روزنامه آرمان ملی
1400/01/08
«حاجي فيروز»؛ غيرقابل حذف از قلب‌ها
آرمــان ملــی- منیره چگینی: ظاهرا موضوع بخشنامه‌های بدون پشتوانه علمی و منطقی در ادارات و سازمان‌های کشور همچنان ادامه دارد و هر از چند گاهی یکی از این بخشنامه‌های «من درآوردی» باعث جنجال در رسانه‌های کشور و برون مرزی میشود، درحالی‌که بسیاری از آنها زاییده افکار برخی از مسئولینی است که شناخت کافی از فرهنگ، شرایط جامعه و حتی تاریخ ندارند. در هفته گذشته معاونت اجتماعی شهرداری تهران بخشنامه‌ای را صادر کردند که «کارناوال‌های نوروزی که توسط شهرداری تهران به راه افتاده‌اند باید حاجی فیروز با چهره سیاه را از برنامه خود حذف کنند چرا که در مورد سیاهی چهره حاجی فیروز نقدهایی مطرح شده و برخی سیاه بودن چهره او را نژادپرستانه دانسته‌اند» این موضوع واکنش‌های زیادی را در بین پژوهشگران ادبی به دنبال داشت، چراکه اعلام شد سیاهی چهره حاجی فیروز اصلاً ربطی به موضوعات نژادپرستانه ندارد بلکه نمادی است از سیاهی زمستان. از این رو هنرمندان زیادی اظهار نظر کرده و به این بخشنامه شهرداری اعتراض کردند. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که حاجی فیروز یا خواجه پیروز، یک چهره افسانه‌ای در فولکلور ایرانیان است که در نخستین روزهای هر سال، در کنار عمو نوروز، به شهرها می‌آید تا از آمدن نوروز به مردم آگهی دهد. او یک مرد لاغراندام و سیاه‌رُخ، با کُلاه دوکی، گیوه‌های نوک‌تیز و جامه سرخ است که با دایره‌زنگی و تنبک، به خیابان ها می‌آید و به رقص، شیرین‌کاری و خواندن آواز کوبه‌ای می‌پردازد. واکنش‌ها به اظهارات جنجالی داستان از آنجا شروع شد که محمدرضا جوادی یگانه که تا پیش از رسیدن به سمت معاون فرهنگی شهردار تهران، بحث‌های جامعه شناختی او غیر مقایسه با عملکرد و سکوت این روزهایش است، با انتشار توئیتی از حذف رنگ سیاه از چهره حاجی فیروز در برنامه های شهرداری تهران تا اطلاع ثانوی خبر داد.معاون شهردار تهران در امور اجتماعی و فرهنگی در توییتی نوشت: «اینکه حاجی فیروز ریشه‌های اساطیری دارد اما سوءبرداشت نژادی از چهره سیاه او را نمی‌‌توان انکار کرد.» جوادی یگانه از اهالی علم و هنر دعوت کرده در مورد روشن شدن سوء برداشت‌های نژادی از چهره سیاه حاجی فیروز پژوهش و گفت‌وگو کنند. او تاکید کرد شهرداری تهران تا آن زمان در برنامه‌هایش از حاجی فیروز با صورت سیاه استفاده نمی‌کند. همچنین سیاهان ایران نیز ضمن اعتراض به سیاهی چهره حاجی فیروز، خواستار حذف رنگ سیاه از چهره این شخصیت شده بودند. همچنین تعدادی از اعضای شورای شهر تهران از جمله علی اعطا، حسن خلیل‌آبادی و محمد جواد حق‌شناس برداشت نژادپرستانه از چهره حاجی فیروز را رد کردند. علی اعطا، سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران هم در واکنش به نامه معاونت فرهنگی اجتماعی مبنی بر لزوم عدم استفاده از حاجی فیروز با صورت سیاه در برنامه های شهرداری تهران در توییتر نوشت: «برای دکتر جوادی به عنوان یک جامعه‌شناس بادانش، احترام فراوان قائلم؛ اما به عنوان یک فرد علاقمند با مختصر مطالعاتی در حوزه فرهنگ و ادبیات، منطق اقدام ایشان را درک نمی کنم. فارغ از ریشه‌ها، در کجای فرهنگ ایرانی دوگانه نژادسیاه، نژادسفید دارای موضوعیت بوده است. اعطا نوشت: این نامه، از یک مرجع رسمی در حوزه مدیریت فرهنگی، چیزی جز پذیرش و رسمیت دادن به یک دوگانه ناموجود یا حداقل بسیار کمرنگ نیست. علی نصیریان هنرمند پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون، نیز گفت: چهره سیاه حاجی فیروز ارتباطی به نژاد ندارد و برگرفته از نمایش‌های سنتی ایرانی است. برخی از کاربران توییتر نیز سخنرانی سابق بهرام بیضایی را بازنشر کرده‌اند که سخنان مشابهی را در این‌باره بیان کرده است. در مقابل برخی از کاربران توییتر تصمیم شهرداری تهران را قابل تقدیر دانسته‌اند. انجمن هنرهای نمایشی نیز نژاد پرستانه بودن حاجی فیروز را مردود و به دور از نگرش علمی دانست. به گفته این انجمن حاجی فیروز و عمو نوروز از جمله شخصیت‌های سنتی ایران هستند.
سایر اخبار این روزنامه
«حاجي فيروز»؛ غيرقابل حذف از قلب‌ها
راه ابريشمیِ ديپلماسی
پیک کرونای دنیا تمام شده است
اگر اين ديوان، محاسبات داشته باشد...
تناقض‌هاي آغاز واكسيناسيون تمام نمي‌شود
کشف جسد آزاده نامداری در سعادت آباد
نوروز ملت‌های پارسی زبان
جبران عقب‌افتادگی‌ها با عقد قراردادهای بین‌المللی
این یک پیش‌نویس است، سند نهایی نیست
ادامه روند رشد مثبت بازار سرمایه تا میانه‌های اردیبهشت
