روزنامه آفتاب یزد
1400/04/21
شاید فقط در ایران رخ می‌دهد؛ ایجاد موانع بروکراتیک در راه تحصیل علم!
آفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا: تاکنون فقط ارتباط رشته کارشناسی ارشد برای ورود به مقطع دکتری مصوب شده بود و دانش آموختگان مقطع کارشناسی همه رشته‌ها امکان شرکت در آزمون کارشناسی ارشد رشته مورد نظر خود داشتند.اما بر اساس مصوبه اخیر شورای سنجش و پذیرش کشور از سال 1401 امکان تغییر رشته در ارشد وجود ندارد. این مصوبه موافقان و مخالفان زیادی دارد. عده‌ای معتقدند این مصوبه به کیفیت آموزشی ارتقا می‌بخشد چراکه بسیاری از دانشجویان با مطالعه چند منبع محدود نمره قابل قبولی در کنکور اخذ می‌کنند ولی سطح سواد منطبق با مقطع کارشناسی ارشد ندارند و این امر باعث پایین آمدن کیفیت کلاس‌ها میشود. از سوی دیگر منتقدان این مصوبه با استناد به دانشجویان موفقی که لیسانس غیر مرتبط دارند به این موضوع اشاره می‌کنند که سیستم آموزشی کشور ما باعث میشود افراد در زمان مناسبی انتخاب رشته نکنند و در طول لیسانس خود نسبت با علایقشان آگاه می‌شوند و باید امکان تغییر رشته از لیسانس به فوق لیسانس وجود داشته باشد.nجزییات تصمیم
بر اساس مصوبه اخیر شورای سنجش و پذیرش کشور از سال ۱۴۰۱ سنجش و پذیرش داوطلبان در آزمون کارشناسی ارشد فقط از بین دانش‌آموختگان دوره کارشناسی رشتههای مرتبط امکان‌پذیر خواهد بود.رشتههای مرتبط برای هر یک از رشتههایی که در آزمون کارشناسی ارشد پذیرش دانشجو دارد، قرار است به زودی تعیین شود.در همین ارتباط، محمدرضا آهنچیان مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نامه‌ای خطاب به مدیران کارگروه‌های تخصصی گسترش و برنامه‌ریزی آموزش عالی از آنها خواست تا روز پنج شنبه ۲۴ تیرماه ۱۴۰۰ رشتههای مرتبط برای هریک از رشتههایی که در آزمون کارشناسی ارشد پذیرش دانشجو دارد، تعیین کنند.در ابلاغیه‌ها به دانشگاه‌ها آمده است: تاکنون پذیرش دانشجو در آزمون کارشناسی ارشد در همه رشته‌ها از بین همه داوطلبان و صرف نظر از رشته تحصیلی دانشجو در دوره کارشناسی صورت می‌پذیرفت که آسیب‌های زیادی به کیفیت آموزش عالی وارد ساخته است. امکان شرکت کردن دانش آموختگان دوره کارشناسی همه رشته‌ها و حتی رشتههای یک گروه تحصیلی در آزمون کارشناسی ارشد رشتههای یک زیر گروه تحصیلی وجود نخواهد داشت، بنابراین درج همه "رشتههای گروه" برای هیچ رشته‌ای مجاز نیست اما درج همه گرایش‌ها مانعی ندارد.در ادامه این ابلاغیه تاکید شده است: با توجه به این که دفترچه آزمون کارشناسی ارشد ۱۴۰۱ در مردادماه منتشر میشود، در مورد رشتههایی که این اطلاعات تا تاریخ تعیین شده به دفتر برنامه ریزی آموزشی ارسال نشده باشد، عنوان " فقط رشتههای همان زیر گروه تحصیلی" درج میشود.
nنظرات مخالفان و موافقان مصوبه
استادی در این باره گفت:«لیسانس من مهندسی برق است.
فوق لیسانس تعلیم و تربیت دارم. دکترا و یک مدک فوق لیسانس انسان شناسی هم دارم. الان در یکی از بهترین دانشگاه‌های جهان انسان شناسی و دین پژوهی تدریس می‌کنم. ایجاد موانع بروکراتیک بر راه تحصیل علم و پژوهش غلط است.»فرد دیگری در این باره گفت:« این مصوبه در صورتی مناسب است که به همراه آن امکان تغییر رشته دادن در دوره کارشناسی راحت شود. تمام مشکل آن این است که این مصوبه یک نفر را به تصمیمی که در 18 سالگی گرفته است محدود می‌کند. از طرف دیگر هم شخصی از رشتههای فنی نباید به راحتی به رشتههای علوم انسانی وارد شود پس باید بتواند در کارشناسی رشته خود را تغییر دهد. »دانشجویی در این باره به آفتاب یزد گفت:«من در رشته خودم 4 سال درس خواندم و با معدل بالا بدون کنکور در ارشد همان رشته مشغول به تحصیل شدم. اما متاسفانه در کلاس با حجم بالایی دانشجو مواجه شدم که لیسانس غیر مرتبط داشتند و با مطالعه چند منبع محدود کنکور بدون سواد وارد مقطع فوق لیسانس رشته ما شده بودند. زمانی که استاد با این دانشجویان مواجه می‌شد که بسیاری مبانی رشته را نیز بلد نبودند خود به خود کیفیت کلاس پایین می‌آمد و کلاس‌های فوق لیسانس با کلاس لیسانس برای من تفاوتی
نداشت. »
nبررسی استاد محور برای آگاهی دانشجو از نقاط ضعف
غلامرضا ظریفیان کارشناس و استاد دانشگاه در این باره به آفتاب یزد گفت: «متاسفانه آسیب‌های جدی به کیفیت آموزش در کشور وارد شده است. مخصوصا در زمان کرونا که مزید بر علت شد و ما با بحران کیفیت در بحث آموزش مواجه شدیم و تعداد عظیمی از دانشگاه‌های غیر مرتبط با رشتههای عجیب و غریب به وجود آمد. اساسا در سطح کارشناسی ارشد تجربه خود من در دانشگاه حاکی از آن است که ما اجازه بدهیم دانشجویان از رشتههای دیگر به خصوص رشتههای فنی و مهندسی وارد علوم انسانی شوند در مجموع یک اتفاق خوب است. علت هم آن است بر اساس سنت غلط جامعه ما افراد فکر می‌کنند بهترین رشته‌ها رشتههای فنی و مهندسی است و افراد به اشتباه و بدون علاقه به این رشتههای وارد می‌شوند. بسیاری از افرادی که وارد رشتههای پزشکی یا فنی و مهندسی می‌شوند بعد از شروع تحصیل خود به دلیل آن فشار‌های اجتماعی و خانواده متوجه علائق خود در سایر رشته‌ها می‌شوند. این منجر میشود زمانی که این گروه به سمت رشتههای علوم انسانی می‌آیند با علاقه به تحصیل در آن رشته‌ها مشغول شوند. عموما دانشجویانی که از رشتههای دیگر وارد علوم انسانی می‌شوند دانشجویان بسیار موفقی هستند.مثلا من دانشجوی دندانپزشکی را می‌شناسم که در رشته تاریخ با علاقه در حال تحصیل است و در حال انجام کارهای جدی در این رشته است.بسیاری از دانشجویان فارغ التحصیل دانشگاه‌های دولتی را می‌شناسم که زمانی که در رشتههای علوم انسانی وارد شدند بسیار خوش درخشیدند زیرا از بحث‌های بین رشته‌ای و توانایی ذهن ریاضی خود استفاده کردند. بنابراین غیر از مسئله بحران کیفیت که افراد تنها به دنبال مدرک می‌گردند و با پول میشود مدرک گرفت؛ بهره‌گیری از دانشجویان رشتههای دیگر در رشتههای علوم انسانی علی العموم تجربه خوبی را از خود نشان داده است. البته این نکته وجود دارد که زمانی که دانشجویی می‌خواهد وارد این رشته‌ها شود باید به وسیله یک بررسی استاد محور از نقاط ضعف خود آگاه شود و در زمینه‌های مورد نیاز پیش نیاز‌های رشته را بگذارند. من اساسا این ممنوعیت را دقیق نمی‌دانم و فکر می‌کنم به برخی از انگیزه ها، علائق و ظرفیت‌ها آسیب می‌زند.»
nتغییر رشته از فوق لیسانس به دکتری باید ممنوع باشد
در ادامه سعید معدنی استاد دانشگاه در این باره به آفتاب یزد گفت:«من معتقدم که تغییر رشته از لیسانس به فوق لیسانس مشکلی ندارد.معمولا از رشتههای مهندسی و فنی و مجموعه‌های پزشکی به سراغ علوم انسانی می‌آیند. علوم انسانی رشته‌ای است که فرد اگر بخواهد آدم باسوادی باشد بسیار دشوار است اما اگر فرد به دنبال مدرک باشد بسیار آسان است.به همین خاطر از رشتههای دیگر به سوی رشتههای علوم انسانی می‌آیند. من شخصا معتقدم که میشود با لیسانس غیر مرتبط در فوق لیسانس علوم انسانی تحصیل کرد و فرصت جبران درس‌های عقب مانده به وسیله مطالعات گسترده وجود دارد.اما برخی از دانشگاهان دانشجوی دکتری از رشتههای غیر مرتبط پذیرش می‌کنند که من با این اتفاق مخالف هستم زیرا دیگر فرصتی برای جبران وجود ندارد.تغییر رشته از فوق لیسانس به دکتری باید ممنوع باشد.تجربه من ثابت کرده است دانشجویان فنی به دلیل برخوردار بودن از ذهن منطقی در رشتههای علوم انسانی معمولا موفق
هستند.»
nنتیجه‌گیری
به نظر می‌رسد این مصوبه به جای حل مسئله به پاک کردن صورت مسئله پرداخته است. کیفیت آموزش در کشور ما همیشه یکی از مباحث بحث برانگیز بوده است. اما برای حل بخشی از این مشکل نباید راه بر روی علاقه مندان تحصیل بسته شود. باید راه حلی باشد که علاقه مندان بتوانند در رشتههای دانشگاهی مورد علاقه خود درس بخوانند. برای مثال برای دانشجویان ورودی از لیسانس‌های غیر مرتبط گذراندن دوره‌های پیش نیاز الزامی اعلام شود تا سطح کلاس‌ها پایین نیاید. این وظیفه شورای سنجش و پذیرش کشور و نظام آموزش عالی است که این مسئله را حل کند تا درادامه لطمات زیان بار‌تری به دنبال نداشته باشد.پاک کردن صورت مسئله
راه حل نیست.
سایر اخبار این روزنامه
شاید فقط در ایران رخ می‌دهد؛ ایجاد موانع بروکراتیک در راه تحصیل علم!
تعطیلات کرونایی مدارس، اعتیاد به گل را در نوجوانان افزایش داده است
کمیاب شدن برخی داروهای ایرانی در داروخانه‌ها
لزوم تقویت داوری بین‌المللی در حوزه نفت
راه رفته و شکست خورده روحانی ارزش حتی امتحان کردن نیز ندارد!
محدودیت‌هایی که در حد حرف باقی ماند
واکسن به قیمت نابودی عزت
بی‌ثباتی هدایت شده در افغانستان
لزوم تقویت داوری بین‌المللی در حوزه نفت
نفع مشترک از تولید تا مصرف
بر اساس یک نظرسنجی، بیش از ۷۰ درصد از آمریکایی‌ها حامی خروج از افغانستان هستند
