نتایج مثبت مذاکرات وین در اقتصاد

مسعود دانشمند عضو اتاق بازرگانی ایران هدف مذاکرات وین حذف تحریم‌های اقتصادی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران و برطرف کردن آثار این تحریم‌ها در اقتصاد کشور است، اگر تحریم‌ها را در اقتصادمان نداشته باشیم، طبیعتا می‌توانیم از یک اقتصاد متعادل رو به جلو با پیشرانه خیلی منطقی مواجه باشیم. یعنی اینکه بتوانیم کالاهای تولیدی را صادر و پول آن را دریافت کنیم و مواد اولیه و کالاهای مورد نیاز را از هر منبع و تولیدکننده‌ای که مصلحت می‌دانیم، تامین کنیم. اگر این اتفاق بیفتد صنایع ما که الان تقریبا با ظرفیت حدود ۴۰ درصد یا کمتر کار می‌کنند به ظرفیت کامل برسند، یعنی پول داشته باشیم تا مواد اولیه بخریم و کارخانجات محصول تولید کنند و این تولیدات در بازارهای داخلی و خارجی بفروش برسد، مفهوم آن ایجاد اشتغال، افزایش بهره‌وری و رشد تولید است که خودی‌ خود تورم را کنترل می‌کند و کاهش می‌دهد. بنابراین اگر نتیجه مذاکرات به اینجا برسد که تحریم‌های تحمیل شده به اقتصاد ایران کلا برداشته شوند اثر مثبتی در فضای کسب‌وکار، تولید و رشد اقتصادی ما خواهد شد؛ اما آنچه که به‌عنوان هیجان در بازار ارز می‌بینیم مانند هیجان ناشی از قطعنامه ۵۹۸ است که باعث کاهش یک باره نرخ دلار شد و بعد دوباره افزایش یافت. چه اتفاقی افتاد که دلار در بازار ایران ارزان شد؟ توافقی نشده که اگر صورت بگیرد سه تا چهار ماه آینده شاهد نتایج آن در بازار ارز خواهیم بود. ولی هیجان ناشی از این موضوع در بازار باعث شد کسانی که دلار را برای سرمایه‌گذاری خریده بودند یا خریدند تا گران‌تر شود و بفروشند؛ از ترس اینکه زیان نکنند در بازار فروشنده شدند. در نتیجه تعادل عرضه و تقاضا در بازار بهم ریخت و دولت هم که عرضه کننده ارز بوده خودش را کنار کشید، ‌حال عده‌ای دلار را می‌فروشند و عده‌ای می‌خرند، به همین دلیل شاهد کاهش قیمت هستیم، ‌اما کاهش این قیمت نوید این نیست که قیمت‌ کالاها در بازار کاهش پیدا می‌کند. باید ببینیم کالاها با چه قیمتی خریداری شده‌اند تا زمانیکه این کالاها تخلیه و کالاهای با قیمت جدید جایگزین نشوند تاثیری در قیمت کالاها در بازار به دلیل هیجان کاهش دلار نمی‌بینیم این هم نیازمند زمان است و بسته به کالاهای مختلف ممکن است دو تا شش ماه این آثار باقی بمانند. تصور می‌کنم به جای اینکه خودمان را به هیجان بازار بسپاریم باید منطقی‌تر نگاه کنیم و دنبال این باشیم که تیم مذاکره‌کننده بتواند تمام تحریم‌ها را بردارد، بویژه اینکه مساله اف‌ای‌تی‌اف را حل کنند به نحوی که ما از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف خارج شویم و همه اینها در این جلسات امکان‌پذیر است. این تیم باید برای اینکه مجلس یا مجمع تشخیص مصلحت نظام این معاهده را تایید و تصویب کند فرصت یک ساله بگیرند و این شدنی است بنابراین یک فضای کسب‌وکار و بانکی خوب و مطمئن به وجود خواهد آمد تا ما در این شرایط بتوانیم اقتصاد خودمان را از حالت رکود و خستگی ناشی از تحریم‌ها یک حالت پرنشاطی برسانیم. اگر نتیجه مذاکرات برداشتن تحریم‌ها باشد نهایتا تا یک ماه بعد از آن، این آثار در اقتصاد و بازار دیده خواهد شد. البته باید ساختار داخلی را اقتصادی را اصلاح کنیم و تکلیف آن روشن شود که اقتصاد ما مبتنی بر بخش خصوصی و رقابتی خواهد بود نه دولت یا فرمایشی. هر چقدر به سمت اقتصاد دولتی حرکت کنیم با رفع این تحریم‌ها و گشایش‌ها اتفاقی خاصی در کشور نخواهد افتاد. به هر حال باید بتوانیم اقتصاد خودمان را تعریف کنیم که چه اقتصادید داریم اقتصاد خصوصی رقابتی یا اقتصاد دولتی، هرکدام انتخاب شود مسیر و راه خودش را پیدا خواهد کرد. در انتهای اقتصاد دولتی به اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی می‌رسیم که به دلیل مشکلات اقتصادی از هم پاشید؛‌ اقتصاد رقابتی هم می‌تواند ما را به فضایی ببرد که بخش خصوصی وارد صحنه شود و سرمایه‌ خارجی را جذب و‌ سرمایه‌های خودش را وارد عرصه تولید و تجارت کند و این فضای رقابتی باعث می‌شود که دولت از تصدی‌گری فاصله بگیرد و نقش نظارتی و حمایتی و هدایتی خودش را به‌نحوه احسن انجام بدهد و بازتاب آن را هم ببیند و جلوی کج‌روی‌هایی که احتمالا ممکن است در فعالیت اقتصادی ایجاد شود را بگیرد.