مقابل تضییع حقوق شهروندان ایستادیم

آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا: زهرا نژاد بهرام عضو شورای پنج شهر تهران در گفتگویی تفصیلی با آفتاب یزد ابتدا درباره عملکرد این شورا توضیحاتی ارائه داده است، سپس به مسئله زنان پرداخته و درباره انتخابات امسال نظراتی را ارائه داده است. مشروح این گفتگو بدین شرح است:
ارزیابی شما از عملکرد شورای شهر پنجم در حوزه مدیریت شهری چگونه است؟ اگر قرار باشد نمره‌ای به این عملکرد بدهید آن نمره چیست؟
من عملکرد شورای پنجم را با توجه به شرایط زیسته خودش بررسی می‌کنم. یعنی اینکه این شورا در چه شرایطی روی کار آمده آمده است و چه ظرفیت‌هایی برای آن وجود داشته است و به عنوان جزئی از یک گل بزرگ چگونه عمل کرده است. اگر بخواهم ارزیابی دقیقی ارائه دهم من کیفی به این شورا نمره می‌دهم و بین خوب، متوسط و ضعیف نمره متوسط رو به بالا و نزدیک به خوب را به عملکرد شورای پنجم می‌دهم.شورای شهر پنجم با تمام ظرفیت هایش جلو آمد و در واقع از تمام ظرفیت‌هایی که در اختیارش بود استفاده کرد همچنین در کنار ظرفیت‌های شهرداری دیگر ظرفیت‌های مدیریت شهری را هم مورد استفاده قرار داد.برای اولین بار در تاریخچه مدیریت شهری دیده می‌شود که شورای شهر نامه به رئیس جمهور می‌نویسد یا در ارتباط با یک واقعه ملی یعنی سقوط هواپیمای اوکراینی مصوبه میگذارد و برای حمایت از جانباختگان سقوط هواپیما فعالیت انجام می‌دهد.یا در وقایع سال 98 شورا برای کمک به آسیب دیدگان و حمایت از آن‌ها مصوبه می‌گذارد. برای اولین بار در این دوره است که دیده می‌شود بعد از یکصد سال شهر با یک ویروس و همه‌گیری مواجه می‌شود.نزدیک به یک سال و اندی است که این ویروس کشور را درگیر کرده است و شورای شهر پنجم در کنار شهروندان پیشگام جریان پیشگیری است. شورای شهر در این دوره با استفاده از ظرفیت‌ها تنها از یک سوم کارمندان شهرداری به صورت حضوری استفاده کرد و به بقیه کارمندان اجازه دور کاری داد، در حالی که کار مردم روی زمین نماند. به همین دلیل می‌گویم که این شورا نه تنها فرصت‌های زیادی را خلق کرد بلکه فرصت‌های موجود را هم به بهترین شکل مورد استفاده قرار داد. دغدغه‌های شهرداری از سوی شورای پنجم مورد توجه قرار گرفت و راهکار‌ها جستجو شدند. این که راهکارها نهادینه نشدند به دلیل فرصت کمی است که این شورا در اختیار داشته است اما جست و جوی راهکار‌ها مورد شک نیست. دغدغه مردم فساد، بی‌اعتمادی، کند بودن کارها و دیده نشدن مردم توسط شهر بود اما شورای پنجم این دغدغه‌ها را برطرف کرد. شورای پنجم با مصوب کردن طرح‌های متعدد، تلاش نمود فضای عمومی شهروندان را افزایش دهد؛ توسعه بوستان‌های شهری تا تصمیم‌گیری بر روی حوزه اجتماعی و حتی حوزه مناسب‌سازی و شفاف‌سازی از جمله این اقدامات بود. در مقوله مناسب‌سازی ابزار و کالبد مورد استفاده قرار می‌گیرند برای اینکه شهر برای تردد شهروندان آماده شود.ابزار کالبدی است ولی بهره ور آن یک انسان است تا بتواند راحت در شهر تردد بکند. اگر می‌بینم پیاده رو و پل عابر پیاده یک مکانی قابل تردد نیست و ظرفیت‌های لازم برای استفاده از ساختمان‌های عمومی و اداری در سطح شهر فراهم نیست،یعنی سطح بهره وری آن منطقه برای مردم پایین است. اما در مناسب‌سازی 500 کیلومتر پیاده رو برای بهره وری شهروندان در نظر گرفته شده است. همچنین در سوی دیگر ما تعهد داده‌ایم که هیچ پروژه‌ای افتتاح نشود مگر اینکه مناسب‌سازی شده باشد. همچنین تعهد دادیم به شهروندان که هیچ ایستگاه مترویی را افتتاح نمی‌کنیم مگر اینکه آسانسور داشته باشد و 50 دستگاه آسانسور خریداری شد و در ایستگاه‌هایی که قرار بود افتتاح شوند قرار گرفت و همچنین به سراغ سایر ایستگاه‌هایی که قبلا تاسیس شده‌اند و ظرفیت‌های لازم را نداشتند رفتیم و خواستیم آن‌ها را نیز مناسب‌سازی کنیم. پس باید بگویم یک تحول جدی در شورای شهر پنجم به وقوع پیوست تا بتواند این سه مقوله دیده نشدن، فساد و بی‌اعتمادی را تا حدی مرتفع کند. در مقوله فساد شورا از ظرفیت شفاف‌سازی استفاده کرد.شورای شهر پنجم افتخار شوراهای پنج دوره گذشته است برای اینکه تمام جلساتش در معرض دید افکار عمومی بوده است و یک جلسه غیر علنی نداشته است. همچنین ما مفتخریم که شورای شهر پنجم تمام لوایحی که دریافت کرد اول در سایت قرار داد تا مردم و کارشناسان نسبت به آن نظر بدهند. نمونه عینی آن یکی از طرح‌ها و لوایح بود که به دلیل همین کار به کمیسیون برگشت خورد؛ زیرا کارشناسان و مردم خواستار اصلاحات اساسی بر روی این طرح بودند و آن طرح ساماندهی پیاده رو‌ها بود. ما شهرسازی را شفاف کردیم به اینگونه که قبلا برای دریافت مجوز ساخت باید چندین مرحله طی می‌شد که هر یک از این مراحل یک هفت خوان رستم بود به این دلیل که در آن جا دست مجری آنقدر باز گذاشته شده بود که مجری می‌توانست هر تصمیمی را بر اساس سلیقه خود حتی خلاف طرح تفصیلی بگیرد.شورای پنجم همه ضوابط این فعالیت‌ها را تعریف کرد و دیگر دست مجری باز نیست که هرکاری که می‌خواهد انجام دهد. این شورا سیستم را به گونه‌ای تعریف کرد که اگر خلاف قوانین شهرسازی بخواهد اتفاقی رخ دهد امکان آن وجود نداشته باشد. ما به دنبال دزد‌گیری نبودیم بلکه به دنبال آن بودیم که راهکارهایی که ممکن است تخلف را به وجود بیاورند شناسایی و مسدود کنیم. از طرف دیگر ما با استفاده از برگشت به جامعه در جهت اعتماد‌سازی قرار گرفتیم. به این صورت که نظرات مردم را در طرح‌ها جویا شدیم. ما هزار پروژه خرد مقیاس در سطح محلات بهره‌برداری کردیم که مردم از توسعه سود ببرند. یا اینکه ما کمپین آروزها را برقرار کردیم و از مردم خواستیم آروزهایشان را بگویند و آن قسمتی که در حیطه فعالیت مدیریت شهری است مدیریت شهری نسبت به آن اقداماتی را انجام دهد. این کارها ما را به ترمیم دیوار بی‌اعتمادی‌ای که بین ما و شهروندان ایجاد شده بود، نزدیک کرد. در سوی دیگر باید بگویم هیچ مدیر شهری و هیچ عضو شورای شهر واکسن نزده است مگر اینکه سنش بالای 80 سال بوده باشد. بارها از ما سوال شده است که آیا شما واکسن زده‌اید که من گفتم نه تا همه مردم واکسن نزنند و خیال ما راحت نشود ما واکسن نمی‌زنیم. من خودم و خانواده‌ام کرونا گرفتیم. این شورا در برابردولت در ارتباط با مسئله جماران ایستاد. این شورا در برابر دانشگاه تهران ایستاد که بیست سال است که مشکلات زیادی را برای شهر و محدوده محله دانشگاه تهران ایجاد کرده است. این شورا شورای شجاعی است و دربرابر هر نوع تضعیف‌کننده حقوق شهروندان ایستاده است. نطق‌های همکاران من در طول این 4 سال گذشته بسیار کم نظیر بوده است که همچین سابقه‌ای از شورای شهر در دوره‌های گذشته وجود نداشته است. ما شورای پایتخت جمهوری اسلامی ایران هستیم پس باید در چارچوب وظایفی که داریم و گستره کارمان اقدام کنیم. یکی از کارهای بزرگ ما لغو مصوبه برج باغ‌ها بود زیرا باغ‌های تهران درحال نابودی بودند. امروز ما شاهد آن هستیم که موضوع باغ‌ها یکی از موضوعات جدی در شورای شهر است و ما یک هفته در میان یک جلسه را به موضوعات مربوط به باغات اختصاص می‌دهیم.ما در
طول این دوران ده کیلومتر خط مترو ساخته‌ایم همچنین حدود


300 اتوبوس جدید بدون کمک‌های دولت خریداری کرده‌ایم. ما از قطار
ملی رو نمایی کردیم و فرصت‌های جدیدی را برای شهر تهران ایجاد کردیم. ما مسیر دوچرخه طراحی کردیم و دوچرخه‌های هوشمند را با کمک بخش خصوصی در سطح شهر تهران قرار دادیم. چهار گرمخانه در شهر تهران ایجاد کرده‌ایم و در این دوره هیچ فردی نیست که در شهر تهران شب را در خیابان تا صبح بگذارند. اورژانس اجتماعی ما همه این افراد را به سمت گرمخانه‌ها هدایت می‌کند. در این دوران یک مورد مرگ بر اثر بی‌خانمانی نداشته ایم.در دوران کرونا یک مورد جسد روی زمین باقی نمانده است با اینکه یک سوم متوفی ناشی از کرونا در تهران است. در طول 4 سال گذشته دوبار سیلاب در تهران اتفاق افتاد و این درایت مدیریت شهری بود که تمام مسیر‌ها را پاکسازی کرد. امروز
ساختمان‌های ناایمن به صورت مداوم مورد رصد قرار می‌گیرند.
شهر نفروشی برند شورای شهر پنجم است. در نهایت من به این شورا نمره بیش از قبولی می‌دهم.
درباره حوزه زنان به نظر شما همچنان سقف شیشه‌ای در خصوص مدیریت زنان در سطح میانی و سطوح بالاتر وجود دارد؟
موضوع زنان سابقه‌ای به عمق زندگی بشری دارد و اگر بخواهیم که درباره مسائل زنان صحبت کنیم نیازمند آن هستیم که به سابقه تاریخی آن توجه کنیم. ببینیم در چه جامعه‌ای بزرگ شدیم، چه فرهنگ‌هایی را تجربه کرده‌ایم و چه تحولاتی در این سال‌ها به وقوع پیوسته است. خواهران، مادران و زنان ما تلاش‌های بسیاری کرده‌اند تا امروز ما به اینجا برسیم و این افتخار را پیدا کنیم که جریان اصلاح‌طلبی از بطن یک جریان سیاسی بتواند یک ظرفیت 30 درصدی را برای زنان به کلان شهر‌ها معرفی کند. در تمام دنیا سیستم‌هایی برای رفع تبعیض وجود دارد اما این سیستم‌ها بالا به پایین است یعنی قانونگذاران قانون می‌گذارند و تشکل‌های غیر دولتی و سازمان‌های دولتی مکلف به رعایت آن هستند. برای همین شاید در تاریخ نادر باشد که یک جریان فکری و سیاسی خودش قانون بگذارد بدون اینکه این قانون در جایی نوشته شده باشد. این بلوغ جریان اصلاح‌طلبی است که این سیستم 30 درصدی را ایجاد کرد. این سیستم 30 درصد در نمایندگان انتخابی فعال شد و ما به عنوان نمایندگان جریان فکری مکلف بودیم آن را در لایه‌های سازمانی دستگاهی که مستقیما با آن در ارتباط بودیم قرار دهیم. در برنامه سوم توسعه صراحتا به آن اشاره شده است. الان حدود 760 پست مدیریتی میانی و نسبتا عالی در اختیار زنان است اما آن بینش هنوز تغییر نکرده است. یکی از علل اصلی آن است که قانون تنها وسیله رسیدن به این هدف نیست. ما نیازمند آن هستیم که جریان فکری مان را در درون جامعه نشر دهیم پس ما احتیاج به ظرفیت‌های زیادی داریم. شورای پنجم به این جمع‌بندی رسید و برای آن قانون هم گذاشت اما برای اینکه یک قانون اجرا شود باید مورد قبول مجری قرار بگیرد.برای مثال ما به سازمان زیباسازی گفتیم که رنگ شهر باید رنگ شهر همه شهروندان باشد و نباید مثلا تنها ورزشکاران مرد را در بیلبورد‌ها قرار داد.ما بارها گفتیم عدالت جنسیتی در کارها باید اولویت اول باشد. زنان باتوجه به تقسیم کارنانوشته همیشه از سطوح اجتماعی غایب بودند یا غایب نگه داشته شدند پس در تفکر طراحان و مدیران هم همچنان این غیبت وجود دارد. در این دوران تعدادی از مدیران و روسای ادارات همچنان زنان هستند و نزدیک به ده نفر از معاونین شهرداری‌های مناطق زنان هستند اما این‌ها کافی نیست. طبق آخرین آمار این روند رو به رشد بوده است.
از نظر شما که به عنوان یک خانم که در حوزه مدیریت در جامعه فعالیت داشته‌اید زنان در حوزه مدیریت ما چه مشکلاتی مواجه هستند؟
موضوع زنان یک موضوع تاریخی و سیاسی است.من معتقد هستم سنت و فرهنگ پدرسالاری در کنار مسئله قدرت باعث وضعیت کنونی زنان شده است. عناصر قدرت،‌ سنت، احترام به سن، فرهنگ در کنار جنسیت که در طول تاریخ بازتولید شده سبب شده مردان در موقعیت‌های برتری قرار گیرند. حتی خیابان‌های ما برای مردان سالم بالغ شکل گرفته است. این تفکر در عرصه مدیریتی هم وارد شده است. اما وضعیت زنان متقاوت شده است و آن‌ها حاضر به بازگشت به کنج سنتی گذشته نیستند. در حال حاضر بیش از 60 درصد
فارغ التحصیلان دانشگاه‌ها دختران هستند، دختران ما امروز از لحاظ آموزش
جزو رتبه‌های برتر هستند. نرخ باسوادی زنان 85 درصد است. امید به زندگی به 78 سال رسیده است. ارتباطات به قدری گسترده شده است که به راحتی افراد می‌توانند کسب دانش بکنند. با این همه تحولات زنان در عرصه اجتماعات قرار گرفته‌اند و می‌خواهند فرصت‌های حضور خودشان را جست و جو کنند. یکی از این فرصت‌ها فرصت مدیریتی است درواقع می‌خواهند در عرصه اشتغال به فرصت‌های مدیریتی دست پیدا کنند. زنان تغییر نگرش خود را پیدا کرده‌اند زیرا قبل از آن به زن می‌گفتند سواد و مهارت نداری اما الان براساس تحولات زنان با سواد شده اند، مهارت به دست آورده‌اند و هم می‌دانند که می‌توانند پس الان شریک قدرت شده اند. اما قدرت ذاتا شریک پذیر نیست البته امروزه در اندیشه سیاسی جدید این اعتقاد وجود دارد که اگر قدرت می‌خواهد پا برجا باشد باید توزیع شود تا همه احساس بکنند بخشی از جریان قدرت در اختیارشان است اما این اتفاق هنوز در جامعه ما رخ نداده است. برای حل این تعارض قانون، آموزش و زمان می‌توانند کمک‌کننده باشند تا گارد قدرت کمی بازتر شود. در جامعه ما دختران با ابزار‌های ضعیف و پسران با ابزار‌های دیگری تعریف شده اند. این تعابیر است که فرهنگ ما را ساخته اند. عنصر اصلی این شکل دهی در درون خانواده و نظام آموزشی است. اما امروزه با تغییراتی که در جوامع به وجود آمده بخشی از مسئولیت‌های خانواده به عهده دیگر نهاد‌ها قرار گرفته است. امروز همه نهادها مکلف هستند که تغییر نگرش ایجاد کنند و ببینند و باور کنند 50 درصد جامعه قادر به تغییر هستند. ما اشتباه تاریخی مرد سالاری را نمی‌خواهیم با زن سالاری جبران کنیم اگر این دو گروه به تفاهم برسند این اشتباه تاریخی جبران می‌شود ولی اگر به تفاهم نرسند این هشدار را می‌دهم که ممکن است ما در جامعه با زن سالاری مواجه شویم.
وضعیت تایید صلاحیت اعضا به کجا رسیده است؟
هنوز تایید هیئت نظارت نیامده است و ما همه از لحاظ اجرایی تایید شده ایم. دو سه نفر از همکاران من از طریق نهارهای اطلاعاتی صدا شده‌اند و باهم گفتگو کرده اند. و هنوز به صورت رسمی و قطعی خبری به ما نرسیده است اما به عبارتی معنای آن این است که ما از طرف هیئت نظارت رد صلاحیت شده ایم.زمانی که ما رد صلاحیت بشویم به این معنا است که عضو شورای شهر مستقر رد صلاحیت شده است.
درباره میزان مشارکت مردم در انتخابات شورای شهر امسال نظر شما چیست؟
انتخابات شوراها انتخابات متدوال اجتماعی است. در کشور ما معمولا مردم در انتخابات خاص در صحنه قرار می‌گیرند از جمله انتخابات ریاست جمهوری یا همه پرسی‌های عمومی. من می‌گویم ریاست جمهوری عینیت انتخابات در کشور است شورای شهر چون تازه به وجود آمده برای اینکه بتواند رونق خاص خودش را پیدا کند تصمیم گیران تصمیم گرفتند انتخاباتش شورا و ریاست جمهوری را همزمان کنند. این یک فرصت و در عین حال یک نقطه ضعف است. فرصت از این جهت که می‌توانست رای دهندگان بیشتری را به سمت خود جلب کند اما نقطه ضعف است به دلیل اینکه تحت تاثیر انتخابات ریاست جمهوری قرار می‌گیرد.من فضای سیاسی شورا را منوط می‌دانم به فضای انتخاباتی ریاست جمهوری چون قرار است همان آدم‌ها پای صندوق بروند. اگر فضای سیاسی انتخابات ریاست جمهوری پر شور باشد یقینا انتخابات شورا‌ها هم از شور آن‌ها برخوردار می‌شود. البته بعید می‌دانم میزان مشارکت به اندازه مشارکت مردم در شورای پنجم باشد. مردم شهر تهران ترجیح می‌دهند که لیستی رای بدهند و به دلیل اینکه لیستی رای می‌دهند هر کاندیدای شورای شهر که به لیست کاندیدای مورد نظر ریاست جمهوری نزدیک‌تر باشد امکان اخذ رای بیشتری دارد.انتخابات شورای شهر و انتخابات ریاست جمهوری به هم گره خورده اند. اما باید بدانیم که شورا نزدیک‌ترین لایه به دموکراسی است. اگر به دنبال این هستیم که تحولی را در عرصه سیاسی جامعه به وجود بیاوریم چاره‌ای به جز تقویت شورا‌ها نداریم.