نوای ایرانی در مناظره‌ها

عباس اسماعیل‌گل: در بسیاری از انقلاب‌های دنیا سرودها، مارش‌ها و موسیقی‌های خاصی ساخته شده است که به مرور زمان به امضای موزیکال آن انقلاب‌ها تبدیل شده‌اند. انقلاب فرانسه با سرود مارسیز مربوط به شهر مارسی و انقلاب 1917 شوروی با سرودهای اینترنشنال و چاپایف، انقلاب فلسطین با سرود بلادی و... و انقلاب اسلامی نیز با سرود‌های بسیاری همچون هوا دلپذیر شد، بهمن خونین جاویدان، بوی گل سوسن و یاسمن آمد و... خود را معرفی کرده‌اند و می‌کنند.  بعد از انقلاب اسلامی ایران وقایع مهم دیگری رخ داده است که هر کدام از آنها نیز به فراخور اهمیتی که داشتند و نظر به میزان اهمیتی که هنرمندان برای آنها قائل بودند به همان شکل تثبیت شدند. ایام دفاع‌مقدس، انتخابات ریاست‌جمهوری و... از این دسته وقایع هستند.  در ایام انتخابات ریاست‌جمهوری سرودهای ملی - میهنی بسیاری ساخته شده است که هر کدام به مناسبت این ایام از رسانه ملی به وفور پخش می‌شوند. ‌ای ایران با آهنگسازی محمد سریر و صدای مرحوم محمد نوری و وطنم با آهنگسازی ژان باپتیست لومر و تنظیم پیمان یزدانیان و صدای سالار عقیلی یا شهرام ناظری از جمله این سروده‌هاست.  اما این روزها که با ایام انتخابات ریاست‌جمهوری مواجه هستیم، طبق روال در فواصل برنامه‌های مختلف انتخاباتی قطعات حماسی هنرمندان مختلف روی آنتن می‌رود. در این میان یک موضوع همیشه برای اهالی موسیقی دغدغه بزرگی بوده است و آن اینکه در حین پخش مناظرات و ویژه‌برنامه‌های انتخاباتی قطعات کلاسیک خارجی به عنوان تیتراژ یا در فواصل برنامه‌ها برای مخاطبان پخش می‌شد تا اینکه همزمان با نخستین روز مناظرات انتخاباتی ریاست‌جمهوری 1400، برخی قطعات بی‌کلام تولید شده توسط دفتر موسیقی سازمان صداوسیما، جایگزین موسیقی‌های عموما خارجی و مشهوری شد که طی سالیان گذشته به عنوان موسیقی‌های انتخاباتی مورد استفاده قرار می‌گرفت و در برنامه‌های آتی انتخاباتی هم سایر قطعات بی‌کلام تولید شده دفتر موسیقی صداوسیما روی آنتن می‌رود.  اما از مهم‌ترین ویژگی‌های آثار جدید دفتر موسیقی صداوسیما ویژه انتخابات باید به این موضوع اشاره کرد که این اتفاق برای نخستین‌بار است که رخ می‌دهد و آثار بی‌کلام تولید شده توسط هنرمندان ایرانی جایگزین آثار مشهور خارجی در برنامه‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری می‌شود. از سوی دیگر این موسیقی حماسی، ارکستری است با نواختن سازهای ایرانی و همراهی گروه کر که حدود 40 دقیقه موسیقی ارکسترال با حال و هوای ایرانی ویژه انتخابات 1400 برای نخستین‌بار به تولید رسیده است. این آثار که ساز‌های ایرانی و گروه کر به آن رنگ حماسه، عشق، شور و امید داده، قطعاتی با ابعاد فنی منحصر‌به‌‌فرد و با ۸ تا ۱۰ موضوع مختلف است که در ۴۰ دقیقه آوای حماسه سر می‌دهد و بدون شک شور و هیجان خاصی بویژه به برنامه‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری 1400 بخشیده است. درباره استفاده بهینه از سازهای ایرانی در این قطعات حماسی باید گفت موضوع ساز در موسیقی یک ابزار است و آن موسیقی به لحاظ محتوا اگر حماسی باشد با هر ساز و هر ترکیب‌بندی ارکستری اجرا شود، به هر صورت، تأثیر خود را خواهد داشت. این دقیقا آن ذهنیتی است که همه یک زمانی فکر می‌کردند سازهای موسیقی ایرانی نمی‌تواند این کار را انجام دهد اما باید بر این تصور خط بطلان بکشیم، چرا که این آثار جدید تولید شده با سازهای ایرانی به قطعاتی مهیج و حماسی و سرشار از احساس بدل شده است.  محمدمهدی نراقیان، مدیر دفتر موسیقی صداوسیما درباه تولیدات جدید این دفتر؛ ویژه برنامه‌های انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 به روابط عمومی دفتر موسیقی گفته است: امسال با نزدیک ‌شدن به روزهای تبلیغات نامزدها و نیز روز برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و شوراهای اسلامی شهر و روستا، ما اجرای طرحی را آغاز کردیم که طی آن، موسیقی متناسب جدید تولید کنیم؛ قطعاتی که در برنامه‌های مختلف سازمان برای انتخابات از جمله مناظره‌ها پخش شود و همچنین روز رای‌گیری را هم پوشش دهد. برای این کار ابتدا پروسه مطالعه را آغاز و موارد مشابه و استانداردهای مختلف را بررسی کردیم. در نهایت مجموعه‌ای از هشت قطعه موسیقی ارکسترال با زمان نزدیک به ۴۰ دقیقه ضبط شده است. ارکستر البته با سازهای ایرانی هم همراه است و تکنوازی در قطعات اصلی به عهده ساز سنتور و عود است. همچنین در پخش مناظره اول، یکی از این قطعات در لحظه ورود نامزدها به استودیو رونمایی شد. همه این قطعات را از هفته گذشته در اختیار شبکه‌ها قرار داده‌ایم که به مرور در حال پخش هستند.  وی در ادامه گفت: این هشت قطعه، بدون کلام هستند. یک خط ملودی اصلی را می‌شود در همه آنها دنبال کرد که هر بار تم تغییر می‌کند. به عبارت دیگر، بستر ملودیک این ۸ قطعه، یکی است. لحن ایرانی دارد و مبتنی است بر تحرک و امید البته جز این ۸ قطعه بی‌کلام، چند اثر با خواننده هم تولید کرده‌ایم.