برجام نیازمند رفع ابهام
بهروز علیشیری
رییس پیشین سازمان سرمایه گذاری ایران
نتایج حاصل از برجام و اتفاقات پس از آن نشان داد که درک درستی وجود نداشت و برای پی بردن به آن باید چند نکته مورد توجه قرار گیرد. اول اینکه باید دقت شود متن مهم است نه تمایل و گرایشات طرح شده توسط اشخاص در جریان مذاکرات. یعنی در واپسین تحلیل برای رفع ابهام یا تفسیر به متن موافقت نامه رجوع می کنند. دوم اینکه برپایه متن برجام اگر قصوری متوجه مفاد مندرج در پاراگراف از ۱۵ ضمیمه (۵) از سوی ایران رخ می داد، کلیه تحریم های ایران می تواند طرف (۴۰) روز برگردد وقابل ادعا است.سوم اینکه بر پایه مواد (۱۰)، (۱۱)، (۱۲)، (۱۳) و (۱۴) برجام حوزه های نظارت هسته ایی و اعمال تحریم ها، فشار حداکثری و نحوه نظارت و راست آزمایی بر عملکرد ایران به صورت الزام آور و تعهدآور آمده ، اما روشن نشده که اگر تحریم ها به هر صورت بازگردند، همان طور که بعدها پس از برجام رخ داد، ایران چه حقی دارد، چگونه آن حق را خواهد گرفت و نحوه ی جبران خسارت ناشی از تحریمهای مجدد چیست؟ این یک فاجعه بزرگ در تدوین یک موافقتنامه بینالمللی بود که صرفا بی دقتی و عدم آگاهی و تسلط میتوانست زمینه ساز آن باشد.
اگر چنین بود و مراقبتهای کافی صورت گرفته بود، آن وقت معلوم نبود که رئیس جمهور جدید آمریکا (ترامپ) جرات و جسارت آن را میداشت که آن را یک جانبه لغو و کنار بزند. در آن صورت باید جبران خسارت منصفانه و بر پایه ارزش واقعی ناشی از لغو تحریمها را میپذیرفت. باید دقت داشته باشیم
فعالیتهای اقتصادی در حوزههای مختلف به هم تنیده است.مثلا لغو تحریمهای فروش نفت باید با نقل و انتقالات درآمدهای آن ؛حمل و نقل بین المللی و الزام دولت ها به پذیرش بدون شرط قردادهای فروش نفت، و سرمایهگذاری بدون پیش شرط در صنایع مربوطه همراه باشد، یعنی بدون آنکه بخواهند مجوز جدیدی از اوفک اخذ کنند.
چنانچه هر دولت یا موسسه اقتصادی و بانکهای بین المللی که برپایه متن دقیق و شفاف این تفاهم با ما کار می کنند نباید به هیچ وجه مشمول تحریم شوند. باید حواسمان باشد قوانین با دستورات اجرای لغو تحریم ها نباید مبهم و تفسیر پذیر باشند.
البته طبیعی است که در جریان مذاکرات برای به اهداف حداقلی که انها را عرض کردم, مسائل و ابزارهای جدیدی ممکن است مورد نیاز باشد که در خلال مذاکرات باید به انها پرداخته شود. اینها که عرض شد، رئوس کلی حاکم بر توافق جدید است.
