بیانیه نفتی - سیاسی علیه شیخ‌الوزرا


آفتاب یزد: 205 نماینده مجلس در واپسین روز کاری هفته گذشته، طی نامه‌ای به رئیس‌جمهوری ضمن اعتراض به عدم اجرای پروژه‌های نفتی طی ۸ سال گذشته و حمله به بیژن زنگنه وزیر نفت به عنوان عامل این رکود در پروژه‌ها، خواستار « عدم شتابزدگی در واگذاری پروژه‌های نفتی» شدند! و با همین توجیه خوستار تعقیب قضائی او گردیدند! نمایندگانی که همواره شمشیر خود را برای زدن سر بیژن زنگنه به عنوان پاشنه آشیل دولت روحانی که در تامین حداقل نفت مورد نیاز از هرگونه توان دیپلماسی نفتی و تجارب ویژه خود استفاده کرد تا ترامپ برود اما فروش نفت ایران به صفر بشکه آرزویی ترامپ نرسد! اما در واپسین ماههای صدارت دولت باز هم نمایندگانی که موفق به استیضاح وزیر نفت نشدند، همزمان با تقویت توافق مذاکرات وین و بازگشت کامل ایالات متحده آمریکا به برجام و لغو گسترده تحریم‌های وضع شده دونالد ترامپ، همسو با اندیشه مشتاق تحریم ایران و همان رویای رئیس‌جمهوری معزول از سوی مردم آمریکا در انتخابات اخیر، گام بردارند و در کنار انواع رویدادهای بهت برانگیز اجتماعی در کشورمان، این بار با توجیه‌تراشی در قالب « عدم وزیر در واگذاری پروژه‌های نفتی» به جان او افتند!
>درخواست تعقیب قضائی زنگنه
این 205 نماینده در پایان جلسه علنی چهارشنبه گذشته در مجلس شورای اسلامی، نامه‌ای به رئیس جمهوری در مورد عملکرد وزیر نفت، نگاشتند و قرائت شد که در نوع خود قابل تامل است. نامه‌ای که موجب شد تا با پرسش‌هایی در این رابطه نظر یکی از کارشناسان برجسته حقوق انرژی را جویا شویم. پرسش‌هایی نظیر اینکه چه کسانی بعد از برجام بیشترین مقاومت در قبال امضای قراردادهای نفتی نشان دادند؛ چرا در بیانیه هیچ اشاره‌ای از تحریم تمام عیار صنعت نفت توسط دولت ترامپ نشده، بطوری که حتی کشورهای دوست مانند چین ‌و عمان از همکاری با ایران عقب‌نشینی کردند!؟؛ همزمانی صدور بیانیه با توافقات وین برای رفع تحریمهای نفتی، تصادفی است یا برای ایجاد هراس و افزایش ریسک سرمایه‌گذاری توسط شرکتهای خارجی در ایران و در نهایت اینکه در این دست مواضع منافع ملی در اولویت است یا منافع سیاسی و صنفی!؟ و اینکه اصولا تا چه حد این مواضع مورد قبول قاطبه مردم است؟
اما پیش از اینکه پاسخ‌های «رضا پاکدامن» را بخوانیم خالی از لطف نخواهد بود مروری داشته باشیم به متن این نامه که این «کارشناس حقوق انرژی» آن را «بیانیه‌ای سیاسی» تعبیر می‌کند.


>205 نماینده چه نوشتند!؟
«نظر به جایگاه ویژه و اهمیت راهبردی صنعت هیدروکربوری در پهنه جهانی و منطقه‌ای، با دارا بودن خواص استراتژیک، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک و نقش آفرینی کشور عزیز و مقتدر جمهوری اسلامی ایران در این عرصه، با در اختیار داشتن جایگاه نخست تجمیعی منابع نفتی و گازی در جهان، همچنین لزوم تحقق صیانت و بهره‌برداری بهینه از این منابع سرشار و خدادادی در بالادست و بهره‌وری حداکثری با تکمیل حلقه‌های زنجیره ارزش افزوده در پایین دست، با توجه به ظرفیت‌های عظیم سرمایه انسانی متخصص و متعهد و صنعتگران خلاق و کارآمد در بخش‌های سخت و نرم این صنعت عظیم، همچنین اذعان و تاکید بر نقش اساسی وزارتخانه استراتژیک نفت در پیشرانی و تحقق اهداف کلان اقتصادی و خلق ثروت از بخش بالادست و پایین‌دست این صنعت و صیانت تکلیفی و اولویت‌دار از ذخایر هیدروکربوری و جلوگیری از هرز روی و مهاجرت منابع با ارزش زیرزمینی به سمت کشورهای رقیب و همسایه، که از اهم برنامه‌های راهبردی و محوری وزارت نفت بوده است، بی‌گمان اجرای آن را مستلزم اولویت بخشی در تمامی ابعاد علی‌الخصوص سرمایه‌گذاری و همچنین مدیریت عالمانه و صحیح با رفتار و اقدام جهادی می‌نماید. بر این اساس، در راستای نیل به این برنامه‌ها و منطبق با اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران از جمله سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در بخش نفت و گاز، سیاست‌های ابلاغی برنامه‌های توسعه پنج‌ساله پنجم و ششم، قوانین برنامه‌های پنج‌ساله و سنواتی، قانون رفع موانع تولید
رقابت پذیر و بویژه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی توسعه و تولید حداکثری از میادین مشترک نفتی و گازی در مناطق خشکی و دریایی بویژه
میادین مشترک با کشورهای عراق و عربستان در صدر اولویت‌ها و فعالیت‌های کشورمان قرار دارد و جزو وعده‌های جنابعالی و تعهدات و وعده‌های مکرر جناب آقای زنگنه وزیر محترم نفت به مردم و مجلس شورای اسلامی است.با کمال تاسف به استحضار حضرتعالی می‌رساند، طی 8 سال گذشته و تاکنون، در توسعه و تولید حداکثری از میادین مشترک بویژه میادین مشترک با کشور عراق و عربستان سعودی دچار عقب‌افتادگی فراوان، مهاجرت ذخائر هیدروکربوری به طرف کشورهای رقیب و همسایه و در نهایت خسارت و به یغما رفتن ثروت ملی شده‌ایم. طی 8 سال اخیر تقریباً نه تنها هیچ میدان مشترک نفتی جدیدی توسعه نیافته است بلکه برعکس برخی طرح‌های توسعه مصوب قبلی و حتی قرارداد و سرمایه‌گذاری خارجی به شکل مشکوک و دلایل نامعلوم توسط آقای زنگنه وزیر محترم نفت کان لم یکن و فسخ گردیده‌اند. در ادامه این نمایندگان در 11 بند آنچه را که «اهم موارد قصور، اهمال و ترک فعل جناب آقای زنگنه در خصوص توسعه و تولید حداکثری از میادین مشترک» خواندند ارائه کردند! در بخشی از این بیانیه که به صورت شماره‌گذاری شده آمده است و تحریریه آفتاب یزد عناوین آن را به صورت عنوان‌بندی شده احصا کرده «طرح توسعه فاز ۱۱ میدان مشترک گازی پارس جنوبی به عنوان مرزی‌ترین فاز با کشور قطر و دستور توقف و کان لم یکن نمودن اجرای آن طرح توسط شرکت ایرانی در سال ۱۳۹۲ و همچنین معطل‌گذاری بیش از هفت سال،؛ عدم اقدام عملی در توسعه و تولید از میادین گازی فرزاد A، فرزاد B و میدان نفتی اسفندیار که با کشور عربستان سعودی مشترک هستند و همگی آنها دارای اهمیت راهبردی، با طرح توسعه مصوب قبلی (MDP) بوده‌اند؛ به پایان نرسیدن توسعه میدان مشترک آذر با وجود گذشت 8 سال در دولت‌های ۱۱ و ۱۲؛ انجام نشدن اقدام موثر برای تعیین تکلیف توسعه و توسعه تکمیلی میادین مشترک نفتی غرب و جنوب غرب کشور ازجمله: نفت شهر، دهلران، اروند و …؛ عدم اقدام عملی و اثربخش در این 8 سال برای تعیین تکلیف ساختارهای اکتشافی مرزی از شمال غرب تا جنوب آبادان؛ عدم تهیه طرح توسعه یکپارچه کل میدان (MDP) آزادگان و شیوه واگذاری بخش به بخش این میدان به پیمانکاران؛ عدم تهیه برنامه و تعهد وزیر نفت طی 8 سال گذشته تاکنون در خصوص تولید از میدان مشترک آزادگان؛ عدم احداث واحد بهره‌برداری جدید و رهاکردن پروژه‌های تعریف شده قبلی فاقد تولید به دلیل بی‌کفایتی مدیران شرکت ملی نفت و و برخی شرکت‌های دیگر از جمله مواردی بوده که به زعم نویسندگان این نامه، «مصداق ترک فعل و ضر و زیان و خسارات عامدانه به بیت‌المال» عنوان شده و جالب آنکه نویسندگان این نامه در بند پایانی این بیانیه مدعی
شده اند: «چگونه است که کشور عراق با سرعت هرچه تمام‌تر در حال تولید از این میدان مشترک است؛ اما با فسخ سرمایه‌گذاری شرکت خارجی در این میدان که مربوط به دولت دهم بود و به شکل مشکوکی توسط زنگنه فسخ گردید، ایران هنوز به این دستاورد نرسیده است!»
>بیانیه سیاسی علیه منافع ملی
«رضا پاکدامن» کارشناس حقوق انرژی در گفتگو با خبرنگار روزنامه «آفتاب یزد» در خصوص تحلیلش از این نامه می‌گوید: «پس از اینکه این بیانیه را خواندم از دو جهت نحوه صدور آن و همچنین فرایند طی شده تا امروز که به مقطع حال و روز کنونی رسیدیم شگفت زده شدم!»
وی می‌افزاید: جای تعجب در این است که طی 8 سال گذشته افرادی که شدیدترین مخالفت‌ها و حملات لفظی را در انواع تریبون‌های رسمی رسانه‌ای علیه سرمایه‌گذاری خارجی بخش خصوصی پس از برجام داشتند، امروز همه ظرفیت سیاسی خود در نهاد قوه مقننه را به کار گرفته‌اند تا موج عظیمی را در خصوص ادعای به‌کار نگرفتن بخش خصوصی در عقد قراردادهای نفتی در دوران وزیر نفت مشتاق این اقدام ایجاد کنند!
پاکدامن اظهار می‌دارد: پس از برجام با وجود آنکه شرکت‌های بزرگ و معتبر نفتی از غرب و شرق جهان برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در میادین نفتی ایران اعلام آمادگی کرده بودند، اما همین طیف مدعی امروز، با عناوین مختلف و شدید‌اللحن با سرمایه‌گذاری آن شرکت‌های معتبر جهانی در میادین نفتی ایران مخالفت می‌کردند!
پاکدامن با بیان اینکه آن مواضع کارشکنانه سیاسی ضدتوسعه نفتی موجب شد تا انرژی زیادی به لحاظ زمانی و توان انسانی از فعالان حوزه نفت و انرژی کشورمان گرفته شود و ضربه سختی در بهترین مقطع زمانی به اقتصاد انرژی کشور زده شود اظهار می‌دارد: حال که توافقات «وین» در آستانه تحقق و دستیابی است، باز هم دلواپسان آن زمان با صدور بیانیه‌ای سیاسی در این مقطع زمانی نگران شده‌اند و همسو با تحریمهای وضع شده ایالات متحده آمریکا می‌کوشند تا فضا را علیه هرگونه شانس سرمایه‌گذاری مجدد شرکت‌های نفتی خارجی در میادین نفتی ایران سنگین و پرریسک کنند.
این کارشناس حقوق انرژی با استناد به اینکه اخیرا شرکت‌های هندی و بحرینی هم برای سرمایه‌گذاری در میادین نفتی ایران در صورت حصول به توافق وین اعلام آمادگی کرده‌اند تصریح می‌کند: این نمایندگان در بدترین موقعیت زمانی و در حالی که نگارش آن در واپسین ماههای صدارت دولت هیچ موضوعیت عملیاتی و کاربردی ندارد، مبادرت به نگارش چنین بیانیه‌ای که همچون مانعی بزرگ بر سر راه تولید در میادین نفتی ایران خواهد بود کردند که بسیار مایه تعجب است. وی با بیان اینکه این دست انتقادات تنها زمانی منطقی خواهد بود که تحریم‌های وضع شده اعمال نگردیده بود یا دولت مخالفت کرده بود می‌افزاید: در حالی طیف مخالفان دولت همسو با دولت ترامپ مخالف سرمایه‌گذاری نفتی در ایران بودند و هستند که حتی کوچک‌ترین معاملات فروش نفت خام هم با مخالفت شدید این طیف مواجه بوده است. پاکدامن با استناد به اینکه عمده نمایندگان امضا‌کننده این بیانیه از حداقل اطلاعات مرتبط در این خصوص نیز بی‌خبر هستند می‌افزاید: بدون تردید این متن را کسی تهیه کرده و به امضای نمایندگانی که اشرافی به موضوع نداشته‌اند و به نویسنده پیش‌نویس اعتماد کرده اند، رسانده است! این کارشناس حقوق انرژی با بیان اینکه در شرایط سخت اقتصادی امروز ترجیح دادن منفعت سیاسی و جناحی به منافع ملی، اقدامی نابخشودنی در پیشگاه تاریخ خواهد بود می‌گوید: در واقع این دست بیانیه‌ها پیام تلخی را به عنوان سیگنال به جامعه بین‌المللی مخابره می‌کند که از سرمایه‌گذاری پرهیز کنند. اتفاقی که منجر به این خواهد شد که شرکت‌های چینی یا نهادهایی خاص، تنها مبادرت به مشارکت در پروژه‌های میادین نفتی ایران کنند!
وی این دست اقدامات را برخلاف سیاست کلان نظام مبنی بر واگذاری تصدی‌گری به طرق قانونی به بخش‌های واقعا و کاملا غیردولتی می‌داند و می‌گوید: با توجه به وضعیت وخیم اشتغال و تورم و سایر خدمات استاندارد معیشتی به مردم محروم کشورمان هرگونه گفتار و رفتار سیاسی که منجر به پرهیز سرمایه گذاران خارجی از حضور در ایران شود پیامدهای ناگواری در کوتاه مدت و میان مدت خواهد داشت.
زنگنه: کدام قرارداد نمایشی؟
وزیر نفت گفت: تولید گاز از میدان پارس جنوبی 2.5 برابر شده و هم‌اکنون روزانه 700 میلیون مترمکعب گاز از این میدان تولید می‌شود. در شرایط تحریم هیچ‌یک از قراردادهای توسعه میادین مشترک را نمایشی امضا نکردیم.به گزارش فارس،‌ بیژن زنگنه وزیر نفت در آیین امضای قرارداد میدان گازی فرزاد «ب» گفت: شرکت ملی نفت برای توسعه این میدان سناریوهای زیادی را مورد بررسی قرار داد تا با کمترین هزینه ممکن این اقدام انجام شود. در ابتدا قرار بود هندی‌ها کار توسعه این میدان را برعهده بگیرند و گاز تولیدی از میدان فرزاد «ب» را تبدیل به LNG کرده و صادر کنند.وی گفت: از این میدان میعانات گازی کمی تولید می‌شود و گاز تولیدی نیز ترش است. هزینه توسعه میدان فرزاد «ب» حدود 2 میلیارد دلار برآورد شده است که این هزینه معادل توسعه دو فاز میدان پارس جنوبی بدون پالایشگاه است. در نتیجه این مقایسه نشان می‌دهد هزینه توسعه این میدان بسیار بالاست.زنگنه ادامه داد: این موضوع یک عدم تعادل بین دریافت و بازپرداخت هزینه‌های توسعه در این میدان ایجاد کرده است. اساساً هزینه‌های این طرح قابل بازپرداخت با فروش میعانات گازی نیست، پس ما مجبوریم از طریق فروش گاز تولیدی از این میدان منابع لازم برای هزینه توسعه را ایجاد کنیم. وزیر نفت گفت:‌ در ابتدا قرار بود هندی‌ها کار توسعه این میدان را انجام دهند، اما با اعمال تحریم‌ها در دور اول، از این پروژه کنار رفتند. وقتی تحریم‌ها رفع شد، بنده دو بار با هندی‌ها مذاکره و صحبت کردم، ولی آنها باز هم تمایلی نشان دادند و با اعمال مجدد تحریم‌ها به کلی از این طرح کنار رفتند و کار انجام نشد. در این بین ما تلاش کردیم که طرح توسعه میدان گازی فرزاد «ب» را به صورت دقیق توصیف کنیم و سناریوهای مختلفی را بررسی کردیم تا هزینه را تا حد امکان کاهش دهیم. وی اظهار داشت: منابع مالی لازم برای این طرح 1.8 میلیارد دلار است که سوال اساسی اینجاست این منبع چگونه می‌خواهد تامین شود؟ به طوری که بتوان بعداً آن را بازپرداخت کرد. اگر به سراغ فروش اوراق مشارکت برویم، خُب مردم اوراق را در قالب زمانی یکساله و دوساله می‌خرند، در حالی که طرح توسعه این میدان حداقل پنج سال زمان نیاز دارد و پس از تکمیل نیز چندین سال طول می‌کشد تا هزینه طرح برگردد. لذا شما می‌بینید که تامین مالی این طرح نیازمند روش‌های دقیقی در مدیریت مالی است. زنگنه توضیح داد: نهایتا با بررسی سناریوهای مختلف این تصمیم گرفته شد که گاز تولیدی در این میدان به سایت 2 پارس جنوبی منتقل شود تا از امکانات و تاسیسات موجود در پارس جنوبی استفاده شود. البته پارس جنوبی ظرفیت بسیار بالایی برای دریافت گاز دارد. قالب قرارداد نیز به صورت بیع متقابل و نه IPC تعیین شده است.