از هر دری سخنی، با وعده‌های بی‌پشتوانه

آرمان ملی- حمید شجاعی: زمانی که اسحاق جهانگیری، علی لاریجانی، مسعود پزشکیان و کاندیداهای سرشناس و با کارنامه عملکرد مناسب به دلایلی کنار گذاشته شدند باید هم منتظر بودیم که با انتخاباتی حداقلی و مناظراتی سطح پایین با حضور چهره‌هایی چون زاکانی، قاضی‌زاده هاشمی، جلیلی و رضایی  مواجه باشیم که نه تنها سابقه عملکرد اجرایی نداشته‌اند بلکه اساسا تصوری دقیق هم از مدیریت دولت ندارند و صرفا به دادن وعده‌های پوشالی  و تخریب دولت مشغولند. مناظره دوم هم مثل مناظره اول چیزی در برنداشت و اوج بی‌برنامگی کاندیداها، باری به هر جهت بودن و از هر دری سخنی در صحبت‌های آنها موج می‌زد. هر چند آنچه بیشتر مورد واکنش سیاسیون و حتی خود کاندیداها قرار گرفت ساختار خود مناظره بود که بسیار مورد انتقاد قرار گرفت. هر چند تجربه ثابت کرده که صدا و سیما به واکنش‌ها و  و انتقادات ذره‌ای واکنش نشان نمی‌دهد و به روال سابق خود ادامه می‌دهد.   باز هم تخریب دولت و دیگر هیچ دومین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری عصر روز گذشته با تم فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در حالی برگزار شد که هنور انتقادات بسیاری به مناظره اول مطرح بوده و هست. از نوع مباحث و سوالات مطروحه تا سطح نازل مناظره که آن را تا حد مجادله و دعواهای سخیف سیاسی تقلیل داد. نگاهی کلی به برگزاری مناظره در روزهای اخیر این معنی را به اذهان متبادر می‌کند که آیا اساسا قرار است از دل اینگونه مناظرات نکته یا مساله مهمی که در نوع رویکرد و اتخاذ تصمیم مردم برای حضور یا عدم حضور مردم در انتخابات و انتخاب کاندیدایی خاص که موثر واقع شود بیرون آید. آنچه که از مسائل مطروحه و صحبت‌های کاندیداهای حاضر در مناظره برداشت می‌شود این است که کاندیداها به هر دری می‌زنند تا با توسل به هر موضوعی  و اهمیت دادن به آن به مردم بگویند که برنامه مدونی برای حوزه‌های مختلف جامعه دارند و اگر مردم به آنها رای دهند ایران را گلستان می‌کنند. جالب اینکه شاید چندی از این کاندیداهای حاضر پس از ثبت نام در انتخابات حتی فکرش را هم نمی‌کردند که از سوی شورای نگهبان برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی و مناظرات تایید صلاحیت شوند؛ حال چگونه است که هریک در موضوعات مختلف برنامه‌های مشخص و مدون بعضا چند ساله دارند؟ برخی کاندیداها در مناظره به نحوی صحبت کرده و از برنامه ریزی چند ساله خود در امور اقتصادی ، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، آموزشی و... صحبت می‌کنند گویی اینکه در سال‌های اخیر تمام وقت خودت را صرف طرح و برنامه جهت امر ریاست جمهوری کرده‌اند. آنچه که در مناظرات 1400 به چشم می‌خورد نه مباحث کارشناسی در حوزه‌های مورد بحث؛ بلکه و عده‌های ماورایی، پوپولیستی و القای این نکته است که اگر دیگران به هر دلیل و ماتعی نتوانسته‌اند در حوزه‌های مورد بحث موفق باشند ما توانایی انجام همه امور را داریم. گویی اینکه برخی از کاندیداها از اختیارات یا روابطی برخوردارند که دیگران نیستند. البته پیش از این نیز می‌شد حدس زد که با محدود کردن کاندیداهای انتخاباتی و چینش صحنه انتخابات به روشی خاص مناظرات بهتر از این از آب در نیاید. قدر مسلم وقتی اجازه حضور به کاندیداهای همه جریانات سیاسی در انتخابات داده نشود و انتخابات صرفا در اختیار یک جریان قرار گیرد و سایر جریانات از گردونه انتخاب حذف شوند روندی جز این نمی‌توان انتظار داشت. مناظراتی کسل کننده، سرد، بی‌روح و مملو از خود نمایی کاندیداها که نجات کشور را در گرو حضور خود در مسند ریاست جمهوری می‌بینند. البته باید از حسن روحانی و دولتش تشکر کرد که به‌واسطه برخی نارضایتی‌های جامعه در حوزه مسائل اقتصادی، معیشتی، کرونا و عملکردهای ناموفق این فضا برای برخی کاندیداها فراهم شد که عدم برنامه محوری و فقدان سابقه اجرایی خود را با سیاه نمایی علیه دولت به گردن گردن دولت بیندازند و روحانی و مردانش را مسبب بروز همه مشکلات بدانند. چرا که اگر نبود عملکرد دولت روحانی معلوم نبود نامزدهای انتخابات به چه چیزی متوسل می‌شدند.  منــاظره‌ای کــه صدای نامــزدها را هم در آورد هر چند که به نظر می‌رسید روند مناظرات هرچه رو به جلوتر برود شکل و قوام بهتری می‌یابد اما مناظره دوم نشان داد که اساسا نباید منتظر تغییر و تحولی در روند مناظره، ساختار آن و مباحث مطرح در آن باشیم. مناظره دوم به حدی بی سرو ته  و نازل بود که حتی صدای برخی کاندیداها را هم در آورد. جایی که سعیدجلیلی در وقت نقد صحبت دیگر کاندیدا بیان کرد:« این نوع مناظره‌ها و سوالات و پاسخ‌ها آیا می‌تواند به مردم کمک کند؟ بسیاری از موضوعاتی که مورد توجه مردم است، اصلا داخل بحث‌ها نمی‌آید و مناظره بعدی این شکلی نباشد.» محسن رضایی، قاضی‌زاده ‌هاشمی و همتی نیز به انحای دیگری همین گفته را تایید و از شکل برگزاری مناظرات انتقاد کردند و همتی در اظهار نظری جالب مناظرات به مسابقه هفته تشبیه کرد. هر چند مناظره دوم قالب فرهنگی و اجتماعی داشت اما بعضا کاندیداها در فضای مناظره اقتصادی بودند و مسائل اجتماعی، فرهنگی، هنری و ورزشی را نیز با دیدگاه اقتصادی پاسخ می‌گفتند و از این جهت شاهد سایه حو.زه اقتصاد و برخوزه‌های دیگر نیز بودیم.  البته بر خلاف آنکه در مناظره نخست شاهد چالش‌های یک به یک یا 5 به یک بودیم در این مناظره به جز در بخش اول در سایر بخش‌ها شاهد چندان چالشی نبودیم و نامزدها صرفا به مباحث مندرج در سوال پرسیده شده می‌پرداختند. هر چند باز هم می‌شد جسته و گریخته حمله 5 کاندیدای اصولگرا به همتی یا تقابل مهر علیزاده و رئیسی را شاهد بود.  با این حال آنچه در این مناظره مشخص بود بازهم عملکرد نسبتا مثبت همتی و مهرعلیزاده مثل مناظره اول در بیان مطالب در حوز‌های مختلف و بیان وعده‌هایی که بیش از دیگران جنبه واقعی داشت بود. چرا که اگر روحانی و دولتش را از رئیسی، جلیلی، زاکانی؛ قاضی‌زاده هاشمی و محسن رضایی برای دوگانه سازی خوب و بود میان خود و دولت روحانی  می‌گرفتند آنها سخنی برای گفتن نداشتند.   واکنش‌ها به مناظره دوم پس از پایان مناظره دوم شاهد بالا گرفتن انتقادات نسبت به این مناظره بودیم جایی که بسیاری از چهره‌های سیاسی و کاربران در فضای مجازی نسبت به آنچه در این مناظره صورت گرفت واکنش نشان دادند. در این میان دولتی‌ها نیز که سابق بر این درخواست پاسخ گویی به اتهامات وارد شده از سوی نامزدها را داشتند نقش پررنگی در این انتقادات داشتند. چنانکه  محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات با انقاد تند از مناظره دوم انتخابات ریاست جمهوری نوشت:« امیدی ندارم که اصلاح شود پس نخواهم گفت امیدوارم روند اصلاح شود. وی در کانال خود نوشت: مناظره دوم بدتر از مناظره اول؛ اینقدر بی‌کیفیت که صدای برخی از کاندیداها هم درآمد.» همچنین عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد نیز سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در توئیتی به دومین مناظره هفت نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با محوریت مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی اشاره کرد و نوشت: «فرهنگ و هنر بخش مغفول مناظرات بود. فرهنگ و هنر بخش مغفول مناظرات بود، حتی در دومین مناظره با عنوان فرهنگی و اجتماعی. ایران بدون فرهنگ و هنر ایران نیست! از کدام برنامه سخن می‌گوییم؟»