روزنامه آرمان ملی
1400/03/24
اين دوره راي دادن و ندادن؛ دوقطبي انتخابات
آرمان ملی- احسان انصاری: با پایان مناظره‌های انتخاباتی همه‌چیز به روزهای باقی مانده در انتخابات گره خورده است. اینکه دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا در روزهای منتهی به انتخابات چه تصمیمی اتخاذ خواهند کرد. از یک طرف این احتمال وجود دارد که اصلاح‌طلبان به صورت تمام‌قد از یک کاندیدا حمایت کنند و مردم را به حضور در انتخابات دعوت کنند که بعید به نظر می‌رسد. از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که از بین مهرعلیزاده و همتی یکی به سود دیگری صحنه انتخابات را ترک کند تا انتخابات به دور دوم کشیده شود. در چنین شرایطی احتمال مشارکت بیشتر مردم در انتخابات وجود خواهد داشت. از سوی دیگر زمزمه‌هایی مبنی‌برکناره‌گیری جلیلی، زاکانی و قاضی‌زاده‌هاشمی به سود ابراهیم رئیسی در انتخابات شنیده میشود؛ زمزمه‌هایی که هر لحظه امکان تحقق دارد و حتی ممکن است هر سه گزینه به یک‌باره به سود رئیسی از انتخابات کناره‌گیری کنند. اصولگرایان حتی اگر از پیروزی رئیسی در انتخابات نیز مطمئن باشند برای ایجاد پایگاه رأی برای رئیسی تلاش می‌کنند از شکسته شدن آرا جلوگیری کنند. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی آخرین معادلات انتخابات ریاست‌جمهوری «آرمان ملی» با دکتر احمد حکیمی‌پور، نماینده سابق مجلس و عضو سابق شورای شهر تهران گفت‌وگو کرده که در ادامه ماحصل آن را می‌خوانید. مناظـره سـوم انتخابـات ریـاست‌جمهوری چه تفاوتـی با مناظـره‌هـای قبلی داشته اسـت؟ آیا این مناظره در رونق فضای انتخابات تأثیر داشته است؟ مناظره سوم با مناظره‌های اول و دوم از نظر شیوه برگزاری متفاوت بوده است. در ابتدا مناظره از هفت کاندیدای ریاست‌جمهوری خواسته شد تصویر دولت آینده خود را با توجه به دغدغه‌های اصلی مردم ترسیم کنند که اتفاق مثبتی بود. ضمن اینکه زمانی هم که برای این آیتم در نظر گرفته بودند بیشتر بود. اما اینکه این مناظره و مناظره‌های قبلی موفق شده در فضای انتخابات شور و نشاط ایجاد کند، بنده معتقدم چنین اتفاقی رخ نداده و جای بیشتری برای کار وجود داشت و می‌شد با اقدامات بهتری شرایط را به شکلی رقم زد که میزان مشارکت در انتخابات افزایش پیدا کند. شرایط مناظره‌ها به شکلی نبوده که مردم بتوانند برنامه‌های کاندیداها را ارزیابی کنند تا متوجه شوند چه کسی بهتر می‌تواند کشور را مدیریت کند. برای تشخیص اینکه آیا میزان مشارکت در انتخابات افزایش پیدا کرده یا خیر باید به نظرسنجیهای صورت گرفته توجه کرد. این در حالی است که به نظر می‌رسد با اینکه تنها چند روز به برگزاری انتخابات باقی مانده است اما هنوز فضای انتخابات به شکلی نیست که انتظار حضور پررنگ مردم را داشته باشیم. البته هر چیزی در عالم سیاست محتمل است و ممکن است در روزهای باقی‌مانده تا برگزاری انتخابات شرایطی رقم بخورد که معادلات انتخاباتی تغییر کند. باید منتظر ماند و مشاهده کرد که آیا تلاش‌های کاندیداهای انتخاباتی و تصمیم‌گیری مردم به شکلی خواهد بود که سرنوشت انتخابات را تغییر بدهد یا اینکه شرایط به همین صورت ادامه خواهد داشت. آقای همتی در چه شرایطی می‌توانند پیروز انتخابات آینده باشند؟ آیا در روزهای آینده احتمال شکل‌گیری دو‌قطبی رئیسی- همتی وجود خواهد داشت؟ واقعیت این است که دو‌قطبی اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری آینده دو‌قطبی رأی‌دادن یا رأی‌ندادن است. این دو‌قطبی هنوز در انتخابات وجود دارد و نشکسته است. این دو‌قطبی از مدت‌ها قبل شکل گرفته و مدت‌هاست که فضای انتخابات در چنین شرایطی سپری میشود. در به وجود آمدن این دو‌قطبی نیز عوامل مختلفی تأثیر‌گذار بوده‌اند. در این زمینه باید یک آسیب‌شناسی دقیق و علمی صورت بگیرد. برای اینکه دولت کنونی را ناکارآمد نشان بدهند بسیاری از مرزها شکسته شده است. شرایط به شکلی رقم خورده که مردم احساس می‌کنند در جمهوری اسلامی یک مدیر سالم وجود ندارد و همه مدیران به شکلی مسأله‌دار هستند. در چنین شرایطی مردم احساس می‌کنند هر کسی به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شود ناکارآمد است و برای کارشکنی و دست‌اندازی به بیت‌المال و سوءاستفاده از قدرت است. کنشگران رسمی فضای سیاسی ایران به اندازه‌ای با ادبیات تخریبی و اعتماد‌سوز با یکدیگر برخورد کرده‌اند که ذهنیت حامیان انقلاب و کسانی که دلسوز کشور هستند به‌هم‌ریخته است. در این مناظره‌ها نیز همین ادبیات وجود داشته و بیشتر رفتارهای واکنشی بوده تا کنشی. هر کسی تلاش می‌کرد خود را تأیید کند و دیگری را به صورت مستقیم یا غیر‌مستقیم تخریب می‌کند. این نوع ادبیات از سال84 وارد فضای سیاسی ایران شده و در انتخابات سال88 شدت بیشتری پیدا کرده است. در نتیجه اتفاقاتی که امروز در فضای انتخابات رخ می‌دهد ریشه در گذشته دارد. نتیجه چنین وضعیتی این است که فرهنگ رقابت‌های سیاسی در ایران جنجالی، مخرب و همراه با بی‌اخلاقی شده است. ادبیـات تخریبـی در میـزان اعتمـاد مـردم چه تأثیری گذاشته است؟ این رویکرد اعتماد مردم را از بین برده است. در این راستا بی‌اعتمادی به وجود آمده نیز با برگزاری مناظره از بین نمی‌رود. این در حالی است که در مناظره‌ها نیز کاندیداهای انتخاباتی به جای اینکه اعتماد مردم را بیشتر کنند با ادبیات تخریبی و بی‌اخلاقی‌هایی که صورت می‌دهند بحران بی‌اعتمادی را تشدید می‌کنند. تخریب‌ها به اندازه‌ای است که انگار هر کسی در این کشور مدیر شده، برای چپاول و دزدی آمده و هیچ‌کس کارآمدی نداشته است. نباید ریشه این اتفاقات را نیز در بیرون از کشور جست‌و‌جو کرد؛ بلکه ریشه‌های این وضعیت در درون کشور است. جریان‌های سیاسی با هم به صورت نامناسبی صحبت می‌کنند. به همین دلیل ترمیم این وضعیت نیازمند زمان زیادی است و باید در بلند‌مدت این اتفاق رخ بدهد. در چنین شرایطی مردم انگیزه‌ای برای حضور در پای صندوق‌های رأی ندارند. از نظر مردم هر‌کدام از کاندیداهای انتخاباتی یا اطرافیان آنها برای منافع شخصی و گروهی وارد رقابت‌ها شده‌اند. به همین دلیل نیز پیش خود فکر می‌کنند چرا باید در پای صندوق‌های رأی حاضر شوند و به چنین افرادی رأی بدهند. به همین دلیل نیز انتخابات ریاست‌جمهوری آینده با دو‌قطبی رأی دادن یا رأی ندادن مواجه شده است. این دو‌قطبی نیز هنوز نشکسته است؛ مگر اینکه در روزهای باقی‌مانده تا انتخابات اتفاقاتی رخ بدهد که شرایط انتخابات تغییر کند. جریان اصلاحات موضع دقیقی در حمایت از دو گزینـه همتی و مهرعلیزاده نگرفته است. مهرعلیزاده تقاضای ارائه برنامه در نهاد اجماع‌ساز جریان اصلاحات را داشته اما در عمل با پاسخ مثبت مواجه نشده است. این در حالی است که جریان اصلاحات به صورت تمام‌قد از آقای همتی نیز حمایت نمی‌کند. دلیل این رویکرد جریان اصلاحات چیست؟ آیا عدم‌موضع‌گیری در مقطع حساس کنونی جریان اصلاحات را با پشیمانی تاریخی مواجه نمی‌کند؟ جریان اصلاحات طیف‌های مختلفی را در‌بر می‌گیرد و دیدگاه‌های مختلفی در این جریان وجود دارد. این در حالی است که طیف‌های جریان اصلاحات تنها سیاسی نیستند و گروه‌های فرهنگی و اجتماعی را نیز در‌بر‌می‌گیرد. از سوی دیگر فعالان اقتصادی و بخش‌هایی از مسئولان کشور نیز خود را متعلق به جریان اصلاحات می‌دانند. به همین دلیل نمی‌توان جریان اصلاحات را در یک نوع تفکر خلاصه کرد. نهاد اجماع‌ساز جریان اصلاحات به صورت رسمی عنوان کرده به دلیل رد‌صلاحیت گزینه‌های اصلی خود هیچ نامزدی در انتخابات نخواهند داشت. این در حالی است که برخی تشکل‌ها و احزاب در ستادهای انتخاباتی آقای مهرعلیزاده و همتی فعال هستند. از سوی دیگر نشانه‌هایی مبنی‌بر اینکه جریان اصلاحات قصد داشته باشد تصمیم جدیدی در انتخابات بگیرد مشاهده نمی‌شود و به نظر می‌رسد همین رویکرد تا پایان انتخابات باقی خواهد ماند. مگر اینکه در روزهای آینده اتفاقات خاصی رخ بدهد که به یک‌باره شرایط تغییر کند. این احتمال وجود دارد که برخی به صورت رسمی یا غیر‌رسمی از کاندیداهایی که نزدیک به جریان اصلاحات هستند، حمایت کنند. این در حالی است که دو کاندیدای موجود منتسب به جریان اصلاحات با هم رقابت نکنند و در روزهای باقی‌مانده تنها یکی از آنها در صحنه انتخابات حضور داشته باشد. در این زمینه باید سازوکاری منسجم تشکیل شود که تاکنون نشانه‌هایی از آن وجود ندارد. اصلاح‌طلبان از مدت‌ها قبل اعلام کرده‌اند که در انتخابات ریاست‌جمهوری کاندیدای حزبی ندارند و تنها از کاندیداهایی حمایت می‌کنند که مورد اجماع همه طیف‌های جریان اصلاحات باشد. در چنین شرایطی اصلاح‌طلبان به دنبال این هستند که مطالبات واقعی مردم را دنبال کنند و این اتفاق در آینده نیز رخ خواهد داد. هر کسی که رئیس‌جمهور کشور شود اصلاح‌طلبان رویکرد خود را در راستای تلاش برای تحقق مطالبات مردم رها نخواهند کرد و این رویکرد را ادامه می‌دهند. اصلاح‌طلبـان چگونه مــی‌توانند در روزهـای باقی‌مانده تا انتخـابات معـادلات انتخابـاتی را تغییـر بدهند؟ اگر قرار است اصلاح‌طلبان در روزهای باقی‌مانده معادلات را به هم بزنند باید تدابیر ویژه‌‌ای برای شرایط موجود بیندیشند. ملاک عمل اصلاح‌طلبان در این زمینه نیز باید نظرسنجیهای صورت گرفته باشد. اصلاح‌طلبان باید به نظرسنجیهای صورت گرفته در جامعه توجه کنند و براساس آن تصمیم‌گیری کنند که شرایط کدام کاندیدا بهتر است. در جریان اصلاحات دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و نمی‌توان این جریان را در یک طیف فکری خلاصه کرد. این در حالی است که نوع کنشگری اصلاح‌طلبان در صحنه انتخابات به شکلی است که چنین چشم‌اندازی را برای ما ترسیم نمی‌کند. اصولگرایان به این نتیجه رسیده‌اند که با شرایط موجود پایگاه رأی رئیس‌جمهور آینده پایین خواهد بود. به همین دلیل گمانه‌زنی‌هایی مبنی بر کناره گیری سه گزینه جریان اصولگرا یعنی جلیلی، زاکانی و قاضی‌زاده‌هاشمی به سود ابراهیم رئیسی وجود دارد. آیا در چنین شرایطی پایگاه رأی اصولگرایان به شکلی خواهد بود که یک دولت همراه به پشتوانه مردمی قوی تشکیل بدهند؟ این اتفاق محتمل است و ممکن است در روزهای آینده برخی از کاندیداهای جریان اصولگرایی به سود ابراهیم رئیسی از انتخابات کناره‌گیری کنند. هدف اصولگرایان این است که آرای آنها شکسته نشود و به همین دلیل تلاش می‌کنند از پراکنده‌شدن آرا جلوگیری کنند. به احتمال زیاد کناره‌گیری کاندیدای اصولگرا در روزهای آینده رخ خواهد داد و در روزهای آینده خبرهایی در این زمینه خواهیم شنید. واقعیت این است که اصولگرایان هنوز احساس خطر زیادی از سوی رقیب نکرده‌اند و به همین دلیل تصمیم به کناره‌گیری از انتخابات نگرفته‌اند. بدون‌تردید اگر تاکنون نسبت به وضعیت رقیب سیاسی خود احساس خطر می‌کردند با رویکرد دیگری در ادامه رقابت‌های انتخاباتی حضور داشتند. با این وجود اگر اصولگرایان گمان کنند رقیب سیاسی آنها در روزهای آینده برنامه‌ای جدید خواهد داشت یا اینکه آرای آنها با حضور کاندیداهای متعدد شکسته خواهد شد، رویکرد دیگری در پیش خواهند گرفت. هنوز موضع دقیق اصولگرایان درباره کاندیدای انتخاباتی روشن نیست. این در حالی است که برخی حتی کناره‌گیری رئیسی را به سود جلیلی مطرح می‌کنند که به نظر بنده باید منتظر ماند تا در روزهای آینده استراتژی اصلی اصولگرایان مشخص شود. این در حالی است که احتمال اینکه دیگر کاندیدای اصولگرا به سود رئیسی از انتخابات کناره‌گیری کنند بیشتر از این است که وی به سود دیگران کناره‌گیری کند. احتمال پیروزی اصولگرایان در انتخابات زیاد است و ایـن احتمـال وجود دارد کـه ابـراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور بعدی کشور باشد. در چنین شرایطی چه چشم‌اندازی را پیش‌روی کشور می‌بینید؟ در چنین شرایطی حاکمیت سیاسی در کشور یکدست خواهد شد و همه قوا در اختیار یک جریان سیاسی قرار خواهد گرفت. این در حالی است که یکدست‌شدن فضای سیاسی کشور نشانه خوبی نیست. به صورت طبیعی هرگاه یک نظام سیاسی یکدست شود احتمال سوءاستفاده، بیشتر از گذشته خواهد شد. اتفاق مهم دیگری که رخ خواهد داد این است که شکاف و چند‌دستگی بین اصولگرایان بیشتر خواهد شد و بروز و ظهور بیشتری خواهد داشت. نکته دیگری که دارای اهمیت زیاد است، این است که آیا رئیس‌جمهور آینده کشور می‌تواند رئیس‌جمهور حداکثر مردم ایران باشد یا خیر. این نکته بسیار کلیدی است که سرنوشت دولت آینده را مشخص خواهد کرد. اگر به هر دلیلی این اتفاق رخ ندهد کشور در آینده با بحران مواجه خواهد شد.
سایر اخبار این روزنامه
پرسـش‌هايي كه بي‌پـاسخ مـاندند
مناقشه برسرماندن يا كناره گيري اين4 نفر
دعواي ليست در انتخابات شوراها بالا گرفت
مانع تراشی برای تامین داروهای بیماران SMA
اعتماد احيا شود؛ راي ممكن است
اين دوره راي دادن و ندادن؛ دوقطبي انتخابات
احیای برجام شاید به همین زودی
بحران بي اطلاعي وزارت جهاد عامل گراني مرغ
برخی نان دولت می‌خورند اما برای رقیب نانوایی زده‌اند
وعده‌هاي انتخاباتي«نظارت» مي‌خواهد
اندیشه برتر و خون‌جگر
