سندی اقتصادی اسیرموضع گیری جناحی


محمدهادی بیکزاد

کارشناس حقوق بین الملل

مدتی است سند همکاری ۲۵ ساله بین ایران و چین مطرح شده که از همان ابتدا با انتقادهای فراوانی رو به رو شد تا آنکه در اولین روزهای کاری سال ۱۴۰۰ به امضا رسید. البته هنوز تا نهایی شدن فاصله های بسیاری دارد، اما در همین مدت کوتاه به بمب خبری در رسانه های داخلی، فضای مجازی و رسانه های آن سوی آب تبدیل شده، در حالی که بیشتر از آنکه اظهار نظر در مورد این سند کارشناسی باشد، احساسی است.

اینکه نگاه کشور تماما به شرق و غرب باشد، منافی شعارهای ملی و مذهبی مورد تایید همه اقشار کشور و بالاخص مانیفست جمهوری اسلامی ایران است. شعار "نه شرقی نه غربی" که در سردر ورودی وزارت امور خارجه حک شده، نشان دهنده عمق تفکر فاصله گرفتن از وابستگی و رسیدن به خودکفایی است. در نتیجه قطعا نقد جدی وارد خواهد بود اگر تمام فرصتهای موجود را در سبد رابطه با یک کشور همچون چین قرار بدهیم، بنابر این باید همین نگاه به کشورهای دیگر در جهت گسترش و توسعه روابط اقتصادی اما بصورت واقعی وجود داشته باشد. قطعا وجود قراردادهای جدید همکاری های بلند مدت با غرب، روسیه یا کشورهای عرب حوزه خلیج فارس مفید اقتصاد کشور خواهد بود و موجب رقابت حداکثری در تولید ثروت و دانش در کشور خواهد شد. جالب آن که تمام مسولان کشور به همین اصل اعتقاد و بر اجرای آن تاکید دارند، ولی در عمل شاهد هستیم که اینگونه برخورد نشده و نگاه ها بیش از آنکه نقد فنی باشد، موضع گیری های سیاسی جناحهای داخلی برای کسب منفعت جناحی با سو استفاده از مردم، منافع ملی و دینی بوده است.

باید توجه داشت که تمام جوانب سرمایه گذاری خارجی قطعا مثبت نیست و از اختلاط نسل ها که شاید جای بحث داشته باشد گرفته تا تغییرات فرهنگی، اجتماعی و رویکردهای مذهبی را بدنبال خواهد داشت، اما در برهه جهان کنونی، کنترل عوارض این چنینی باید مورد توجه باشد و صرفا بخاطر وجود بعضی عوارض، نقد همه جانبه به کلیت روابط اقتصادی بالاخص قراردادهای همکاری بلند مدت وارد نشود. اگرچه این روزها نقدها و نظرها در خصوص توافق ۲۵ ساله با چین بسیار است، ولی همانگونه که وزیر امورخارجه در سخنرانی در کلاب هاووس به روشنی بیان کرد، استفاده از آثار توافقنامه چین زمانی میسرخواهد بود که تکلیف تحریم ها روشن شود و موضوعاتی مانند FATF و پالرمو تعیین تکلیف شود.

از سوی دیگر تمامی مردم این روزها دنبال گشایش اقتصادی و امید به زندگی هستند، زیرا نزدیک به ۱۰ سال است که طعم تلخ تورم، تحریم و تبعیض بر کشور سایه انداخته و مردمی که بالاترین سرمایه برای اقتصاد کشور هستند را دچار افسردگی کرده که ضرر آن غیر قابل اندازه گیری است، به همین دلیل باید به جای فرصت سوزی، فرصت سازی کرد و این مهم تنها در سایه تعامل و همکاری های گسترده به ویژه در زمینه اقتصادی رخ خواهد داد.

البته نگاه صفر یا ۱۰۰ درست نیست و نگرش سفید و سیاه همواره زیان آور بوده، به همین دلیل باید آرزو کنیم که دست اندرکاران اجرای توافق، نواقص احتمالی را جبران کنند و نگاهی واقعی و اجرایی به این سند داشته باشند، همچنین جناهای سیاسی نیز این توافق را دست آویز منافع طلبی های خود قرار ندهند و کمک همه ذی نفوذان در راستای بهبود و بهینه کردن این توافق باشد تا سوزاندن این فرصت که در جای خود قابل بهره گیری خواهد بود، اتفاق نیفتد.