حساب و کتاب وام ودیعه مسکن

ستاد ملی کرونا هفته گذشته شرایط حمایت از خانوارها در زمینه اجاره املاک مسکونی را به روز رسانی کرد که طبق آن علاوه بر اعلام تمدید قراردادهای اجاره املاک مسکونی و استثنائات آن، وام ودیعه مستاجران نیز افزایش یافت. (جزئیات مربوط به قراردادهای اجاره در صفحه 4 آمده است).  با توجه به این که متاسفانه در این بخشنامه و خبرهای مربوط به آن مانند بسیاری از بخشنامه های دولتی دیگر، تلاشی برای بیان شفاف جزئیات مالی و میزان اقساط آن نشده است، گزارش امروز دخل و خرج به سراغ حساب وکتاب در این زمینه رفته و آن را در حد اطلاعات موجود، سبک و سنگین کرده است.   مصوبه ستاد کرونا برای وام ودیعه مستاجران صورتجلسه هفتاد و دومین جلسه ستاد کرونا مورخ 22 خرداد امسال، در زمینه وام ودیعه مستاجران می گوید: «مهلت ثبت نام اشخاص واجد شرایط برای دریافت تسهیلات کمک ودیعه اجاره مسکن تا پایان شهریور ۱۴۰۰ تمدید می‌شود. بانک ها و موسسات اعتباری موظف اند حداکثر تا پایان آذر امسال تسهیلات مذکور را پرداخت کنند. سقف مبلغ این تسهیلات برای کلان شهر تهران ۷۰ میلیون تومان، دیگر کلان شهرها ۴۰ میلیون و دیگر شهرها ۲۵ میلیون تومان تعیین می‌شود. شرایط و مقررات مترتب بر این تسهیلات در سال ۹۹، طی امسال نیز به قوت خود باقی است». 2 نوع وام برای مستاجران طبق مصوبه سال قبل ستاد ملی کرونا همان طور که ملاحظه شد، مصوبه اخیر ستاد کرونا، شرایط مالی وام را مطابق شرایط سال گذشته اعلام کرده است. در این زمینه، صورتجلسه مصوبات این ستاد در تاریخ 15 شهریور 99 که با عنوان «اصلاح بند ۶ مصوبه جلسه ۳۱ ستاد ملی» در خصوص «تسهیلات پرداختی کمک ودیعه اجاره مسکن» و در سایت این ستاد آمده، دو نوع تسهیلات را برای این وام مشخص کرده است. (شرایطی که البته هم اینک در سایت ثبت نام، تنها به یک مورد آن (شکل اول که در ادامه آمده) اشاره شده است.) 1-در شکل اول، بیان شده که این تسهیلات با نرخ 13 درصد، سررسید یک ساله پرداخت می شود. به نحوی که یک دوازدهم معادل سود تسهیلات طی یک سال، ماهانه پرداخت و اصل بدهی در زمان اتمام قرارداد تسویه خواهد شد. این مصوبه می افزاید: ضمناً در پایان سال اول و در صورت تفاهم بانک عامل با متقاضی، مانده بدهی می‌تواند طی ۳۶ قسط و با نرخ ۱۳ درصد تقسیط شود. 2 - اما در شکل دوم، آمده است که این تسهیلات با نرخ سود ۱۲ درصد پرداخت خواهد شد. با این شرایط که برای تسهیلات زیر 30 میلیون تومان (که طی امسال تنها مشمول شهرهای کوچک می شود)، تقسیط 36 ماهه انجام می شود. مبالغ بیش از آن نیز (یعنی وام مستاجران تهرانی و کلان شهرها طی امسال) 60 ماهه تسویه خواهند شد. همچنین در این مدل وام، متقاضی در هر قسط بخشی از اصل و سود تسهیلات را پرداخت خواهد کرد. میزان قسط وام در شکل اول  همان طور که در بخش قبل ملاحظه شد، در شکل اول تسهیلات، مزیت نرخ سود یارانه ای به میزان 13 درصد وجود خواهد داشت. با این حال و برخلاف شکل دوم، اصل بدهی در زمان اتمام قرارداد به بانک برخواهد گشت. بنابراین می توان گفت فرمول های مرسوم برای محاسبه اقساط وام بانکی در این جا صادق نخواهد بود چرا که در فرمول های مرسوم، هر ماه بخشی از اصل وام به همراه سود، به بانک بازپرداخت می شود. اما در این نوع، کل اصل وام در انتهای دوره یک ساله بازپرداخت می شود. محاسبات نشان می دهد که این مدل، شبیه شرایطی است که در آن، گویی مستاجر در مقام یک سپرده پذیر، مبلغی معادل اصل وام را از بانک دریافت می کند و آن را در انتهای یک دوره یک ساله با نرخ سود بیان شده (یعنی 13 درصد) به بانک بر می گرداند. بر این اساس، اقساط وام برای سه گروه تهرانی ها، کلان شهرها و دیگر شهرها به صورت جدول شماره یک است.   میزان قسط وام در شکل دوم  همان طور که ملاحظه شد، در این شکل، اصل وام در پایان مدت در دست مستاجر باقی خواهد ماند. به عبارت دیگر، وی از مزیت نرخ سود یارانه ای (12 درصدی) این وام نسبت به وام های مرسوم بانکی بهره مند خواهد شد. بر این اساس، جزئیات و اقساط وام مانند جدول شماره 2 خواهد بود.   وام ودیعه نوع اول، کمک حال خانوارهای کم درآمدتر پاسخ به این سوال در حالت کلی مثبت است. چرا که نرخ سود یارانه ای آن از نرخ سود مرسوم بانکی که هم اکنون 18 درصد تعیین شده، به ترتیب نوع وام، 5 و 6 درصد کمتر است. اما از سوی دیگر، باید گفت برای خانواده های با جریان درآمدی پایین تر که میزان اقساط ماهانه اهمیت بیشتری نسبت به اصل وام برای آن ها دارد، شکل اول تسهیلات می تواند قابل توجه باشد. چرا که اگر سرپرست چنین خانواری در کلان شهرها بخواهد از بانک وامی معادل با وام ودیعه بگیرد، (بدون توجه به این نکته که اصل وام در نهایت نسبت به شکل نخست وام ودیعه در اختیار او خواهد بود) باید در بازپرداخت یک ساله سه میلیون و 660 هزار تومان و در بازپرداخت 5 ساله، ماهانه حدود یک میلیون تومان قسط بدهد. این در حالی است که مطابق جدول شماره یک، وی تنها حدود 430 هزار تومان را ماهانه از دست خواهد داد.