روزنامه خراسان
1400/02/06
900 روز تاخیر در 18 پروژه شهرداری مشهد
رویکرد عمرانی شهرداری مشهد به ویژه در دو سال اخیر باعث کلنگ زنی پروژه های عمرانی بسیاری به خصوص در حوزه ترافیک و تقاطع سازی در شهر مشهد شد. پروژه هایی که بعضی از آن ها به ثمر نرسیده و احتمالا زمان بهره برداری شان، در دوره مدیریت شهری آینده خواهد بود. تاخیر در پروژه های شهری تاکنون با انتقادهای جدی مواجه بوده است. شاید بیشترین انتقادها از تاخیر پروژه ها مربوط به احداث پارکینگ آزادی بود. پارکینگی که البته حاشیه های دیگری هم داشت، از جمله گران تمام شدن پروژه. پروژه ای که در زمان شهرداری تقی زاده خامسی کلنگ احداثش زده شد. 3 عامل اصلی تاخیر در بهره برداری پروژه ها اما انتقادها از تاخیرهای پروژه های شهرداری به این یک مورد ختم نشد، تا جایی که محمدرضا کلایی، شهردار مشهد هفته گذشته در حاشیه مراسم آغاز عملیات اجرایی پروژه چپ گرد غیر همسطح پیامبر اعظم(ص) به بزرگراه آیت ا... هاشمی رفسنجانی در این باره پاسخ داد و گفت: «در برخی از موارد انتقاداتی در خصوص زمان بندی اجرای پروژه ها از سوی شهروندان مطرح و گاهی اوقات از تاخیر در زمان بندی ها گلایه هایی می شود، در شرایط رکود اقتصادی، شیوع کرونا و شرایطی که نیروی متخصص کافی نداشتیم و مشاوران ما به اندازه کافی زبده نبودند، شاهد اتفاقات خوبی در حوزه عمرانی بوده ایم. اجرای تعداد زیادی پروژه عمرانی باعث شد که مشاورانی زبده و مسلط به موضوعات و مهندسان جوانی داشته باشیم که در روند اجرای این پروژه ها استاد شده اند و می توانند در خدمت شهر باشند.» افتتاح کنیم یا کلنگ بزنیم؟ انتقادها از تاخیرها و واکنش شهردار در هفته گذشته باعث شد، میزان تاخیر در پروژه های اصلی شهرداری را بررسی کنیم. بررسی که البته به عدد و رقم های عجیب و غریبی رسید. 906 روز تاخیر در 18 پروژه شهری! عددی که به سادگی نمی توان از کنار آن گذشت. به خصوص آن که به تازگی احداث دو پروژه دیگر در دستور کار مدیریت شهری قرار گرفته است. در حالی که معمولا انتظار این است که در پایان دوره مدیریت شهری، پروژه جدیدی شروع نشود اما به تازگی دو پروژه بزرگ دیگر یعنی احداث دوربرگردان غیرهم سطح آزادی به جانباز با زمان اجرای 300 روزه و دیگری چپ گرد حاج قربان در بزرگراه پیامبر اعظم(ص) با زمان اجرای 10 ماهه کلید خورده است.اگر چه این پروژه ها نیز از مطالبات مردمی بودهاند و گره گشای ترافیک در معابر یاده شده هستند اما این سوال مطرح می شود که بهتر است در پایان دوره مدیریت شهری، تمرکز بر اتمام پروژه های ناتمام باشد یا کلنگ زنی پروژه ای جدید؟ به خصوص آن که شهردار مشهد در بهمن سال گذشته گفته بود: تعریف نشدن پروژههای جدید و اهتمام به تکمیل پروژههای ناتمام با رعایت صرفه جویی در هزینههای عمومی مدیریت شهری و محرک توسعه نواحی کم برخوردار و حاشیه شهر مورد توجه ماست. چرا قطار شهری نه؟ شهردار مشهد در اقدامی تحسین برانگیز که شاید خیلی از شهرداران کلان شهرها شانه مسئولیت را از آن خالی کنند، تصمیم گرفت تابلوی روزشمار را بر فراز هر پروژه عمرانی نصب کند تا مردم شاهد و ناظر پیشرفت و تاخیر پروژه ها باشند، از سوی دیگر در شرایط رکود اقتصادی ناشی از کرونا و سخت شدن تحریم ها، الحق و الانصاف تامین هزینه های مالی پروژه های شهرداری نمره درخشانی در کارنامه این دوره مدیریت شهرداری ثبت می کند، هر چند نباید از طرح ویژه تهاتر بدهی های دولتی چشم پوشی کرد. اقدامی که در سایه تفاهم دولت و تلاش شهردار جوان به ثمر نشست و میلیاردها تومان را به شهر مشهد سرازیر کرد. موفقیت شهرداری در استفاده از ظرفیت بند «و» تبصره 5 باعث شد، بدهی شهرداری به بانک ها تهاتر و شهرداری از لیست سیاه بانک ها خارج شود و دیگر مجبور به پرداخت جریمه های میلیاردی هم نباشد. اقدامی که معلوم نیست در آینده و با تغییر دولت و مدیریت شهری همچنان پابرجا بماند. عده از کارشناسان شهری بر این باورند که اگر شهرداری این ظرفیت ایجاد شده را به سمت کلان پروژه های دیگری از جمله خطوط قطار شهری مشهد سوق می داد، فواید بیشتری نصیب شهروندان می شد. هر چند که در ظاهر شاید کمتر به چشم آید، چرا که بدون شک با وجود گذشت 21 سال از آغاز احداث خط یک قطار شهری مشهد، شایسته مجاوران و زائران این کلان شهر مذهبی نیست که امروز تنها 2 خط قطار شهری آن فعال باشد. به خصوص وقتی این موضوع را با خطوط متروی تهران مقایسه می کنیم، این تفاوت بیشتر آشکار می شود. افزایش هزینه از جیب مردم از طرف دیگر تعدد پروژه های تعریف شده به صورت همزمان که گاه از عهده و امکانات سازمان عمران شهرداری مشهد نیز خارج است، باعث بروز تاخیرهای چند ماهه و افزایش هزینه از جیب شهر و شهروندان می شود. به خصوص با وجود تورم افسارگسیخته وقتی یک پروژه بیش از 100 روز تاخیر می خورد، قطعا قیمت مواد مصرفی هم افزایش قابل توجهی پیدا می کند. از سوی دیگر وقتی تابلوی روزشمار پروژه ها به شمارگان منفی می رسد، فشار برای تسریع در به ثمر رساندن پروژه ها شدت بیشتری می گیرد و این یعنی افزایش مبالغ و پاداش ها در قرارداد پیمانکار. بماند که بیم افتتاح پروژه های ناقص نیز وجود دارد. ریاضی: شهردار مشهد یکی از دلایل به وجود آمدن تاخیرهاست اگر چه دوست داشتیم در این گزارش پاسخ های شهردار مشهد را هم بشنویم اما تلاش چندین روزه خبرنگار ما برای گفت و گو با محمدرضا کلایی بی نتیجه ماند. پس از آن که کاظمی معاون عمران و حمل و نقل و ترافیک شهرداری نیز در این باره گفت و گو نکرد، سراغ اعضای شورای شهر رفتیم. رئیس کمیسیون عمران، حمل و نقل و ترافیک شورای شهر مشهد در واکنش به عدد مجموع تاخیرهای پروژه های شهری می گوید: این عدد ما را می ترساند ولی کار ارزشمندی انجام شده است. پیشنهاد می کنم متوسط تاخیر در پروژه ها را هم بررسی کنید. مسعود ریاضی می افزاید: نکته ای که در این موضوع وجود دارد این است که تعداد پروژه های شهری در این دوره بی سابقه بوده و حتی واژه کم سابقه هم برای آن کم است و زمانی هم که برای اجرای این پروژه ها در نظر گرفته شده کم است. اما او با این حال شهردار مشهد را یکی از دلایل به وجود آمدن تاخیرها می داند و ادامه می دهد: زمان اجرای پروژه ها خیلی از اوقات توسط خود شهردار که شهردار جوانی هم هست، تعیین و خیلی کوتاه تعریف شده است. او معاونان و مدیران خود را تحت فشار قرار داد که پروژه ها در اسرع وقت انجام شود و زمان های تعیین شده همیشه خارج از قاعده ای بوده که پیش از این به طور معمول در نظر گرفته می شده و از زمان های پیشنهادی مشاور هم بیشتر است. این در حالی است که در هر پروژه اگر پیمانکار در اجرا تعجیل کند، بین 10 تا 15 درصد به صورت معمول تشویقی دریافت می کند. از زمان پروژه ها رضایت دارم رئیس کمیسیون عمران شورای شهر، در پاسخ به این سوال که با توجه به اظهارات قبلی آیا مدت زمان سه ساله ای که برای پروژه ای مانند ساخت یک سالن ورزشی مثل شهدای تاکسیرانی در نظر گرفته شده کم است؟ توضیح می دهد: زمان پروژه ها با توجه به اولویت های ما، بودجه مصرفی و نیازهای روز ما تعیین می شود. وقتی می خواهیم پل بسازیم و در نهایت سرعت باید این کار انجام شود، مشاور زمان واقعی را که برای ساخت موفق پروژه نیاز است، اعلام می کند و با توجه به اضافه کاری و شب کاری و... زمان آن را 24 ماه مشخص می کند و می گوید امکان کوتاه کردن زمان آن وجود ندارد. وقتی آقای شهردار آن جا می گوید، کار 24 ماهه را 12 ماهه تحویل بدهند، یعنی باید یک کار خارق العاده صورت گیرد اما مثلا در ساخت یک سالن ورزشی شاید این تسریع در پروژه مدنظر نباشد . در خصوص این سالن از نظر من هم زمان در نظر گرفته شده زیاد است و بررسی می کنم که چرا این مدت زمان مشخص شده است. وی با این حال می گوید: پس اگر نسبت به عرف بسنجیم تاخیری انجام نشده اما به نسبت انتظارات آقای شهردار تاخیرهایی صورت گرفته است و من از مدت زمان پروژه ها رضایت دارم. تاخیر در پروژه طبیعی است محمدرضا حیدری، رئیس شورای شهر مشهد با دفاع از عملکرد عمرانی شهرداری مشهد تصریح می کند: تاخیر در پروژه های عمرانی طبیعی است. پروژه های دولتی را ببینید که بعضی از آن ها سه یا چهار سال زمان می برد اما در این مدت شهرداری مشهد در این زمینه رکورد زده است. وی می افزاید: احتمالا یکی از رقم های بالای این تاخیرها مربوط به پروژه پارکینگ آزادی است که بخش بزرگی از آن به انتقال خطوط شرکت های خدماتی مرتبط بوده که این شرکت ها حتی زیر بار هزینه های انتقال آن هم نرفتند و ما این هزینه سنگین را متحمل شدیم که زمان بر بود. در دور برگردان شهید برونسی و میدان نمایشگاه هم همین شرایط بوده است. حیدری می گوید: این پروژه را براساس طرح جامع حمل و نقل کشور و مصوبه شورای همتای استان تصویب کردیم و مطالعات آن نیز قبلا در شورای چهارم انجام شده بود و مصوبه آن شوراست. مابر اساس تکالیف شورا فقط اجرا کردیم، قرارداد 80 میلیاردی آن هم در آن زمان قابل دفاع بود اما نمی دانستیم به این افزایش قیمت ها می خوریم. رئیس شورای پنجم تاکید می کند: مهم ترین چالش پروژه های دولتی منابع بوده که تخصیص آن را گاهی به سال های بعد منتقل می کند در حالی که شهرداری هیچ گاه از نظر منابع مالی مشکلی نداشته و بلافاصله با ارائه متمم های پروژه، کمبود منابع را جبران می کرده است. بخش بزرگی از افزایش هزینه ها هم به تعدیل ها بازمی گردد، وقتی در ابتدای پروژه پیمانکار قیمت میلگرد را سه هزار و 500 تومان اعلام کرده اما این رقم رسیده به 14 هزار تومان، بودجه همان پروژه 80 میلیارد بوده که 130 میلیارد تومان تعدیل خورده است. این تعدیل ها همه براساس بخشنامه های سازمان برنامه و بودجه است و هیچ ربطی به تاخیر ندارد. توسعه قطار شهری گران تمام می شود حیدری در پاسخ به این سوال که با توجه به تهاتر چهار هزار و 400 میلیاردی بدهی های بانکی شهرداری که حجم نقدینگی قابل توجهی را در اختیار شهرداری قرار داده، چرا مدیریت شهری به کلان پروژه ای مانند توسعه خطوط قطارشهری توجه لازم را نداشته است؟ توضیح می دهد: وقتی هر کیلومتر احداث مترو از 250 میلیارد تومان به 700 میلیارد تومان رسیده ما اگر کل این چهار هزار میلیارد تومان را هم در این بخش هزینه می کردیم چقدر کار انجام می شد؟ ضمن این که در پروژه مترو بخشی از مشکل کلان شهرها مربوط به 50 درصد حق شهرداری است که کار می ماند اما ما هیچ وقت این مشکل را نداشتیم و پرداختیم اما مثلا در پروژه خط 2 قطار شهری دولت اعلام کرده که در سه مرحله بودجه اختصاص داده و پرونده آن را بسته اما هنوز در آن هزینه می شود و در همین پروژه که در انتهای دوره قبل افتتاح شده بود 400 میلیارد تومان فقط برای سیستم سیگنالینگ هزینه شده که در ایمنی بسیار مهم است و بدون این سیستم فعالیت می کردند. هنوز عملیات خط 4 مترو شروع نشده اما برای شروع عملیات 300 میلیارد بودجه لازم است، این هزینه را هم دولت پرداخت نکرده و شهرداری پرداخت کرده است. وی تصریح می کند: ضمن این که طبق قانون سازمان برنامه و بودجه تا زمانی که عملیات ساخت یک خط مترو در حال اجراست حق نداریم خط دیگری را شروع کنیم، ما زمانی که خط 2 و 3 را کار می کردیم، حق نداشتیم خط 4 را شروع کنیم، ببینید با چه ترفند و تکنیک و رویکرد تعاملی مجلس و دولت را قانع کردیم که عملیات خط 4 آغاز شود. دخالت شهردار در نظر کارشناسی متخصصان مجتبی بهاروند، رئیس پیشین کمیسیون عمران، حمل و نقل و ترافیک شورای شهر که چندی قبل از عضویت در این کمیسیون نیز استعفا کرد، درباره تاخیر در پروژه های شهرداری می گوید: پیمانکاران طرح ها پیش بینی خود را به کمیسیون تخصصی ارائه می دهند و کمیسیون نیز با کار کارشناسی و نظر صاحب نظران مدت زمانی را برای پروژه در نظر می گیرد اما ما بیاییم و بگوییم باید این پروژه حتما هفته دیگر افتتاح شود و زمان را هم اعلام کنیم. این از کیفیت پروژه ها کم می کند و همین باعث تاخیر می شود که آقای شهردار این گونه عمل کرد. مثلا در پارکینگ آزادی چند روز بعد از این که افتتاح شد و بارندگی رخ داد، رفتم و اعلام هم کردم که از سقف آب می چکد. این که ما تحت هر شرایطی هوس کنیم که این پروژه شش ماهه به اتمام برسد، مشخص است که کیفیت لازم را نخواهد داشت. خود پیمانکاران به من می گفتند که این پروژه 17 ماهه بوده اما با اصرار شهرداری به ما اعلام شده که باید 12 ماهه تحویل بدهید که این کارها کارشناسی نیست. تا سیه روی شود هرکه در او غش باشد! بهاروند با اشاره به پروژه خط 4 قطار شهری گفت: البته در برخی پروژه ها که مثل خط 4 مترو با ترک تشریفات به قرارگاه خاتم الانبیا(ص) داده شد، قرار بود تا آذر این عملیات آغاز شود که این کار انجام نشد و آقای شهردار در صحن طعنه ای به ما زد که ما فروردین این پروژه را انجام می دهیم تا سیه روی شود هرکه در او غش باشد اما فروردین تمام شد و اردیبهشت آمد اما هنوز این کار شروع نشده است و تاخیر دارد. همان موقع ما هزار و 90 میلیارد تومان برای این طرح در نظر گرفتیم، یعنی نظر شورای پنجم این بود که پروژه های سوپر کلان را هم اجرایی کند و تاکید کردیم که در کنار قرارگاه با شرکت های دیگر هم قراردادی منعقد شود تا کار پیش برود اما تاکید این بوده که حتما فقط با قرارگاه باشد و فقط آن ها می توانند کار را انجام بدهند. تاخیر در پروژه صورت گرفته وگرنه در شورا کار درست انجام شده و یکی از نقاط قوت ماست. نگاهی به وعده ها و تاخیرها برای روشن شدن میزان تاخیر در پروژه های عمرانی مشهد، طبق اطلاعات سامانه ناظر، می توان گفت پروژه های تکمیل شده و در حال احداث شهرداری مشهد در مجموع تاکنون 906 روز تاخیر داشته است. در ادامه برخی از این پروژه ها آمده است(جدول شماره یک). البته در این گزارش به پروژه هایی چون دسترسی دوم ایستگاه کوهسنگی، اصلاحات هندسی بولوار بهشت رضا(ع)، احداث مرکز دفن زباله، ساختمان آیتا، تعریض پل پرتوی، تقاطع غیرهمسطح ابوطالب و پروژه های دیگری که کمتر از 10 روز تاخیر داشته اند، اشاره ای نشده است. همچنین پروژه هایی هم در شهر مشهد در حال انجام هستند که به نظر می رسد با توجه به مدت زمان اعلام شده از برنامه عقب هستند و میزان پیشرفت فیزیکی آن ها نشان می دهد که احتمالا در زمان وعده داده شده به بهره برداری نمی رسند. (جدول شماره 2) به پروژه های با سررسید طولانی تر نیز در این گزارش اشاره ای نشده است.پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
حرف بازنشستگان به کرسی نشست
مصائب سیمرغ بلورین برای فاطمه گودرزی!
نسخه نویسی الکترونیک یا بازی با اعصاب مردم؟!
توضیحات خطیب زاده درباره فایل صوتی منتشر شده از ظریف
دعوت ۲۲۰ نماینده از رئیسی برای نامزدی در1400
گره خوردن هویت به برندها و سلبریتیها!
قدرت اجماع سازی بایدن واقعیت یا توهم !
10 ثروتمند حقیقی فضایمجازی
900 روز تاخیر در 18 پروژه شهرداری مشهد
چابهار در برزخ !
پزشکیان: 100درصد اصلاح طلب و اصولگراتر از اصولگرایانم!