کرونا ضعف‌ها و بی‌توجهی‌ها را نمایان کرد

حسین ایمانی جاجرمی جامعه‌شناس در دوران پاندومی کرونا، کشورها نسبت به ظرفیت‌هایی که داشته و دارند، عملکردهای متفاوتی نسبت به شیوع ویروس از خود نشان می دهند. به عنوان مثال دو کشور پرجمعیت جهان و درحال توسعه (چین و هند)، امروزه وضعیت کاملا متفاوتی دارند. چین توانست بحران خودساخته کرونا را مدیریت نماید، ولی هند به بدترین و غم‌انگیزترین وضعیت ممکن در شیوع کرونا رسیده و در بحران کرونا دست و پا می‌زند. همین موضوع در کشور ما نیز وجود دارد و مشکلاتی که ما در اداره کشور به آنها بی‌توجه بودیم، کاهش اعتماد عمومی که هیچگاه به شکل بنیادین ترمیم نشد و... حالا بیش از هر زمان دیگری خود را در دوران کرونا نشان می‌دهد. یکی از این موضوعات مشکلات و وضعیت اقتصادی بود. اقتصاد ایران به شکلی نبوده و نیست که دولت بتواند کسب و کارها را تعطیل نماید و حالا تردد مردم در شهر به شیوع بیشتر کرونا دامن می‌زند. برکسی پوشیده نیست که اگر دولت دستور به تعطیلی کسب و کارها دهد، باید به مردم هزینه پرداخت نماید، همان کاری که کشورهای نظیر آلمان، انگلستان، ایتالیا وحتی چین انجام دادند و توانستند شیوع بیماری را تا حدی زیادی کنترل نمایند. در کشورهای توسعه یافته 80 درصد درآمد عمومی دولت‌ها برحسب مالیاتی است که مردم پرداخت می‌کنند و حالا از محل بودجه عمومی این پول به مردم پرداخت می‌شود. دولت‌ها به‌خوبی می‌دانند که با تعطیلی‌ و محدودیت‌های کرونا، بسیاری از مشاغل و مردم خاکستر‌نشین می‌شوند، ولی در کشور ما نه نظام مالیاتی دقیق و قانونمندی وجود داشته و دارد و نه منابعی برای پرداخت پول به مردم داریم. از سوی دیگر دولت آنقدر چاله دارد که با جریمه‌هایی که می‌گیرد نمی‌تواند آن را پُرکند، چه برسد به کمک و حمایت از مشاغل. بنابراین دولت مجبور است که به حالت کجدار و مریز با کسب وکارها و مشاغل برخورد نماید. همچنین براین باورم که احترامِ قانون در سال‌های گذشته بر سر قوانینی که اعمال کردیم و توجهی به آنها نشد، یا اینکه مردم عادی می‌دیدند که افراد قدرتمند و با نفوذ می‌توانند قانون را دور بزنند، تا حدود زیادی از بین رفته و رعایت مقررات در کشور ما و در زمان بحران کرونا روند کاهشی به خود گرفت و عموما مردم به قانون و رعایت پروتکل‌ها بی‌توجهی می‌کنند. طبق اعلام مسئولان در ماه‌های اخیر، سطح رعایت پروتکل‌های بهداشتی به 50 درصد رسیده است و هرچه جلوتر می‌رویم مساله تبعیت از قوانین و مقررات نیز کمرنگ‌تر می‌شود. یکی دیگر از ضعف‌های ما که در دوران کرونا خود را نشان داد، عدم توجه به ظرفیت‌های دولت‌های محلی بود که ما سعی نکردیم شرایط آنها را تقویت و بهبود ببخشیم. مثلا در اکثر نقاط دنیا، شهرداری‌ها به عنوان یک ابزار مهم در مدیریت کرونا، نقش مهمی را ایفا می‌کنند و آنها هستند که تصمیم می گیرند کدام نقطه شهر که شیوع بیماری در آن جریان دارد، باید تعطیل شود و کدام منطقه روند ابتلای بیماری در آنها کاهش پیدا کرده و می‌توانند به ادامه کار بپردازند. باید به چه مشاغلی کمک شود یا با کدام مشاغل که پروتکل‌ها را نقض می‌کنند برخورد صورت گیرد یا به شهروندان آموزش داده شود. اما چون ما یک دولت بزرگ و متمرکز داریم، عملا در زمان بحران‌ها نیز قدرت مانور ندارند و کار به‌جایی رسیده که حتی قادر به کنترل وضعیت بیماری در میان پرسنل خود نیستند، چه برسد به کلانشهر 13 میلیون نفری تهران. همه این موضوع به مشکلاتت و بی‌توجهی‌های سابق ما باز می‌گردد و حالا از این ظرفیت‌های بزرگ در زمان بحران محروم مانده‌ایم.