چه آنكه به باور اين تشكل اصلاح‌طلب، اين امر قطعا اعتماد بخش بزرگي از جامعه سياسي كشور به حكومت را به همراه خواهد آورد و زمينه مشاركت را در انتخابات رياست‌جمهوري هموار خواهد كرد.
اصلاح‌طلبان و انتخابات
«جبهه اصلاحات ايران» كه قرار است به عنوان نهاد بالادستي جريان اصلاحات، زمينه اجماع ميان احزاب و طيف‌هاي گوناگون اصلاح‌طلب را در انتخابات پيش‌رو فراهم كند، تشكيل شده است. اصلاح‌طلبان در اين نهاد به‌ نسبت تازه‌تاسيس قرار است برنامه‌هاي كلان مدنظر خود را برپايه خرد جمعي مجموعه اصلاح‌طلبان تدوين كنند اما همان‌طوركه بارها گفته‌اند، نقش سيدمحمد خاتمي در اين جريان سياسي انكارناپذير است و بنابر تصميم همين نهاد اجماع‌ساز قرار است  خروجي «جبهه اصلاحات ايران» با مشورت رييس دولت اصلاحات  نهايي شود. چه آنكه اصلاح‌طلبان تاكيد دارندكه خاتمي بر روند فكري و عملي اين  جريان سياسي تاثير اساسي و بنيادي داشته و دارد و به همين دليل نيز از همان ابتدا كه سنگ بناي «جبهه اصلاحات ايران» گذاشته شد براي خاتمي جايگاهي ويژه تعريف شده بود.  
حالا با نزديك شدن به انتخابات رياست‌جمهوري ۱۴۰۰ اهميت  جايگاه  و نظر خاتمي دوباره مورد توجه قرار گرفته است؛ چنانكه در چند انتخابات سال‌هاي گذشته نقش خاتمي به وضوح پررنگ و چشمگير بود. به‌ خصوص در آستانه انتخابات مجلس دهم و خبرگان پنجم كه خاتمي با انتشار پيامي ويديويي و با تاكيد و «تكرار»  مردم را به مشاركت و حضور پاي صندوق‌هاي راي دعوت كرد و خروجي اين دعوت نيز پيروزي فهرست‌هاي مورد حمايت اصلاح‌طلبان در هر دو انتخابات مجلس دهم و مجلس خبرگان پنجم با ميزان آراي بسيار بالا بود.
جلال ميرزايي، رييس كميته سياسي فراكسيون اميد مجلس دهم ديروز به نقش و جايگاه خاتمي اشاره كرده و به خبرگزاري برنا گفته است:«اين فقط در ايران مرسوم نيست كه يك جريان سياسي به نوعي تحت تاثير رويكرد، افكار و انديشه يكي از شخصيت‌ها باشد، اين موضوع در همه نظام‌هاي دموكراتيك مرسوم است. در ايران جريان اصلاح‌طلبي كه از طيف‌هاي مختلفي تشكيل شده تحت تاثير رويكرد خاتمي است و اين قابل‌انكار نيست.  اما كنار خاتمي شخصيت‌هاي ديگري هم هستند كه در اين جريان تاثيرگذار هستند.» 
دغدغه‌هاي انتخاباتي اصلاح‌طلبان
همزمان در روزهاي پايان سال 99 و در شرايطي كه تجربه تلخ مشاركت حداقلي در انتخابات مجلس يازدهم، علاوه بر نگراني هميشگي اصلاح‌طلبان از «نظارت استصوابي»  شوراي نگهبان، بحث «مشاركت حداكثري»  نيز از دغدغه‌هاي جدي جريان اصلاحات است. 
معضلي كه باعث شده برخي ناظران از هم‌اكنون از احتمال ناكامي اين جريان سياسي درانتخابات 1400 بگويند. ميرزايي اما معتقد است:«اميدوارم اصلاح‌طلبان در انتخابات پيش‌رو موفق شوند، اين شيوه خوشايند نيست كه ما هنوز رقابتي كه به آن ورود نكرديم و هنوز راي‌گيري برگزار نشده و تا انتخابات 3 ماه مانده، از الان راجع به شكست صحبت كنيم چون تجربه ثابت كرده جريان اصولگرا برنامه‌اي براي اداره كشور ندارد و اين نگراني جدي وجود دارد كه اوضاع از اين بدتر شود.» همزمان سهيلا جلودار‌زاده كه او نيز همچون جلال ميرزايي ازجمله اميدي‌هاي مجلس دهم بود در اين باره گفته است:«اينكه شخصيتي كه شاخص اتحاد بوده، خاتمي است هميشه همين‌طور بوده و همه سران اصلاحات و افراد متشخص اين موضوع را تاييد مي‌كنند و اين همراهي را با او دارند و تاكنون عكس آن ثابت نشده است. البته ممكن است برخي تندروي كنند اما در رفتار و اعمالي كه در بحث سياسي انجام مي‌دهند همه آنها هم، خاتمي را به عنوان چهره شاخص اصلاحات قبول دارند.»


نگاه   خاتمي   به  انتخابات
در همين حال كه بسياري از اصلاح‌طلبان تاكيد دارند خاتمي نقشي محوري در اين جريان سياسي به‌خصوص در ايام انتخاباتي دارد، خاتمي ديروز در پيامي به دومين كنگره ملي مجمع ايثارگران نگاه خود را نسبت به مساله انتخابات تشريح كرده است. 
رييس دولت اصلاحات، مجاهدت عالمانه و متعهدانه براي خنثي كردن تلاش‌ها و رويكردهايي كه محتواي جمهوري اسلامي را تحريف و درعمل آن را به ضد خود تبديل مي‌كند ازجمله راهبردها و سياست‌هاي ايثارگري برشمرده و در بخش ديگري از پيام خود آورده است:«شناخت و شناساندن پايه‌ها و مايه‌هاي جمهوريت و نيز اسلاميت سازگار با آن در عرصه  حيات اجتماعي براي جلوگيري از اين تحريف و انحراف و وظيفه ايثارگران در اين امر بيش از ديگران است. انتخابات آزاد، نماد  جمهوريت است كه مشروعيت اركان قدرت و همه  حكومت را مشخص و حاكميت مردم بر سرنوشت را متجلي مي‌كند.»
پيام انتخاباتي خاتمي
خاتمي درحالي از انتخابات صحبت مي‌كند كه طي ماه‌هاي اخير ترديدهاي بسياري نسبت به ميزان مشاركت مردم در انتخابات مطرح شده است. خاتمي به نوعي در اين پيام سعي كرده كه  حركت در مسير شناخته  و شناساندن پايه جمهوريت را نوعي از ايثارگري تعريف كند. او در پيام خود گفته است:«در جمهوري اسلامي همه افراد از هر قوم، قبيله و آيين و طبقه شهروند به حساب مي‌آيند و بايد بيايند و تامين مصالح ملي و استقرار عدالت در همه عرصه‌هاي اقتصادي، سياسي و اجتماعي و مدني و قضايي و تقنيني و اجرايي مدنظر است و بايد باشد. 
ايثارگركسي است كه از اين جمهوريت و از تماميت ارضي و نيز دفاع از آيين، ميهن و مردم برابر فزون‌خواهي و تهديدها و توطئه‌هاي بيروني و حق و حرمت مردم كه  صاحبان اصلي انقلاب وكشورند پيشقدم است و در عين حال بر تعامل سازنده با رعايت اصول با جهان براي تامين مصالح ملي پيشقدم است و بر عدالت و برخورداري مردم از زندگي امن و آبرومند براي همگان به‌ خصوص طبقات محروم‌تر جامعه تاكيد جدي دارد و ‌نقد منصفانه قدرت و هشدار دادن به حاكمان براي تن دادن به لوازم  جمهوري اسلامي و ارايه راه‌حل‌هاي عالمانه براي اصلاح و بهبود امور مورد اهتمام اوست.»  
اين رسم است كه  خاتمي همزمان به برگزاري كنگره احزاب اصلاح‌طلب باتوجه به آنكه قادر به  حضور در مراسم عمومي نيست در پيامي بر همراهي خود با احزاب تاكيد كند اما پيام اخير، باتوجه به آنكه 3 ماهي بيشتر تا برگزاري انتخابات نمانده، از اهميتي دوچندان برخوردار است. پيامي كه نشان از اميد خاتمي به حفظ «جمهوريت نظام» با برگزاري انتخاباتي با مشاركت حداكثري به عنوان نماد «جمهوريت» دارد.