روزنامه خراسان
1400/01/25
ماه رمضان؛ فرصت بی‌بدیل دستیابی به «تقوای جمعی»
نوائیان/حلاجیان – ماه رمضان که فرا می‌رسد، همه چیز تغییر می‌کند؛ گویی تمام وسایل موردنیاز فراهم میشود تا مسیر انسان را به سوی خداوند هموار کند. رمضان، یک فرصت استثنایی برای بازنگری در خود است؛ خویشتن را کاویدن برای زدودن زنگار. اما آن‌چه شارع مقدس، برای تربیت انسان در این ماه پربرکت تدارک دیده است، صرفاً فردی نیست و ابعاد اجتماعی گسترده‌ای دارد. روزه‌داری فریضه‌ای است که برکاتش نه فقط انسان، بلکه اطراف او را هم فرامی‌گیرد؛ روزه، فقط ابزار خودسازی نیست، با آن می‌توان به تغییر و تربیت جامعه هم امیدوار بود. بنابراین، غنیمت دانستن این فرصت استثنایی، می‌تواند زمینه‌ساز دگرگونی‌های مثبتی در خود و جامعه ما باشد. برای درک بهتر این موضوع، در نخستین روز از ماه مبارک رمضان، با دو تن از صاحب‌نظران همکلام شدیم؛ حجت‌الاسلام دکتر علی ذوعلم، پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه و رئیس پیشین سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی و حجت‌الاسلام علی رضایی‌تهرانی، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس نام‌آشنای مذهبی. مطلوب روزه‌داری، تقوای جمعی است حجت‌الاسلام ذوعلم ماه مبارک رمضان را یک فرصت استثنایی برای تعالی فرد و جامعه می‌داند و می‌گوید: ما غالباً از تأثیرات اجتماعی ماه مبارک رمضان غافل می‌شویم، به خاطر این‌که بیشتر به جنبه‌های فردی توجه داریم و گمان می‌کنیم تقوای مدنظر در فریضه روزه، فقط تقوای فردی است؛ در حالی که اهمیت بُعد اجتماعی این تقوا، کمتر از بُعد فردی آن نیست. تقوا مؤلفه‌های متعدد و مختلفی دارد و ما برای تکامل و پیشرفت جامعه، به تقویت همزمان همه این مؤلفه‌ها نیازمندیم. وی می‌افزاید: باید از طریق تقویت همین مؤلفه‌ها، افزون بر تقوای فردی، به تقوای جمعی نیز برسیم. در آموزه‌های اسلامی، صبوری و بالابردن آستانه تحمل، یکی از مهمترین مؤلفه‌های برقراری آرامش در فرد و جامعه است و روزه ماه مبارک رمضان، وسیله‌ای است که می‌توان با آن، صبوری را در جامعه افزایش داد. کسی که در ماه مبارک رمضان، با میوه مبارک تقوا افطار می‌کند و به آن نگاه عمیق توحیدی می‌رسد، قادر است با استعانت از صبر و نماز، در رشد و تعالی جامعه نیز مؤثر باشد. بنابراین، روزه می‌تواند تقوا را در جامعه تقویت کند و باید فرصت طلایی ماه مبارک رمضان را غنیمت بدانیم؛ روزه را باید یکی از مصادیق مهم صبر در آیه 153 سوره بقره دانست که می‌فرماید:«اسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصَّابِرِینَ». دوره کارآموزی برای کسب تقوا حجت‌الاسلام علی رضایی‌تهرانی، بحثی را که حجت‌الاسلام ذوعلم مطرح کرده‌است، تکمیل می‌کند. حجت‌الاسلام رضایی‌تهرانی کسب تقوا را حکمت اصلی روزه‌داری برمی‌شمارد و می‌گوید: درک حکمت روزه گرفتن، می‌تواند تأثیر زیادی در تلاش ما برای کسب معنویت بیشتر در ماه مبارک رمضان داشته باشد. این‌که خداوند چرا و با چه حکمتی مقرر فرموده‌است که بندگانش، یک‌ماه را روزه بگیرند؟ ماه رمضان، یک دوره کارآموزی عملی برای کسب تقواست. اگر تقوا را در معنای «خود مراقبتی» آن موردتوجه قرار دهیم، با روزه‌داری، انسان به نگهبانی خودش اقدام می‌کند. او می‌افزاید: ببینید، در بسیاری از عبادات ما مکلف به انجام کار هستیم؛ در آن‌ها باید فلان فعل را انجام دهیم یا فلان ذکر را تکرار کنیم یا بر انجام کاری، مراقبت و مداومت داشته‌باشیم؛ اما در روزه‌داری، بیشتر صحبت از انجام‌ندادن کارهاست؛ روزه‌دار در طول روز، غیر واجبات شرعی که در ماه‌های دیگر هم آن‌ها را به جا می‌آورد، کاری انجام نمی‌دهد؛ اصلا وظیفه او، انجام‌ندادن کارهایی است که روزه را باطل می‌کند و این، به معنای همان «خود مراقبتی» است. روزه‌دار فقط «کفّ نَفْس» می‌کند، خویشتن‌دار است و نباید یکسری محرمات را مرتکب شود. آموختن بندگی برای تمام دوران زندگی حجت‌الاسلام رضایی‌تهرانی تأکید می‌کند: روزه‌داری، افزون بر تمرین «خود مراقبتی»، نوعی کسب مهارت برای کشف ظرفیت‌های پنهان انسان نیز است؛ این‌که انسان می‌تواند با خویشتن‌داری، مراتب دنیوی و اخروی مختلفی را که قبلاً رسیدن به آن‌ها برایش ممکن نبود، دریابد و از آن برای تمام عمر بهره ببرد. در یک کلام، حکمت روزه‌داری و مهمانی خدا، تمرین بندگی برای تمام دوران زندگی است. شما وقتی نماز می‌خوانید، از ابتدا تا انتهای آن، در یک حالت خاص قرار دارید و نباید از آن خارج شوید، ولی در روزه‌داری چنین نیست؛ شما زندگی عادی خود را سپری می‌کنید، هرکسی که باشید و به هر شغلی مشغول، برنامه روزمره شما متوقف نمی‌شود؛ فقط روزه هستید و باید مراقب رفتارها و عمل‌هایی که باعث ابطال روزه میشود، باشید. این، یعنی «خود مراقبتی»؛ رویکردی که می‌تواند جامعه را تحت تأثیر قرار دهد و بر روابط انسان‌ها مؤثر باشد. در واقع شما این تمرین را انجام می‌دهید تا بتوانید این مراقبت را که در بخشی از شبانه‌روز دارید، به همه 24 ساعت تعمیم دهید و بعداً، فراتر از ماه مبارک رمضان، در سراسر ایام سال هم، واجد آن باشید. این همان نکته‌ای است که باید پس از درک حکمت روزه و روزه‌گرفتن، به آن توجه داشت و از فرصت مغتنم ماه مبارک رمضان برای ایجاد چنین فضای مبتنی بر تقوایی، در خود و جامعه، بهره برد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
جدال سخت بر سر طرح جوانی جمعیت
ملاقات ماورایی‌ها با آنتن پس از یک دهه
یک پسر می خواستیم حالا 5 تا داریم !
ظریف، گزینه قطعی اصلاحات؟
لغو پروازهای خارجی از مشهد اصرار، از تهران انکار
ضرب شست هسته‌ای
کارت60 درصد،روی میز وین
ماه رمضان؛ فرصت بی‌بدیل دستیابی به «تقوای جمعی»
سی و دومین آبنبات ویژه بچه های مشهد
روز شلوغ لاوروف در تهران
«اسمبل کاری » به اسم تولید داخل!
هدف قرار گرفتن کشتی اسرائیلی در نزدیکی امارات
شلیک با سلاح دوربین دار!
تخم مرغ در مسیر مرغ؟
خدای رمضان ، خدای دیگری است؟!
