برجام و سرگردانی رئیس‌جمهور آمریکا

سیدعلی خرم استاد دانشگاه حقوق بین‌الملل رئیس‌جمهور آمریکا ظاهرا در حال رایزنی با متحدین اروپائی است که در میان گزینه‌های گوناگون با تبعات مختلف، کدام گزینه را برای برجام انتخاب کند؟ آیا امکان دارد برجام پلاس یا برجام تکمیلی شانس موفقیت داشته باشد؟ جمهوریخواهان پشت سر ترامپو سناتورهای دوحزب با گفت‌وگوهای صریح و رودررو با وزیر امورخارجه و سایر مسئولان سیاست خارجی آمریکا، خواهان و خواستار برجامی شده‌اند که تعهدات آن طولانی‌تر و در کیفیت قوی‌تر و از نظر ابعاد هم علاوه بر هسته‌ای، موضوعات موشکی، نقش خاورمیانه‌ای و حقوق بشر را هم دربر گیرد. متحدین منطقه‌ای آمریکا هم از این بیشتر طلب دارند و متحدین اروپائی شاید بینابین باشند ولی در هر حال همه خواهان برجام ارتقاء یافته و تکمیلی می‌باشند. اما آیا جمهوری اسلامی تن به این خواسته جوبایدن خواهد داد؟ رئیس‌جمهور آمریکا می‌داند زورگوتر از او یعنی دونالد ترامپ هم طی چهار سال نتوانست هیچ گام مثبتی بردارد و فقط به ارتقاء تکنولوژی هسته‌ای ایران در کنار تحمیل مصیبت اقتصادی به مردم ایران دست یافت. ممکن است سرنوشت جوبایدن هم چیزی بیشتر از این نباشد و فصل دیگری در تاریخ روابط سیاسی آمریکا و ایران ورق بخورد و پرونده تحویل رئیس‌جمهور بعدی آمریکا شود. این مهمترین نگرانی جوبایدن از تاخیر و تعلل در تصمیم‌گیری است لذا گاهی علاقمندی خود را برای بازگشت به برجام اظهار می‌دارد و گاهی شرط و شروط برای ایران می‌گذارد. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در اجلاس وزرای خارجه اتحادیه اروپا شرکت کرد تا از تجارب و توصیه‌های آنان استفاده نماید وبتواند سخنان و موضع‌گیری‌های خود را در مورد برجام منسجم‌تر سازد. با توجه به ابراز دشمنی صریح آمریکا و اروپا علیه چینو سپس روسیه، این نگرانی را برای آمریکا و اروپا بوجود آورده که نکند چین برخلاف گذشته، بجای بازی با کارت ایران، واقعا در موافقتنامه برجام در کنار ایران بماند و اهرم نهائی آمریکا و اروپا که با آن ایران را می‌ترسانند یعنی ارسال پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحدبرای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت را با رای وتوی خود، خنثی سازد و در اینصورت آمریکا و اروپا در صحنه بازی برجام در مقابل ایران کیش و مات می‌شوند. چند تحرک در هفته اخیر از وزیر امور خارجه چین این نگرانی را برای آمریکا بوجود آورده که یکی بیانیه مشترک چین و روسیه در حمایت از برجام و تقبیح هرگونه زورگوئی آمریکا، فشار سیاسی و تحریم اقتصادی به ایران و دیگری اعلام رسمی خرید نفت بیشتر از ایران و بی‌توجهی به تحریم‌های آمریکا و اکنون هم با سفر وزیر امور خارجه چین به ایران برای امضای سند همکاری 25 ساله دو کشور، این اراده مستحکم را در طرف چین نشان می‌دهد. بازی ناشیانه جوبایدن و تیم او ممکن است سرنوشت به مراتب بدتری برای او نسبت به ترامپ رقم بزند. جوبایدن یا باید بدون نقض عهد به برجام بدون هرگونه شرطی بازگردد و یا درانتظار هرحادثه و سرانجام پیش‌بینی نشده‌ای در برجام و توانائی هسته‌ای ایران باشد. برجام پلاس، خواب و خیالی بیش نیست که قبل از برداشتن کامل تحریم‌ها و بازگشت بی‌قید و شرط به برجام، حتی امکان مذاکره هم ندارد. در روز 25 اسفند ماه در همین روزنامه، نامه سرگشاده‌ای به آقای جوبایدن نگارش شد تحت عنوان «آقای بایدن قرار این نبود» که بسیار مورد توجه قرار گرفت چون حرف دل اکثریت بود.خوانندگان بسیاری تماس گرفتند و نظرات خود را اعم از حمایت یا انتقاد بیان داشتند که ازبیان همه نظرات، ابراز سپاسگزاری می‌شود. برخی نظرات هم در چارچوب دستورالعمل‌ها بود که موارد ذیل برای روشن شدن اذهان عمومی ارائه می‌گردد: 1- نامه با فرض نقض قول جو بایدن در برگشت به برجام نوشته شده است. بایدن در دوران مبارزات انتخاباتی و تا دوهفته بعداز روی کار آمدن، تعهد خود را به بازگشت بی‌قید و شرط به برجام رسم می‌کرد. اما به‌تدریج براساس برخی زیاده‌خواهی‌ها و منافع ملی آمریکا و متحدین، نظر بایدن تغییر یافت و به‌دنبال برجام بود. در اسفندماه در مذاکرات بلینکن، وزیر امور خارجه و وندی شرمن، معاون وی با کنگره و سنا مشخص شد که استراتژی آنان پس از انتخابات تغییر یافته و قصد ندارند از استراتژی دونالد ترامپ فاصله بگیرند لذا این مقاله و این نامه یک کیفرخواست مردمی و دانشگاهی علیه جو بایدن و تیم او می‌باشد که به عهد خود وفا نکرده‌اند.2- انتقاد شده که نامه جنبه ملتمسانه دارد.  ادامه صفحه آخر