روزنامه آرمان ملی
1400/01/07
«مذاكره» راه حل نهايی است؛ همراه «نه» به رئيس جمهورِ نظامی!
عکس:آرمان ملی/حجت سپهوند/ آرمان ملی- احسان انصاری: آیا سیاست خارجی مهم‌ترین موضوع مناظرات انتخابات ریاست جمهوری آینده خواهد بود؟ موضوع سیاست خارجی چه نقشی در برنامه های کاندیدای ریاست جمهوری آینده دارد؟ نتیجه انتخابات ریاست جمهوری چه تأثیری در سیاست خارجی ایران خواهد گذاشت؟حضور احتمالی یک نظامی در رأس قوه مجریه چه پیامدهایی برای سیاست خارجی کشور خواهد داشت؟ برای پاسخ به این سوالات «آرمان‌ملی» با دکتر علی بیگدلی تحلیلگر مسائل روابط بین الملل گفت وگو کرده است. دکتر بیگدلی معتقد است:« در شرایط کنونی شرایط نفوذ ایران نسبت به گذشته در مناطقی مانند عراق، لبنان و سوریه تغییر کرده است و شرایط مانند گذشته نیست. به همین دلیل اگر انتظار داریم یک انتخابات پرشور برگزار کنیم باید تلاش کنیم وضعیت معیشت مردم بهبود پیدا کند. واقعیت این است که تندروها در ایران زیاد راغب نیستند دسته گل رابطه با آمریکا به گردن آقای روحانی بیفتد. بدون تردید این یک رویکرد اشتباه است که توسط اصولگرایان رادیکال انجام میشود. معتقدم مذاکره گریزی در نهایت لطمه به موقعیت ایران خواهد زد». در ادامه ماحصل این گفت وگو را می‌خوانید. موضوع سیاست خارجی به چه میزان در سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری آینده ایران تأثیرگذار است؟ آیا کاندیدای مطرح شده دارای برنامه کابردی برای حل چالش‌های منطقه‌ای و بین المللی ایران هستند؟ ایران باید موضوع برجام را به یک نتیجه منطقی برساند. دلیل اصلی آن نیز این است که برجام ارتباط مستقیمی روی وضعیت معیشتی مردم دارد. بدون تردید اگر وضعیت معیشتی مردم بهبود پیدا نکند میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری مانند انتخابات مجلس یازدهم کاهش پیدا خواهد کرد. نکته دیگر اینکه اتفاقاتی در سال‌های اخیر در کشور رخ داده که شکاف بین مردم و دولت را بیشتر کرده و این شکاف روز به روز عمق بیشتری پیدا می‌کند که به کاهش مشروعیت منتهی خواهد شد. در نتیجه در شرایط کنونی برجام از نظر وضعیت معیشتی مردم، شکاف بین دولت و مردم و موضوع مشروعیت دارای اهمیت است.این در حالی است که وضعیت رابطه ایران و آمریکا و مذاکرات احتمالی در یک وضعیت انجماد قرار گرفته است. بایدن از زمانی که در کاخ سفید حضور پیدا کرده گام مهمی درباره ایران برنداشته و از سوی دیگر ایران نیز مدعی است تا زمانی که آمریکا همه تحریم‌ها را برندارد به میز مذاکره بازنخواهد گشت. واقعیت این است که یکی از دلایلی که ایران حاضر نیست با آمریکا وارد مذاکره شود این است که در مذاکرات احتمالی موضوعات جدید نیز مورد بحث و مذاکره قرار خواهد گرفت .این در حالی است که به نظر می رسد بدون مذاکره کاری از پیش نمی‌رود.آمریکا نیز با خونسردی با این موضوع برخورد کرده است. هر چند در روزهای اخیر رفت و آمدهای دیپلماتیکی صورت گرفته که می تواند در مناسبات بین ایران و آمریکا نقش تعیین کننده‌ای داشته باشد. بلینکن به تازگی در اروپا جلسات زیادی با رهبران کشورهای اروپایی درباره ایران برگزار کرد. این در حالی است که امروز شنبه وزیر امور خارجه چین وارد ایران خواهد شد که بدون تردید یکی از موضوعات مهمی که درباره آن با مسئولان ایرانی گفت‌وگو خواهد کرد برجام خواهد بود. مسئولان کشور به شکل‌های مختلف به نقش حضور مردم در انتخابات و میزان مشارکت بالا اشاره می‌کنند و آن را تعیین کننده می‌دانند. این در حالی است که با وضعیت معیشتی کنونی احتمال اینکه میزان مشارکت مردم در انتخابات بالا باشد بعید به نظرمی رسد. ایران علاقه مند است میزان مشارکت در انتخابات افزایش داشته باشد. این در حالی است که این مهم با رویکردهای کنونی امکان پذیر نیست. اگر ایران قصد دارد همچنان در نقطه صفر قرار داشته باشد و از همان سیاست‌های گذشته پیروی کند میزان مشارکت در انتخابات کاهش خواهد داشت.یک نقطه امیدواری که می توانست در مناسبات آینده تعیین کننده باشد دعوت کشورهای اروپایی از ایران برای حضور در یک جلسه درباره برجام بود. بدون تردید نپذیرفتن این دعوت کار اشتباهی بود که می‌توانست افق‌های جدیدی را پیش روی کشور قرار بدهد. ما به شکل‌های مختلف از مذاکره فرار می‌کنیم. رویکرد مذاکره گریزی براساس چه مناسباتی در کشور شکل گرفته است؟ مهم‌ترین دلیل آن نیز این است که این احتمال را می دهیم که آمریکا در مذاکره احتمالی با ایران مسائل دیگری مانند حوزه نفوذ ایران در کشورهای منطقه خاورمیانه را مورد بررسی قرار بدهد.نکته دیگر اینکه شرایط مذاکرات احتمالی آینده با برجام سال2015 تغییر کرده و این تغییرات نیازمند تدابیر جدیدی است. در شرایط کنونی شرایط نفوذ ایران نسبت به گذشته در مناطقی مانند عراق، لبنان و سوریه تغییر کرده است و شرایط مانند گذشته نیست. به همین دلیل اگر انتظار داریم یک انتخابات پرشور برگزار کنیم باید تلاش کنیم وضعیت معیشت مردم بهبود پیدا کند. واقعیت این است که تندروها در ایران زیاد راغب نیستند دسته گل رابطه با آمریکا به گردن آقای روحانی بیفتد.بدون تردید این یک رویکرد اشتباه است که توسط اصولگرایان رادیکال انجام میشود. بنده معتقدم مذاکره گریزی در نهایت لطمه به موقعیت ایران خواهد زد. واقعیت این است که تصمیم نهایی درباره مذاکره با رهبری است. بایدن نیز به خوبی به این نکته آگاهی دارد. به همین دلیل برای بایدن این نکته دارای اهمیت نیست که چه دولتی در ایران روی کار باشد. از سوی دیگر بایدن تلاش می‌کند زمان را نیز از دست ندهد. این احتمال وجود دارد در ماه‌های باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری در ایران اتفاقات مختلفی رخ بدهد که معادلات سیاسی را تغییر بدهد. در ماه‌های باقی مانده این احتمال وجود دارد که ایران دست به اقدامات گسترده‌تری در حوزه هسته‌ای بزند. به همین دلیل نیز بایدن تلاش می‌کند برای اینکه اقدامات ایران در این زمینه گسترده‌تر نشود در ماه‌های باقی مانده از دولت حسن روحانی به یک نقطه مشترک با ایران دست پیدا کند. آیا بایدن و برخی مقامات ایرانی به دنبال این هستند که نتیجه انتخابات ریاست جمهوری در کشور مشخص شود و سپس در این زمینه تصمیم‌گیری کنند؟ برای آمریکا تفاوتی نمی‌کند چه کسی در ایران رئیس جمهور شود. بلینکن به راحتی عنوان کرد که ما هر روز حاضر هستیم با ایران مذاکره کنیم. از سوی دیگر مقام معظم رهبری نیز عنوان کردند در صورت برداشته شدن تحریم‌ها حتی یک ساعت نیز در بازگشت به تعهدات خود تأخیر نخواهیم کرد. به همین دلیل هر دو طرف به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری چشم ندوخته‌اند که چه کسی به عنوان رئیس‌جمهور آینده ایران انتخاب خواهد شد. این در حالی است که جریان راست رادیکال در ایران به‌دنبال این است که دسته گل مذاکره با آمریکا در نهایت به گردن آقای روحانی نیفتد.این گروه با توجه به فضای ملتهبی که برعلیه آقای روحانی ایجاد کرده‌اند به دنبال این نیستند که این موضوع در نهایت به سود آقای روحانی تمام شود. بایدن به‌دنبال این بود که موضوع ایران را هرچه زودتر به سامان برساند. اگر تاکنون نیز به نتیجه نرسیده به دلیل این است که متحدان اروپایی و کنگره آمریکا به یک نقطه مشترک درباره ایران نرسیده‌اند. از سوی دیگر بایدن به دنبال این است که التهابات منطقه خلیج فارس نیز کاهش پیدا کند. این در حالی است که بایدن در رابطه با منطقه خاورمیانه یک دیپلماسی پنهان را با کشورهای این منطقه برقرار کرده است. به نظر می رسد برای بایدن مهم نیست پس از دولت حسن روحانی چه دولتی در ایران روی کار می‌آید. آن چیزی که برای بایدن دارای اهمیت است اینکه بن‌بست مذاکره بین ایران و آمریکا شکسته شود وموضوع ایران وارد یک فضای نوینی از سیاست خارجی آمریکا شود.به همین دلیل نیز دولت بایدن به‌دنبال این است که با دادن برخی امتیازات تلاش کنند ایران را به پای میز مذاکره بکشانند تا مشکلات فعلی حل شود. به همین دلیل نیز زیاد به دولت بعدی اهمیت نمی دهند که چه کسی با چه رویکردی در ایران روی کار بیاید. نکته مهم این است که مسئولان جمهوری اسلامی باید به این مسأله توجه کنند که وضعیت امروز منطقه و جهان با دوران اوباما تفاوت پیدا کرده است. در نتیجه این احتمال وجود دارد که برجامی که در آینده درباره آن صحبت خواهد شد همراه با برخی تغییرات باشد. این موضوع به صورت مستقیم به رویکرد ایران در منطقه و جهان بستگی دارد. به نظر می‌رسد دولت بایدن تا حدود زیادی خود را مقید به مسائل مرتبط با حقوق بشر می‌داند. به همین دلیل نیز ممکن است سطح مطالبات خود از ایران را در این زمینه افزایش بدهد. شما از نوعی انجماد در رابطه ایران و آمریکا در شرایط کنونی صحبت کردید. این انجماد چگونه از بین خواهد رفت؟ آمریکا نمی‌تواند ایران را در معادلات خاورمیانه نادیده بگیرد. این در حالی است که با حضور پررنگ‌تر اسرائیل در خاورمیانه وضعیت پیچیده‌تر از گذشته شده است. در چنین شرایطی کشورهایی مانند عربستان سعودی و امارات هم ضرب‌هایی خورده‌اند و هم اینکه سطح انتظارات آنها نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده است. در چنین شرایطی آمریکا به دنبال این است که جایگاه متعارف خود را در منطقه خاورمیانه پیدا کند. به همین دلیل نیز از این وضعیت زیاد رضایت ندارند که اسرائیل قصد داشته باشد رهبری کشورهای حاشیه خلیج فارس را برعهده بگیرد. به‌هر حال آمریکا در منطقه خاورمیانه سرمایه گذاری‌های سخاوتمندانه‌ای را انجام داده است و به همین دلیل از این که هژمونی اسرائیل در منطقه افزایش پیدا کند زیاد خوشحال نیستند. نمی‌توان شرایطی را متصور بود که ایران در نقطه صفر قرار داشته باشد و انتظار داشته باشد آمریکا تغییرات جدی در رویکرد خود نسبت به ایران ایجاد کند. ایران نمی‌تواند تنها مطالبه‌گر باشد و انتظار داشته باشد آمریکا مطالباتش را انجام بدهد.گروه‌های تندرویی که در درون کشور حضور دارند و بااصل مذاکره مخالف هستند اشتباه می‌کنند. با توجه به فشارهای اقتصادی که در شرایط کنونی مردم ایران تحمل می‌کنند اینگونه تندروی‌ها قابل تحمل نیست.به همین دلیل ایران باید تلاش کند از همین امتیازات محدودی که آمریکا در اختیار ایران قرار می دهد استفاده کند و خود را برای مذاکرات جدیدی آماده کند.این در حالی است که مذاکرات جدید از نظر محتوایی با برجام دوران اوباما تفاوت‌هایی خواهد داشت. به همین دلیل ایران باید خود را برای شکل جدیدی از برجام آماده کند. به نظر می‌رسد بایدن و کابینه وی یک استراتژی جامع و کامل را در مقابل کشورهای خاورمیانه در پیش گرفته‌اند. این در حالی است که هنوز شکل و روش‌های این استراتژی مشخص نشده است. گمانه‌زنی‌ها درباره حضور یک رئیس جمهور نظامی در بین اصولگرایان افزایش پیدا کرده است. پیروزی یک نظامی در انتخابات ریاست جمهوری چه پیامدهایی برای سیاست خارجی ایران در آینده خواهد داشت؟ حضور یک نظامی در رأس قوه مجریه ایران یک اشتباه استراتژیک است و چهره ایران را در عرصه بین المللی تقویت نخواهد کرد. البته از این نکته نباید غافل شد که این احتمال وجود دارد که یک فرد نظامی را وارد انتخابات کنند تا مردم برای اینکه یک نظامی به عنوان رئیس جمهور انتخاب نشود به فرد دیگری رأی بدهند.به نظر می رسد این حربه ای برای افزایش مشارکت مردم در انتخابات باشد. مسئولان جمهوری اسلامی باید سطح انتظارات خود را نسبت به آمریکا کاهش بدهند و در یک روند منطقی تر قرار بدهند تا این امکان برای ایران و آمریکا فراهم شود که به نتیجه برسند. واقعیت این است که آمریکا نمی‌تواند نقش ایران را در معادلات منطقه خاورمیانه نادیده بگیرد و از سوی دیگر نیز ایران نمی‌تواند نقش آمریکا را در معادلات جهانی و منطقه ای نادیده بگیرد. این واقعیتی است که هر دو کشور باید به آن اذعان داشته باشند. مسئولان جمهوری اسلامی باید این نکته را در نظر داشته باشند که در دهه‌های گذشته به دلیل خصومت‌های بین ایران و آمریکا و پیامدهای ناشی از آن وضعیت اقتصادی ایران دچار چالش‌های عمیقی شده است. به همین دلیل باید از تجربه‌های گذشته استفاده کرد و از فرصت های پیش رو برای بهبود وضعیت اقتصادی استفاده کرد.
سایر اخبار این روزنامه
سوغات كرونايي سفرهاي نوروزي
«مذاكره» راه حل نهايی است؛ همراه «نه» به رئيس جمهورِ نظامی!
حمله گاندوی جام‌جم به مردان پاستور
تخريب دولت را شرط حضور در انتخابات نكنيد
تصمیم جنجالی الکاظمی
همه خواستار اشد مجازات برای کودک آزار «گنبدی»
از گذشته عبور كنيم؛ كينه ها را هم بزداييم
تولید؛ پشتیبانی‌ها، مانع‌زدایی‌ها
پاي مافيا روي بال مرغ!
حالِ صنعت با آمارسازي خوب نمي شود
مخاطب شعار سال ۱۴۰۰ کیست؟
برجام و سرگردانی رئیس‌جمهور آمریکا
سال طلايي اقتصاد ايران
