گروه صنعت و تجارت: صادرکنندگان مدت هاست با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می کنند. در شرایطی که تولید داخل وضعیت خوبی ندارد و بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا برای ماه ها امکان صادرات را گرفته بود، صادرکنندگان مشکلاتی از جنس دستورالعمل و بخشنامه را نیز تجربه می کردند. طی ماه های گذشته تعلیق کارت‌های بازرگانی یکی از دغدغه های صادرکنندگان بوده است. همچنین بسته بودن سامانه ثبت سفارش نیز گلایه های زیادی را در پی داشته و صادرکنندگان این سؤال را مطرح کردند که دولت با این اقدام واقعاً به دنبال چیست و چرا درخصوص تأمین مواد اولیه زیرساخت های نرم افزاری مشکل دارد. از سوی دیگر مشکلات مالیاتی و اینکه این وضعیت در آینده بیشتر خواهد شد، تنوع و تعدد بخشنامه ها، بسته شدن پیش از موعد سامانه جهت رفع تعهد ارزی و عدم پذیرش پروانه صادراتی دو سال گذشته به منظور رفع تعهد ارزی صادرات در مقابل واردات، صادرات ریالی برخی طرف های تجاری و مشکلات تحریمی در بازگرداندن ارز حاصل از صادرات در این زمینه از مشکلاتی بود که صادرکنندگان طی ماه های گذشته با آن مواجه بودند اما به مرور شاهد حل شدن آنها هستیم. به عنوان مثال الان مدتی می شود که بخشنامه و دستورالعمل جدیدی جهت ایجاد محدودیت برای صادرکنندگان صادر نشده است. همچنین درباره عدم پذیرش پروانه های صادراتی مربوط به دو سال قبل برای رفع تعهد ارزی صادرات، تصمیم هایی گرفته شده است از جمله اینکه بر اساس مفاد بسته سیاستی برگشت ارز حاصل از صادرات سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰، صادرکنندگانی که قبل از صادرات نسبت به دریافت پیش پرداخت ارزی اقدام می‌کنند، به منظور احراز اصالت ارز قابل پیش‌فروش، مراتب در کمیته اقدام ارزی مطرح و صادرکنندگان مزبور در سقف تعیین شده توسط کمیته فوق، امکان عرضه ارز در سامانه نیما را خواهند داشت. همچنین طبق مصوبه ستاد تنظیم بازار، مقرر شده است تا در صورتی که درصد تعهد ارزی ایفا نشده مربوط به واردات کالا (نسبت تعهدات منقضی شده به کل تعهدات) برای یک واردکننده بیشتر از ۱۰ درصد باشد از هرگونه ثبت سفارش جدید، تخصیص ارز جدید و همچنین ویرایش و یا تمدید ثبت سفارش‌های گذشته وی به صورت سیستمی ممانعت بعمل آید.
پیگیری رفع مشکلات مربوط به ایفای تعهدات ارزی
بر اساس اخرین آمار ایفای تعهدات ارزی مربوط به صادرات از ۲۲ فروردین ۹۷ تا ۳۰ آذر ماه ۹۹ و همچنین ایفای تعهدات ارزی در بازه زمانی ۲۲ فروردین ۹۷ تا ۳۱ فروردین ماه ۱۴۰۰، صادرکنندگان کشور نسبت به ایفای ۷۲ درصد از تعهدات ارزی خود اقدام کرده‌اند. در این میان دبیر کمیته اقدام ارزی در سی و سومین جلسه کمیته اقدام ارزی از پیگیری رفع مشکلات صادرکنندگانی که نسبت به دریافت پیش‌پرداخت ارزی در قبال صادرات آتی اقدام کرده بودند، خبر داد.
به گزارش سازمان توسعه تجارت ایران، احسان قمری گفت: براساس مفاد بسته سیاستی برگشت ارز حاصل از صادرات سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰، صادرکنندگانی که قبل از صادرات نسبت به دریافت پیش پرداخت ارزی اقدام می‌کنند، به منظور احراز اصالت ارز قابل پیش‌فروش، مراتب در کمیته اقدام ارزی مطرح و صادرکنندگان مزبور در سقف تعیین شده توسط کمیته فوق، امکان عرضه ارز در سامانه نیما را خواهند داشت. وی افزود: برخی از صادرکنندگان نسبت به دریافت پیش‌پرداخت ارزی قبل از ۲۲ فروردین ۹۷ اقدام کرده و صادرات‌شان بعد از ابلاغ قوانین و دستورالعمل‌های ارزی صورت گرفته است، لذا کمیته اقدام ارزی، این مورد را یک عنوان خاص در نظرگرفته و بر اساس اختیارات خود در این خصوص تصمیم‌گیری می‌کند. قمری بیان داشت: با توجه به اینکه پیش دریافت‌های فوق‌الذکر قبل از تاریخ ۲۲ فروردین ۹۷ صورت گرفته است، مقرر شد این دسته از صادرکنندگان نسبت به ارائه مدارک و مستندات لازم در خصوص تایید بانک‌های عامل یا صرافی‌های مجاز در خصوص دریافت پیش‌پرداخت ارزی و ... به بانک مرکزی اقدام کرده تا پس از بررسی و در صورت تایید موارد، میزان ارز دریافتی به عنوان پیش‌دریافت مشمول بازگشت ارز به چرخه اقتصادی کشور در نظر گرفته شود.

مشاهده میزان بازگشت ارز حاصل از صادرات توسط صادرکنندگان
از سوی دیگر مطابق آمارها از ۲۱ فروردین‌ماه تا ۳۰ اسفندماه ۱۳۹۹، نزدیک به ۷۲ درصد تعهدات ارزی صادرکنندگان معادل ۴۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون یورو به کشور بازگشته است. در همین ارتباط رییس سازمان توسعه تجارت ایران از امکان مشاهده اطلاعات میزان بازگشت ارز حاصل از صادرات توسط صادرکنندگان از طریق سامانه جامع تجارت خبر داد. براساس گزارش سازمان توسعه تجارت ایران، حمید زادبوم افزود: با پیگیری‌های انجام شده توسط سازمان توسعه تجارت ایران و اقدام ارزشمند مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، از این پس صادرکنندگان می‌توانند با مراجعه به سامانه جامع تجارت و از طریق مسیر عملیات ارزی -مشاهده اطلاعات ارزی- بازگشت ارز حاصل از صادرات، میزان ایفای تعهدات ارزی خود را مشاهده کنند. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین بیان داشت: صادرکنندگان می‌توانند اطلاعات بازگشت ارز حاصل از صادرات خود را به تفکیک روش‌های مختلف بازگشت ارز حاصل از صادرات شامل فروش ارز در سامانه نیما، واردات در مقابل صادرات خود، واگذاری کوتاژهای صادراتی به غیر، پرداخت بدهی ارزی، سپرده‌گذاری ارزی و فروش ارز به بانک‌های عامل و صرافی‌های مجاز را در فاصله زمانی حداکثر ۲۴ ساعت پس از رفع تعهد مشاهده کنند.