گل ‌به‌خودی محسن!

آرمان ملی- امید کاجیان:  نامزدهای مختلف ریاست‌جمهوری پیش از نظر نهایی شورای نگهبان -که امروز قرار است نتایج نهایی صلاحیت‌ها مشخص شود- فعالیت‌های خود را در عرصه رقابت با جدیت دنبال می‌کنند و در این میان اما هر یک از طریقی و روشی وارد عمل شده‌اند. وجه‌مشترک بسیاری از آنها حضور در فضاهای مجازی مانند کلاب‌هاوس و شرکت در به اصطلاح بحث‌هایی است که می‌تواند از آنها هم چهره‌ای مدرن‌تر را به نمایش بگذارد و هم آزادی‌خواه‌تر. نامزدهای خاص ریاست‌جمهوری این روزها سعی می‌کنند کما‌بیش به سوالات بعضا چالشی برخی چهره‌ها در شبکه‌های مجازی پاسخ دهند و از خود تصویری منعطف نسبت به باقی نامزدهای انتخاباتی به نمایش بگذارند. اسحاق جهانگیری، علی لاریجانی و محمود احمدی‌نژاد و ... از این دسته‌اند و احتمالا در ادامه سایر نامزدهای ریاست‌جمهوری نیز به این سازو‌کار می‌پیوندند. در کنار این، آنها اعلام کرده‌اند حاضرند در هر پلتفرم دیگری نیز به مناظره با یکدیگر بپردازند.  این نوع حضور و فعالیت، شاید در دید نخست از ویژگی‌های جدید انتخابات 1400 باشد اما از بعد دیگر اتفاقا نباید موضوع تازه‌ای قلمداد شود. تلاش برای در میان مردم بودن یا شنیدن نظرات متفاوت و پاسخ به آنها بی‌شباهت به فیلم‌های تبلیغاتی کاندیداها در دوره‌های پیش نیست؛ فیلم‌هایی که سعی می‌کرد کاندیداها را مردمی و با سعه‌صدر نشان دهد؛  تنها فرقش این است که نمایشی از مردمی بودن این‌بار در فضای مجازی شکل گرفته است . نکته دیگر در این رقابت‌ها اما استفاده کاندیداها از همان حربه تکراری و قدیمی است؛ واژه‌سازی‌ها و بازی با کلمات و گزاره‌هایی که در گذشته می‌توانستند مردم را به وجد آورده و پای صندوق‌های رای بکشانند.  نمونه این کار موفق را حسن روحانی با ساخت واژگان «کلید» و «گاز انبر» و «سرهنگ»  و «حقوقدان» در 92 انجام داد و امروز چهره‌هایی مانند علی لاریجانی سعی می‌کنند با به کار بردن کلماتی مثل «نه به مدیرپادگانی و چکش» آن را باز‌آفرینی کنند. واژه‌سازی‌ای که البته به جدال او با سعید محمد یکی از نامزدهای نظامی ختم شد؛ تا جایی که محمد نیز تلویحا خطاب به او از کلید‌واژه «خانواده اشرافی» استفاده کرد. این ردوبدل شدن کلمات و واژه‌ها  شاید تا چند سال پیش در انتخابات موفق عمل می‌کرد و باعث ایجاد شور و رقابت انتخاباتی می‌شد. اما آنچه امروز در حال انجام است تکرار همان شگردهاست؛ شگردهایی که دیگر برای مردم جذابیتی ندارد .    فیلم اخیر محسن رضایی در میان همه اینها حالا باید فیلم اخیر محسن رضایی، که وی را در حال بازی فوتبال به نمایش می‌گذارد، به مجموعه اقدامات تکراری و نخ نما‌شده کاندیداها، که نمونه آن را محمود احمدی‌نژاد سال‌ها پیش در زمان ریاست‌جمهوری خود برای نمایشی از مردمی بودن انجام داد، اضافه کنیم. هرچند برخی می‌گویند رضایی با فیلم اخیر می‌خواسته در آستانه تایید‌صلاحیت‌ها سلامت جسمی خود را به نمایش بگذارد اما عده‌ای هم این موضوع را یکی از همان اقدامات تبلیغاتی قدیمی و بدون‌خلاقیت ارزیابی می‌کنند که اساسا تا اینجای کار‌، بی‌فایده بوده است. جالب اینکه رضایی در اینجا هم مثل فیلم‌هایی که آن موقع از احمدی نژاد منتشر شده بود، گل می‌زند. هرچند روش‌های کاندیداها در جذب مخاطب تا این‌ج‌، همه مثل هم رنگ‌و‌رو رفته و تکراری و بی‌رمق بوده است، اما در این میان تلاش‌های محسن رضایی که بعضا حضور او در ادوار مختلف انتخاباتی دستمایه طنز شده و از سویی بسیاری این اقدامات را بی‌حاصل ارزیابی می‌کنند بیش از همه جای سوال دارد.    تلاش رضایی برای جذب مخاطب  رضایی را اکثریت به عنوان یک اصولگرا می‌شناسند و جالب اینکه اما در تمام این سال‌ها و تمام ادوار انتخابات تلاش داشته خود را کاندیدای مستقل و به‌دور از جناحین معرفی کند و حتی بعضا علیه اصولگرایی نیز اقدام کند. او البته در چهار ساله اخیر روش‌های متفاوتی را برای جذب مخاطب امتحان کرده است . نقش بازی کردن در قد و قامت اپوزیسیون دولت روحانی، یکی از این تلاش‌هاست، رضایی با علم به افکار عمومی منفی بعد از سال 96 نسبت به حسن روحانی و تشدید شدن این ذهنیت نامطلوب‌، شدت و حدت بیشتری در مخالفت‌هایش با روحانی داشته است. البته ناگفته نماند او قبل از این هم‌، مثلا در فروردين 96 در دومين مجمع ملي جبهه نيروهاي انقلاب اسلامي، در لباس دبير مجمع تشخيص مصلحت نظام در پيامي ادامه دولت روحاني را برابر با تبديل شدن ايران به سودان دوم توصيف کرده است. وي آن روز با صراحت بيان از هر تصميم جبهه اصولگراي نيروهاي انقلاب دفاع مي‌کرد. رضايي از ماجراي سيل تا پيشنهاد رفراندوم حسن روحاني هميشه عليه او مي‌تاخت. عنوان دبیری مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز فرصت خوبی بود که او مخالفتش را با لوایح FATF و اعلام‌نظر کردن مجمع در مورد آن این‌گونه توصیف کند که «عدم‌نظر مجمع در‌باره این لوایح به معنای رد آنهاست». در حالی که تا پیش از این برخی از حقوقدانان تلاش داشته‌اند اینگونه بیان کنند که به دلیل فقدان نظر مجمع‌، به نوعی این لایحه اختلافی مجلس و دولت با شورای نگهبان می‌تواند تصویب شده هم به شمار آید؛ این رضایی بود که حجت را بر آنها تمام کرد .    رضایی علیه اصولگرایان  رضایی از سویی نیز خود را مستقل از اصولگرایی و جناح راست معرفی می‌کند و بعضا با اظهاراتی علیه جــریان راســت می‌خواهد در واقع مخالفان اصولگرایان را در کنـار مخالفان دولت روحانی به سمــت خــود جلب کند. او این مــوضوع را بارها به اشکال مختلف نشان داده است؛ اینکه تا می‌تواند از جریان راست، خود را رهایی بخشد. کم نبوده‌اند اظهاراتی که نشان می‌داد رضایی در بزنگاه‌های تاریخی می‌خواهد خود را از اصولگرایی به دور بداند. نشان به آن نشان که روزی هم گفته بود جناح اصولگرايي در روزهاي آخر عمر خود قرار دارد.    گل به خودی‌های محسن  رضایی را اگر نه اصولگرا بدانیم، نه اصلاح‌طلب و نه پیرو جریان اعتدالی، شاید او را بتوان یکی از گزینه‌های نظامی انتخابات بر‌شمرد. نظامی‌ای که البته به واسطه اظهارات اخیرش در حوزه‌های نظامی امنیتی دچار حواشی بسیاری شده و چه‌بسا نشان داده نمی‌توان او را شخص مناسبی دراین عرصه دانست.  مثلا يکي از بحث‌برانگيزترين گفته‌هاي محسن رضايي اين بوده که عمليات کربلاي 4 را عمليات فريب می‌داند. فريب خواندن شکست بزرگ عمليات کربلاي 4، براي او گران تمام شد. عمليات کربلاي 4، در سوم دي 1365 و با تصرف شهر بصره آغاز شد؛ اما نتيجه آن شکست و شهادت بسیاری از رزمندگان بود و به دليل لو رفتن عمليات از قبل، تنها پس از يک شبانه‌روز متوقف شد. او از فرماندهان آن عمليات است. رضایی در قد و قامت دبیری مجمع و یک شخصیت نظامی،  از گروگانگیری آمریکایی‌ها برای کسب در‌آمد هم گفته است،  مثلا اظهار داشته است‌: «اگر آمريکايي‌ها بخواهند به ايران چشم بد داشته باشند، مطمئن باشند ما در هفته اول حداقل 1000 آمريکايي را اسير مي‌گيريم و آن موقع براي آزاد کردن هر يک از آنها بايد چند ميليارد دلار بدهند. آن موقع مشکل اقتصادي ما نيز ممکن است حل شود.» از اظهارات بحث‌برانگيز دیگری که به وی نسبت داده مي‌شود، مطرح شدن موضوع ايران بزرگ و مساله پيوستن 15 کشور همسايه به ايران است. او اخيرا اظهار داشته نگراني غربي‌ها از آن 15 کشوري است که در همسايگي ما قرار دارند. آنها از تشکيل ايران بزرگ ولو از لحاظ اقتصادي مي‌ترسند؛ اظهاراتی که می‌توانست چالش‌های جدی برای کشور بیافریند. این بار اما رضایی در فیلمی ویدئویی فوتیال بازی می‌کند و گل می‌زند. او واقعا در زمین  انتخابات ریاست‌جمهوری هم پر‌تلاش است و همه کاری می‌کند تا مثل فیلم اخیر گلزنی کند اما مشکل اینجاست  که تا اینجای کار به‌رغم همه این کارها گل به خودی‌های محسن رضایی بیشتر به چشم آمده است؛ حتی در این فیلم آخر فوتبالی .