بازار داغ خرید خانه در ترکیه برای ایرانیان با وجود هشدارها

مرکز آمار ترکیه ( TÜİK): ایرانیان باز هم صدرنشین خریداران خانه در ترکیه شدند
آفتاب یزد: اخبار چند سال اخیر حاکی از افزایش شدید میل ایرانیان به مهاجرت است. مهاجرت به آن سوی مرزها به دلیل شغل بهتر، تجربه شرایط جدید یا دلزدگی درست یا نادرست از برخی سبک‌های زندگی اجتماعی در زادگاه و موطن اصلی. در این میان طی 2 تا 3 سال اخیر ایرانیان در صدر فهرست مشتاقان خرید ملک در کشور همسایه ترکیه قرار گرفته‌اند که اگرچه اطلاعات دقیق و تفکیک شده در خصوص دلایل این مهاجرت به ترکیه در دسترس نیست، اما به صورت کلی می‌توان این‌گونه تحلیل کرد که امکان مهاجرت، تحصیل یا سرمایه‌گذاری در کشورهایی با ارزهای یورو یا دلار در مقابل «لیر ترکیه» بسیار دشوارتر شده است. در این میان روزنامه «آفتاب‌یزد» کوشیده به مناسبت خبر اعلام شده، در گفتگو با یک کارشناس مسکن و در عین حال مشاور املاک در استانبول ترکیه، نگاهی تحلیلی داشته باشد به چرایی این میل به سرمایه‌گذاری (فارغ از احتمال اشتیاق به مهاجرت) که صرفا به قصد بهره‌برداری مالی از این سرمایه‌گذاری آن هم در حالی که برخی اخبار منتشر شده در داخل کشور مبنی بر مخاطرات این نوع سرمایه‌گذاری بوده است. اینکه هشدارهای منتشر شده نه تنها موجب کاهش این تمایل نشده است، بلکه همچنان ایرانی‌ها را مشتریان درجه یک صاحبخانه‌های ترکیه‌ای نگاه داشته است. آیا این تداوم اشتیاق به مهاجرت یا حداقل سرمایه‌گذاری در خرید ملک ناشی از تضامین قوی حقوقی و به روز شده در قوانین آن کشور است یا همچنان ریسک‌پذیری ایرانیان در این خصوص!؟ و اینکه چه تمهیداتی بر اساس قوانین آن کشور وضع شده تا در صورت رعایت آن مخاطره احتمالی به حداقل خود برسد. اینکه چه سودی در این سرمایه‌گذاری نهفته است که خریداران ایرانی بخش یا تمام دارایی خود را در کشور دیگری سرمایه‌گذاری می‌کنند.
>ایرانی‌ها خریدار ۱۶۰۰ خانه در ترکیه در سه ماهه نخست 2021
در این میان و بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار ترکیه ( TÜİK) که خبرگزاری آناتولی ترکیه مخابره کرده است، ایرانی‌ها باز هم بزرگ‌ترین گروه خریدار خارجی خانه در این کشور شده‌اند و کاهش محدودیت‌های کرونایی در ترکیه باعث شد تا تمایل اتباع خارجی برای خرید خانه در ترکیه طی 3 ماهه نخست سال 2021 افزایش داشته باشد؛ به گونه‌ای که طبق اعلام مرکز آمار این کشور، در ماه مارس 2021، میزان خرید خانه توسط اتباع خارجی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳.۲ درصد افزایش داشته و به ۹۸۸۷ واحد رسیده است. ضمن آنکه پس از کاهش ارزش پول ملی ترکیه، جذابیت خرید خانه توسط خارجی‌ها و با هدف کسب سودی پر آتیه در سالهای آینده بیشتر نیز شده است.بر اساس این گزارش از ۱۱۱ هزار و ۲۴۱ خانه فروخته شده، «استانبول» محبوب‌ترین شهر برای خرید خانه بوده و طی یک سال اخیر ۵۱ هزار و ۶۲۳ مورد از کل معاملات مسکن صورت گرفته مربوط به این شهر بوده است. پس از استانبول نیز شهرهای «آنکارا» با ۲۵ هزار و ۳۹۵ مورد و «آنتالیا» با ۱۵ هزار و ۳۵۸ مورد، محبوب‌ترین شهرها برای خرید خانه در ترکیه بوده اند. به گفته مرکز آمار ترکیه، در سه ماه نخست سال جاری میلادی اتباع ایرانی با خرید ۱۵۹۹ واحد خانه، بزرگ‌ترین گروه بزرگ خریدار خارجی مسکن ترکیه بوده‌اند و عراقی‌ها با خرید ۸۷۶ خانه در صدر این ماه قرارگرفته اند. شهروندان روسیه با خرید ۹۳۸ خانه در ترکیه سومین گروه بزرگ خارجی خریدار مسکن بوده اند. محبوب‌ترین شهرها برای خرید خانه توسط اتباع خارجی در این‌بازه زمانی استانبول با ۵۰۲۴ خانه، آنتالیا با ۱۸۸۴ خانه و ازمیر با ۱۲۵۹ خانه بوده است. سال قبل در مجموع ۴۰ هزار و ۸۱۲ خانه در ترکیه به خارجی‌ها فروخته شد که این رقم نسبت به سال قبل از آن، ۱۰.۳ درصد کاهش یافته است.


طبق قوانین جدید، اتباع خارجی با خرید خانه‌ای به ارزش ۲۵۰ هزار دلار و بالاتر می‌توانند شهروندی و تابعیت ترکیه را به دست آورند. از زمان تصویب این قانون، خرید خانه توسط خارجی‌ها رونق زیادی گرفته است.
>هوشیاری خریداران، تنها راهکار پیشگیری از مالباختگی
«نسرین عبداللهی» کارشناس مسکن و مشاور املاک مقیم استانبول ترکیه در گفتگو با خبرنگار روزنامه «آفتاب‌یزد» در خصوص دلایل و انگیزه ایرانیان مهاجر یا سرمایه‌گذاران ایرانی در ترکیه از خرید ملک در این کشور با وجود برخی مطالب و اخبار منتشر شده در ایران مبنی بر سوء‌استفاده و کلاهبرداری یا از دست رفتن این دارایی در سال‌های آینده می‌گوید: در این زمینه عوامل مختلفی وجود دارد که شاید پرداختن به جزییات آن‌ها در حوصله گزارش یک روزنامه نگنجد، اما در واقع همسایگی با ایران، گرانی شدید مسکن در کشورمان، تمایل به برخورداری پاسپورت ترکیه، عدم نیاز به ویزا برای تردّد بین دو کشور و همچنین آزادی‌های اجتماعی از شاخص‌ترین عوامل موثر در انگیزه اولویت خرید ملک در این کشور است.وی با بیان اینکه در زمینه شبهاتی که در خصوص مالباختگی برخی سرمایه‌گذاران مطرح شده یا می‌شود، اظهار می‌دارد: بدون تردید هرگونه سرمایه‌گذاری در عصر حاضر در هر گوشه عالم اعم از خود ایران و حتی کشوری توسعه‌یافته و با درجه بزهکاری اجتماعی ناچیز مانند سوئیس نیز مستلزم رعایت برخی پارامترهای حقوقی و اصولی در معاملات اقتصادی است و خاص ترکیه یا هر کشور دیگر نیز نیست.
>عایدی 4 برابری اجاره‌داری در ترکیه
عبداللهی می‌افزاید: البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که در عصر امروز، فارغ از دلایل غیراقتصادی مهاجرت که موضوع بحث و مصاحبه شما نیست، انگیزه‌های اقتصادی برای مهاجرت یا حتی صرفا سرمایه‌گذاری در امور کسب و کارهای مختلف نیز همواره از مباحث و انگیزه‌های رایج در تمام جهان شده که یکی از آن شاخص‌ها سرمایه‌گذاری در حوزه املاک برای اجاره دادن یا اقامت خود فرد خریدار خارجی است.
این کارشناس مسکن و مشاور املاک مقیم استانبول ترکیه در مورد انگیزه شدید ایرانیان به خرید ملک می‌گوید: در زمینه انگیزه خود بهره‌برداری از خرید ملک با هدف اجاره دادن به شهروندان ترک یا حتی سایر ملل مهاجر یا مقیم حتی موقت در آن کشور نیز می‌توان گفت که وقتی یک سرمایه‌گذار، خانه‌ای با پول رایج ایران 3 میلیارد تومانی را خریداری می‌کند، اگر مورد مشابه را در تهران اجاره دهد، در نهایت 4 میلیون تومان اجاره‌بها دریافت خواهد کرد؛ این در حالی است که با خرید مورد مشابه در استانبول این میزان سرمایه‌گذاری برای خرید ملک تا 4 برابر بیشتر درآمد عاید آن سرمایه‌گذار در حوزه ملک خواهد کرد.
>انگیزه دریافت پاسپورت ترکیه
وی می‌افزاید: این در حالی است که فارغ از این انگیزه مالی، اخذ اقامت شهروندی (وطن‌تاش) ترکیه با خرید ملک یا املاکی با حداقل 250 هزار دلار، بهره‌مندی دوجانبه مانند اخذ پاسپورت ترکیه را نیز برای سرمایه‌گذار خواهد داشت که بر پایه جدیدترین رده‌بندی انجام شده برای گذرنامه کشورهای جهان بر مبنای شاخص «هِنلی» در ابتدای سال ۲۰۲۱ میلادی، گذرنامه ترکیه نیز در رتبه ۵۳ قرار گرفته و با استفاده از آن می‌توان به ۱۱۰ کشور جهان بدون نیاز به ویزا سفر کرد. عبداللهی با اشاره به اینکه همین ویژگی‌ها برای تاجران و سرمایه‌گذاران انگیزه مضاعف و خاصی را می‌دهد می‌گوید: در واقع این دسته از سرمایه‌گذاران با این نوع سرمایه‌گذاری از مواهب تجاری و... این نوع حضور بهره‌مند می‌شوند؛ کما اینکه چه بسیار از این دست سرمایه‌گذاران که تمام تخم‌مرغ‌های خود را در سبد خرید ملک در ترکیه نیز نگذاشته و همچنان در ایران هم ملک دارند.
>بهره مالی ناشی از کاهش ارزش ریال مقابل لیر
این کارشناس مسکن و مشاور املاک در ترکیه در عین‌حال به یک انگیزه مالی دیگر از ریسک ایرانیان از سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن ترکیه نیز اشاره می‌کند و آن اینکه « از آنجا که متاسفانه ارزش ریال ایران در مقابل لیر ترکیه نیز هر ساله روند نزولی را در سال‌های اخیر طی کرده و این فرآیند در سال‌های 98 و 99 نیز تشدید شد، لذا خرید ملک در این کشور با توجه به افزایش 20 درصدی در هر سال، موجب سود دو سر برد حاصل از رشد قیمت لیر در ایران نیز برای خریدار ملک در این کشور می‌شود.»
وی در خصوص دل نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی که بعضا به صورت جسته و گریخته در رسانه‌های ایران در زمینه سوء‎استفاده از خریداران ایرانی در آن کشور شده است اظهار می‌دارد: همانطور که در بخشی از آغاز مصاحبه به آن اشاره کردم، این اتفاق خاص ترکیه یا سایر کشورها نیز بلکه بستگی به هوشمندی خریدار و همچنین ملاحظه انتخاب مشاور مطمئن و دارای اعتبار و همچنین پذیرش تمام مراحل حقوقی قوانین به روز شده ترکیه یا سایر کشورهاست که در مورد کشور ترکیه نیز تقبل پرداخت هزینه‌های تمام مراحل آن جهت پیشگیری از هرگونه سوء‌استفاده احتمالی ضرورت دارد.
>مخاطرات گام‌برداشتن اشتباه
عبداللهی با بیان اینکه سرمایه‌گذاران، مهاجران یا گردشگران با مدت اقامت طولانی به صرف اتکا به وعده یک آشنا دچار مال‌باختگی شده اند، در خصوص راهکارهای حداقلی و ضروری تمهید شده برای پیشگیری از این مسئله در آن کشور می‌گوید: نخستین گام برای شروع پروسه خرید ملک در ترکیه و در پی آن دریافت اقامت این کشور، سفر به ترکیه است. در واقع در این سفر متقاضیان با انتخاب ملک مورد نظر تازه گام در مسیر این روند می‌گذارند. سپس ملک انتخابی به‌واسطه کارشناسان دولت، قیمت‌گذاری می‌شود. بدین طریق مشتریان با اطمینان‌خاطر بیشتر اقدام به خرید ملک در ترکیه می‌نمایند.وی با بیان اینکه اگر دو مرحله قبلی به‌ خوبی پشت سر گذاشته شد، در ابتدا پیش‌پرداختی جزیی از هزینه ملک و با انتقال سند، مابقی هزینه به حساب مالک واریز می‌گردد تصریح می‌کند: در نهایت در عرض فرجه زمانی کوتاهی با اعطای سند ملک به خریداران، موقعیت برای درخواست از اداره مهاجرت ترکیه به منظور مصاحبه فراهم می‌شود.این کارشناس مسکن و مشاور املاک در ترکیه با بیان این که در آخر، در مدت زمان حدود یک ماه، در روز تعیین شده از سوی اداره مهاجرت ترکیه، افراد با به همراه داشتن جمعی از مدارک لازم (گذرنامه، اسناد سکونت، 2 قطعه عکس، کد مالیاتی و…) و عبور از مراحل پرسش و پاسخ، واجد صلاحیت اخذ اقامت یک‌ساله ترکیه می‌شوند. تصریح می‌کند: کارت اقامت که با خرید ملک در ترکیه به متقاضیان تعلق می‌گیرد، می‌تواند برای یک سال و در مواقعی سکونت به مدت 2 سال را در بر داشته باشد.
>فرآیند صدور سند (تاپو) در ترکیه
عبداللهی در عین‌حال تاکید می‌کند: در مجموع فرآیند خرید ملک بر حسب مراحل مذکور، فرآیندی بس ساده به چشم می‌آید؛ اما به جهت عدم آگاهی کافی از قوانین خرید ملک در ترکیه و شرایطی که تغییر می‌یابد، کمک گرفتن از مشاوران و وکلای حقوقی امری لازم و حیاتی است.این کارشناس و مشاور املاک در مورد فرآیند صدور سند در این کشور می‌گوید: در واقع در هر سند اطلاعاتی در ارتباط با ملک و صاحب ملک درج می‌شود، اما در این کشور سندهای ملکی به 2 صورت قرمز و آبی است که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارد.
>اهمیت شناخت تمایز در سندهای ملکی قرمز و آبی
وی با بیان اینکه سند ملکی قرمز (سرخ) سندی است که در آن اظهار می‌شود ملک مورد نظر بخش‌های مستقلی دارد می‌افزاید: همچنین در این نوع سند ملکی مناطق و مکان‌هایی که قرار است استفاده شوند و همچنین سهام ملک مشخص شده اند. اما سند ملکی «آبی» در ترکیه توع دیگری از اسناد ملکی این کشور است. که نشان‌دهنده سند زمین خالی (Arsa) است. رنگ آبی استفاده شده در این نوع سند ملکی نشان‌دهنده این است که زمین خالی بوده و هیچ‌گونه مالکیت طبقه‌ای ندارد و هیچ طبقه‌ای به مالکیت شخص خاصی در نیامده است.عبداللهی با استناد به ویژگی همین سندها می‌افزاید: در واقع خریدار باید هوشیار باشد و بداند که اگر سند آبی دریافت می‌کند، در واقع هنوز ملک تفکیک نشده و فقط بخشی از آن را خریداری کرده است.
وی با بیان اینکه در صورت رعایت همه این موارد از سوی مشاوران و وکلای حقوقی معتبر ضریب هرگونه مشکل به حداقل میزان کاهش می‌یابد می‌افزاید: «در عین‌حال باید توجه داشت که هر خریداری اعم از مهاجر یا سرمایه‌گذار باید بداند که ترکیه نه به آن سیاهی است که برخی از آن تصویر می‌کنند و نه بهشتی رویایی که هر مهاجر یا سرمایه‌گذاری چشم بسته به حضور در آن بیندیشد. در واقع هر فرد بسته به شرایط خاص زندگی، مهارت فردی، توانایی سازگاری با شرایط کاملا متفاوت با کشور مبداء خاص خود واکنش متفاوتی را نشان داده است.»