زائر کوی تو هستیم چه حاضر، چه بعید - ما به تقدیر رضاییم و رضا(ع) در دل ماست

نوائیان / حلاجیان – به‌راستی که همسایگی ولی‌خدا، سعادتی است که شکرش را نمی‌توان به‌جا آورد؛ این‌که هر زمان که بخواهی، روز باشد یا شب، بدون معطلی و مشکلی خاص به بارگاه ملکوتی ثامن‌الحجج(ع) مشرف شوی، دق‌الباب کنی و اذن ورود بخوانی؛ آن‌وقت با امام(ع) راز دل بگویی و قلب زنگارگرفته را، با «الماس آب‌دیده» صیقل دهی. برخی از ما، عادت کرده‌ایم به این توفیق و نعمتی دائمی و شاید، چنان‌که باید، قدرش را ندانیم. بسیارند دلدادگان حرم ملائک پاسبان رضوی که در شوق یک لحظه زیارت و سلام به امام(ع) از نزدیک، می‌سوزند و آرزویی جز این وصل ملکوتی ندارند. امروز، روز مخصوص زیارتی امام رضا(ع) است؛ روزی که ارادتمندان آن حضرت، از راه‌های دور و نزدیک، خود را به حرم می‌رسانند تا از فیض این حضور بهره‌مند شوند و به درگاه‌ الهی، بابت توفیقی که به‌دست آورده‌اند، سجده شکر به‌جاآورند. این روزها، در ایامی که شیوع بیماری کرونا، عرصه را بر همه تنگ کرده و مشکلات فراوانی به وجود آورده‌است، بیش از هر زمان دیگری، به آرامش پس از زیارت نیاز داریم؛ به برآورده‌شدن حاجاتی که در حریم ملکوتی ثامن‌الحجج(ع)، به پیشگاه حق‌تعالی عرضه می‌کنیم که «إِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ»(بقره - 181). آنان که چنین فرصت غنیمتی را به دست می‌آورند، باید به یاد کسانی باشند که به هر دلیل، توفیق زیارت حضوری را نیافته‌اند و ناچار، به زیارت از بعید اکتفا می‌کنند. نایب‌الزیاره بودن، لطف و منقبتی است که خداوند به زائران حرم رضوی عنایت فرموده تا توشه پاداش اخروی خود را با مهربانی و به یاد دیگران بودن، سنگین کنند. به مناسبت فرا رسیدن روز مخصوص زیارتی حضرت ثامن‌الحجج(ع)، با آیت‌ا... سیداحمد حسینی‌خراسانی، نماینده مجلس خبرگان و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، هم‌صحبت می‌شویم تا اولاً برایمان از دلیل این‌که چرا چنین روزی را، روز مخصوص زیارتی امام رضا(ع) نامیده‌اند، بگوید و ثانیاً، از مفهوم زیارت و فضایل نهفته در آن، مطالبی را به شما خوانندگان ارجمند، عرضه کند.   امروز، روز مخصوص زیارتی امام رضا(ع) است؛ دلیل اختصاص این روز به چنین امر مهمی چیست؟ قول مشهور درباره سالروز شهادت امام رضا(ع)، در میان بیشتر علما و محدثان شیعه، همان روز آخر صفر سال 203 قمری است. با این حال، اقوال دیگری هم در این زمینه وجود دارد؛ جناب شیخ‌مفید در آثار خود، روز شهادت امام هشتم(ع) را 23 ذی‌‌القعده ثبت کرده‌است؛ البته روایت‌های دیگری هم در برخی از متون تاریخی قابل احصاست؛ مثلاً قولی داریم که سالروز شهادت را در ماه رمضان آورده؛ با این حال، قول مشهور و مورد اتفاق، همان آخر صفر سال 203 قمری است. اما از آن‌جا که جایگاه شیخ مفید در میان شیعیان و وثوقی که نسبت به وی وجود دارد، بسیار بالاست و شیخ را از بهترین و برجسته‌ترین علمای شیعه و محدثان باتقوا می‌دانیم، به‌تدریج در میان شیعیان، با در نظر گرفتن این احتمال که روز 23 ذی‌القعده، می‌تواند روز شهادت امام رضا(ع) باشد، این روز به عنوان روز مخصوص زیارتی آن حضرت شناخته شد. البته نباید از یاد ببریم که برای زیارت امام رضا(ع) و همه معصومین(ع) وقت و زمان خاصی وجود ندارد و انسان می‌تواند هر زمانی که اراده کند و وجودش طالب این فیض باشد، از آن بهره ببرد. اما از بابت مسئله احتمال شهادت امام رضا(ع) در چنین روزی، شایسته است که امروز، به زیارت امام رضا(ع) مشرف شویم و این تشرف هماهنگ، درواقع هم برای زائران بهره معنوی فراوان دارد و هم عرض ارادتی همگانی به ساحت قدسی امام(ع) است. کسانی که امروز توفیق این زیارت حضوری را ندارند، می‌توانند از دور یا به قول مشهور در ادعیه ما، از «بعید»، امام(ع) را زیارت کنند.   در متون دینی ما، درباره فضیلت زیارت ائمه معصومین(ع) و به‌ویژه امام رضا(ع) روایات فراوانی وارد شده‌است. عمل زیارت، صرف‌نظر از بحث ثواب اعمال، در راستای چه هدف و منظوری انجام می‌گیرد؟ حضرت امام رضا(ع) می‌فرماید: «إنّ لِکُلِّ إمامٍ، عَهدا فی عُنُقِ أولیائهِ و شِیعَتِهِ، و إنّ مِن تَمامِ الوَفاءِ بالعَهد و حُسنِ الأداءِ زیارَةَ قُبُورِهِم ، فَمَن زارَهُم رَغبَةً فی زیارَتِهِم و تَصدیقا بما رَغِبُوا فیهِ، کانَ أئمَّتُهُم شُفَعاءَهُم یَومَ القِیامَةِ»؛ برعهده دوستداران و پیروان هر امام عهدی است و بهترین شیوه ادای این عهد، این است که مرقد مطهر او را زیارت کنند؛ پس هرکس از روی رغبت و با تصدیق مقامی که امامان(ع) دارند به زیارت آن‌ها برود، روز قیامت، امام(ع) شفیع او خواهد بود. این روایتی است که جناب کلینی در «کافی» جلد ۴، صفحه ۵۶۷، جناب صدوق در «عیون اخبارالرضا(ع)»، جلد ۲، صفحه ۲۶۰ و جناب ابن‌قولویه در «کامل الزیارات»، صفحه ۱۲۱، مفصل با سند نقل کرده‌اند و جناب علامه مجلسی هم، در بحارالانوار، جلد ۱۰۰، صفحه ۱۱۶، آن را آورده‌است. بنابراین باید زیارت را نوعی پایبندی به عهد و پیمانی بدانیم که با امام خود بسته‌ایم؛ پیمانی از سر ارادت و ایمان، پیمانی از سر آگاهی و بینایی. بنابراین، شایسته است که مؤمنان، در این روز و با نیت تقرب، غسل کنند و به زیارت حرم امام رضا(ع) مشرف شوند و از این توفیق، رحمت واسعه خداوند و برآورده شدن حاجات مشروع خود و همه خلق را طلب کنند. در این روزهای سخت، به‌راستی دعا برای گشایش امور، از اهم اعمال است. من در سفرهایی که به استان‌های مختلف کشور می‌روم، گاهی با عزیزانی مواجه می‌شوم که اظهار می‌کنند ما چندسال است که علی‌رغم آرزو و تلاشی که داریم، نمی‌توانیم برای زیارت به حرم مطهر امام رضا(ع) مشرف شویم و عموماً هم، از مشکلات مالی سخن می‌گویند؛ ان‌شاءا... خداوند متعال فرجی برساند و گشایشی در کار مردم نجیب ما حاصل کند و زیارت حرم حضرت امام رضا(ع)، روزی و نصیب همه بشود.    
مطلب مرتبط
اعمال روز زیارتی امام رضا(ع) به روایت مفاتیح‌الجنان روز بیست و سوم [ماه ذی‌القعده]، سنه(سال) دویست و سه به قولی شهادت حضرت رضا علیه‌السلام واقع شده و زیارت آن حضرت از نزدیک و دور سنت است. قالَ السَّیدُ بْنُ طاوُس فِی الاِقْبالِ وَرَاَیتُ فی بَعْضِ تَصانیفِ اَصْحابنا الْعَجَمِ رِضْوانُ اللّهِ عَلَیهِمْ اَنَّهُ یسْتَحَبُّ اَنْ یزارَ مَوْلینا الرِّضا عَلَیه‌السَّلامُ یوْمَ ثالِثٍ وَعِشْرینَ مِنْ ذی‌الْقَعْدَةِ مِنْ قُرْبٍ اَوْ بُعْدٍ ببَعْضِ زیاراتِهِ الْمَعْرُوفَةِ اَوْ بما یکونُ کالزِّیارَةِ مِنَ الرِّوایةِ بذلِک. (سید بن طاوس در کتاب اقبال فرموده است که من، در برخی از کتاب‌های علمای شیعه غیرعرب، رضوان‌ا...علیهم، دیدم که نوشته بود مستحب است زیارت مولای ما، حضرت رضا علیه‌السلام، در روز بیست و سوم ماه ذی‌القعده از دور و نزدیک به وسیله برخی از زیارت‌های معروف آن حضرت یا به آن‌چه مانند زیارت از روایاتی که در این باره رسیده است.)