بازتاب جهاني تحريم اسكار از سوي ترانه علیدوستي

هادی آذری: دستور دونالد ترامپ، مبنی‌بر توقف یک‌ماهه صدور ویزا برای شهروندان ایرانی و چند کشور دیگر، با واکنش بازیگر ایرانی همراه شد. ترانه علیدوستی، بازیگر ایرانی یکی از دو نقش اصلی فیلم «فروشنده» که به نمایندگی از ایران در بخش فیلم خارجی اسکار حضور دارد، در مخالفت با تصمیم دونالد ترامپ مبنی‌بر اینکه صدور ویزای شهروندان هفت کشور مسلمان را به طور موقت قطع خواهد کرد، در مراسم اسکار امسال حاضر نخواهد شد. علیدوستی تصمیم خود را برای تحریم مراسم اسکار در صفحه توییتر خود با نوشتن این جمله علنی کرد: «تصمیم منع صدور ویزا برای ایرانی‌ها از سوی ترامپ عملی نژادپرستانه است و این طرح، چه این رویداد فرهنگی را دربر بگیرد و چه نگیرد، من به نشانه اعتراض در مراسم اسکار 2017 شرکت نخواهم کرد». این بازیگر ایرانی همچنین در گفت‌وگویی که روزنامه نیویورک‌تایمز از طریق ایمیل با او انجام داد، اعلام کرد حتی اگر این ممنوعیت تأثیری بر امکان دریافت ویزا از سوی او نداشته باشد، باز هم روز 26 فوریه در مراسم اسکار شرکت نخواهد کرد. او در همین رابطه افزود: «تصمیم گرفتم حتی اگر بتوانم موفق به دریافت ویزا شوم، در این مراسم شرکت نکنم، چون این مسئله عمیقا مردم عادی کشورم را آزرده‌خاطر می‌كند که از حق قانونی خود برای دیدار با فرزندانشان در خارج از کشور یا ادامه تحصیل محروم شوند». به گزارش نیویورک‌تایمز، فیلم فروشنده که با تأیید دولت ایران به‌عنوان نماینده سینمای این کشور در مراسم جوایز اسکار حضور دارد، یکی از پنج فیلمی است که برای کسب عنوان بهترین فیلم خارجی با هم رقابت می‌کنند. این فیلم را اصغر فرهادی کارگردانی کرده که پیش از این، دیگر فیلمش، «جدایی نادر از سیمین» در سال 2012 موفق به کسب جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی شده بود. علیدوستی در ادامه گفت‌وگویش با نیویورک‌تایمز به این اشاره کرد که تصمیمش را با اصغر فرهادی در میان نگذاشته و نمی‌داند چه کسی به نمایندگی از این فیلم در مراسم اسکار حضور خواهد داشت. او هم‌چنین گفت که این کارگردان معمولا هنرپیشه‌های اصلی فیلمش را با خود به مراسم جوایز سینمایی می‌برد؛ اتفاقی که در جشنواره کن نیز رخ داد و در آن مراسم او و شهاب حسینی، فرهادی را همراهی کردند. در آن مراسم شهاب حسینی توانست اولین بازیگر ایرانی نام بگیرد که نخل طلای کن را به خانه می‌برد. علاوه‌براین، «فروشنده» برای دریافت جایزه بهترین فیلم‌نامه و بهترین نقش اول زن نیز نامزد شده بود. این بازیگر همچنین اشاره کرده که ایالات متحده سفارتی در تهران ندارد و اینکه ایرانی‌ها اغلب برای دریافت ویزا به کشورهای همسایه سفر می‌کنند. او درهمین‌باره به این روزنامه گفت: «بسیاری از مردم دارای موارد پزشکی فوری‌اند. مطمئنم که تمامی آنها فقط به‌خاطر تفریح و تعطیلات این مسیر سخت را به جان نمی‌خرند؛ خیلی از آنها گرفتاری‌های جدی‌تری دارند». او در ادامه افزود: «مطمئنم که ایالات متحده نیز به‌نوبه خود از حضور مهاجران ایرانی سود برده است و همچنین از مردمی که آنجا کار کرده و به این کشور خدمت کرده‌اند. بنابراین برای من قابل‌قبول نیست به دولتی احترام بگذارم که به مردم کشورم احترام نمی‌گذارد». بااین‌حال، از نظر برخی از طرفدارانش، او با شخصی‌کردن سیاست‌های ایالات متحده یک فرصت بزرگ را از خود گرفته است البته با این فرض که او اصلا موفق به دریافت ویزا برای حضور در این مراسم بشود. همچنین سخنگوی آکادمی علوم و هنرهای سینمایی (اسکار) به درخواست فوری نیویورک‌تایمز برای اعلام نظر درباره موضع‌گیری بازیگر ایرانی پاسخی نداده است. بازتاب تحريم ترانه  اما گفت‌وگوی ترانه علیدوستی با نیویورک‌تایمز بازتاب وسیعی در رسانه‌های جهان داشت. رویترز با انتشار خبر تحریم اسکار از سوی این بازیگر، آورد: «علیدوستی از بهترین بازیگران سینمای ایران است که سیمرغ بلورین جشنواره فجر را در کارنامه دارد». ایندیپندنت دراین‌باره نوشت: این نخستین‌بار نیست که اسکار با جنجال دیدگاه‌های نژادپرستانه روبه‌رو می‌شود. سال پیش نیز بی‌توجهی به سیاه‌پوستان موجب شد تا شماری از چهره‌های مطرح چون اسپایک لی و جیدا پینکت اسمیت این مراسم را تحریم کنند. ایندی‌وایر نیز دراین‌باره نوشت: اگر «فروشنده» جایزه اسکار را ببرد، غیبت علیدوستی بسیار طعنه‌آمیز خواهد شد و یادآور تلخی این امر است که هالیوود هم نمی‌تواند تصویر آمریکا را در چشم جهانیان نجات دهد. همچنین دیلی‌میل دراین‌باره نوشت: «بازیگر ۳۳ساله که به‌عنوان ناتالی پورتمن ایران شناخته می‌شود، اسکار را به دلیل نژادپرستانه‌بودن دستور ترامپ تحریم کرد. این خبر منجر به کامنت‌گذاشتن وسیع مردم درباره این خبر شده که در بیشتر موارد تصمیم ترامپ را تقبیح و اعلام کرده‌اند ایران را دوست دارند». واشنگتن‌پست این موضع‌گیری ترانه علیدوستی را یادآور سخنرانی مریل استریپ در دعوت به خیزش علیه سیاست‌های ترامپ خوانده و توییت و مصاحبه او را با نیویورک‌تایمز نقل کرده است. این نشریه معتبر به واکنش‌های متعدد حمایت از علیدوستی در توییتر نیز اشاره کرده است و درعین‌حال افزوده نمی‌توان پیش‌بینی کرد که این عمل به‌نفع فیلم فرهادی در اسکار شود یا ضد آن کار کند. هالیوودریپورتر نیز با انتشار این خبر اعلام کرده هنوز اصغر فرهادی و شهاب حسینی، بازیگر اول این فیلم، دراین‌باره نظر خود را ابراز نکرده‌اند. بلیمیش نیز این تحریم را با سخنان عتاب‌آمیز مریل استریپ در گلدن‌گلوب مقایسه کرده و نوشته است: به نظر نمی‌رسد ترامپ موافقان زیادی در هالیوود داشته باشد. این سایت سینمایی افزوده است: این تحریم می‌تواند آغازی بر موضع‌گیری‌های جدید باشد و در نهایت موجب شود مراسم اسکار امسال شماری از چهره‌های مهم خود را از دست بدهد. خوانندگان واشنگتن‌پست چه نوشتند؟ جالب اینکه خوانندگان واشنگتن‌پست نیز نسبت به این خبر واکنش‌های متفاوتی داشته‌اند. کاربری با تمجید از این تصمیم علیدوستی نوشته است: «به‌نظر آمریکا به جایی امن برای رفتارهای افراطی بدل شده که افراد به‌اشتباه از آن تحت عنوان «آزادی بیان» یاد می‌کنند. کاری که ترامپ با آمریکا می‌کند همان کاری است که افراد مستبد همیشه انجام داده‌اند، ولی آمریکا نام آن را «دموکراسی» می‌گذارد.» کاربری دیگر نوشته است: «ایرانی‌ها در میان تمامی مسلمانان نگاه مثبت‌تری به آمریکا دارند... هیچ شهروند ایرانی‌اي تاکنون به جرم فعالیت تروریستی علیه آمریکا متهم نشده است...‌ میلیون‌ها ایرانی در آمریکا حضور دارند که در زمره شهروندان تحصیل‌کرده و خوب آمریکا محسوب می‌شوند». خواننده‌ای هم به جای خالی کشورهای عربستان، پاکستان و افغانستان در فهرست آقای ترامپ اشاره کرده که از قضا بیشترین مشکل را از لحاظ افراط‌گرایی دارند. کاربری دیگر با اشاره به اظهارات علیدوستی نوشته: «برای هیچ‌کس مهم نیست و فقط خودت ضرر می‌کنی! بعضی بچه‌ها هیچ‌وقت بزرگ نمی‌شوند». کاربری دیگر نوشته: «او مراسمی را تحریم کرده که در هر صورت شاید حتی نتواند در آن حضور پیدا کند». خواننده دیگری هم با نوشتن این عبارت اين‌گونه واکنش نشان داده است: «اگر می‌خواهد به ترامپ اعتراض کند، چرا خود را از حضور در یکی از بزرگ‌ترین اجتماعات ضدترامپ محروم می‌کند؟» سخنگوی آکادمی علوم و هنرهای سینمایی به درخواست فوری نیویورک‌تایمز برای اعلام نظر پاسخی نداده است. «فروشنده» به‌عنوان نماینده ایران، چند روز پیش به‌عنوان یکی از پنج نامزد اصلی بهترین فیلم خارجی معرفی شد. مراسم اسکار 2017، هشتم اسفند در دالبی‌تیه‌تر لس‌آنجلس برگزار خواهد شد.