روزنامه خراسان

آخرین گزارش برجام و شرایط مذاکرات وین

هادی محمدی – شاید روزی که عباس عراقچی در پایان دور ششم مذاکرات وین در اتریش اعلام کرد هیئت های دیپلماتیک به پایتخت های خود باز می گردند تا تصمیمات سخت سیاسی را برای توافق وین بگیرند، کسی فکر نمی کرد این تصمیمات آن قدر سخت باشد که تا امروز به طول بینجامد و هیچ افق روشنی هم برای آینده دیده نشود.  حالا وزارت امور خارجه کشورمان در بیست و دومین گزارش خود به مجلس شورای اسلامی درخصوص اجرای برجام به بیان جزئیاتی گفته نشده از توافق وین پرداخته و فضای کنونی مذاکرات را پس از شش دور به روشنی نشان داده است و این که آمریکایی ها حاضر به رفع چه تحریم هایی هستند و از سوی دیگر ایران چه تعهداتی را در صورت توافق احتمالی انجام خواهد داد؟ در این میان به مشکل اصلی میان تهران و واشنگتن که کار را سخت و پیچیده کرده نیز اشاره شده است. به گزارش خراسان، صبح روز گذشته ابتدا سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه از تقدیم گزارش سه‌ماهه این وزارت در خصوص برجام شامل آخرین وضعیت مذاکرات جاری به مجلس شورای اسلامی خبرداد . این اقدام که دقایقی بعد اتفاق افتاد بر اساس تبصره یک قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مصوب ۲۱ مهر ماه ۱۳۹۴ مجلس شورای اسلامی صورت گرفت. تا روز گذشته 21 گزارش به مجلس داده شده بود و گزارش بیست و دوم که بیش از 260صفحه حجم آن است از این جهات که آخرین گزارش ظریف محسوب می شود و همچنین در ششمین سالگرد امضای برجام(23تیر) قرارداریم و در میانه مذاکرات سخت وین منتشر شده، از اهمیت بیشتری برخوردار است.  با این حال «محمدجواد ظریف» در ابتدای این گزارش خطاب به جلال‌زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی درباره آخرین وضیعت مذاکرات وین نوشته است: این مذاکرات در آخرین هفته‌های کاری دولت دوازدهم به چارچوب یک توافق محتمل برای رفع تحریم‌های غیرقانونی ایالات متحده آمریکا نزدیک شده و امیدوارم آن‌چه تاکنون امکان تحقق آن فراهم شده و در بخش سیزدهم این گزارش  آمده است، در ابتدای دولت سیزدهم، به یاری خداوند منان و با هدایت مقام معظم رهبری، مدیریت رئیس جمهور منتخب و حمایت مجلس، با دستیابی به تمامی حقوق ملت بزرگ ایران تکمیل   و موجب خرسندی و رضایت مردم عزیز ایران شود. نتایج توافق و اجرای برجام، کوشش صادقانه برای رعایت خطوط قرمز، بدعهدی و کژتابی آمریکا، خروج آمریکا از برجام، تعهدات و اقدامات کم نتیجه اروپا پس از خروج آمریکا، جنگ تمام عیار اقتصادی دولت آمریکا علیه مردم ایران، استفاده از سازوکار بند ۳۶ برجام برای حل و فصل اختلافات و کاهش تعهدات هسته‌ای، گام‌های پنجگانه ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای،  اجرای قانون مجلس موسوم به«اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران»،  شکست سیاست فشار حداکثری، حزب دموکرات و بازگشت به برجام،  مستندسازی ضرورت رفع تحریم‌ها و آخرین وضعیت مذاکرات وین، سرفصل های اصلی گزارش را تشکیل می دهند. همچنین در گزارش مذکور جداولی در خصوص وضعیت صدور نفت پس از حصول برجام، برجام و روابط بانکی تعداد بانک‌های کارگزار خارجی، روند تغییر تعداد اعتبارات اسنادی، جدول مقایسه وضعیت هسته‌ای کنونی با قبل از برجام و ... نیز آمده است. آخرین وضعیت مذاکرات وین  اما مهم ترین بخش این گزارش آخرین وضعیت مذاکرات وین را شرح می دهد. در این بخش با اشاره به سیاست قطعی ایران مبنی بر بیان رهبر انقلاب که گفته بودند «آمریکایی‌ها باید تمام تحریم‌ها را لغو کنند، بعد از این ما راستی آزمایی خواهیم کرد و سپس به برجام برمی‌گردیم و این یک سیاست قطعی است»، آمده است: بر اساس چارچوبی که تاکنون در مذاکرات وین به دست آمده، در صورت حصول توافق و بازگشت آمریکا به برجام، کلیه تحریم‌هایی که وفق برجام رفع شده بودند، مجدد رفع خواهند شد. علاوه بر این، کلیه تحریم‌های ترامپ که در صورت استمرار عضویت آمریکا در برجام، نمی‌توانستند وضع شوند (ولو به بهانه‌های دیگر) نیز رفع خواهند شد. بر این اساس، طرف مقابل اعلام می کند در نتیجه بازگشت به برجام، تمامی تحریم‌های ذکر شده در برجام (به شمول بخشی، موضوعی یا شخصی) و نیز کلیه تحریم‌های وضع شده بعدی که مانع انتفاع ایران از آثار لغو تحریم‌های برجامی می‌شوند، رفع خواهند شد. در نتیجه، آثار این رفع تحریم‌ها به صورتی خواهد بود که کلیه اشخاص غیرآمریکایی، برای اقدام و فعالیت در حوزه‌های زیر با موانع تحریمی آمریکا روبه رو نخواهند بود. تحریم‌های مالی و بانکی؛ تحریم‌های مربوط به نفت، گاز و پتروشیمی؛ تحریم‌های مربوط به بیمه؛ تحریم‌های مربوط به کشتیرانی، کشتی‌سازی و بنادر؛ تحریم‌های مربوط به طلا و فلزات گران بها؛ تحریم‌های مربوط به بخش خودروسازی؛  تحریم‌های مربوط به نرم افزار و فلزات (تحریم برجامی)؛ تحریم‌های مربوط به بخش‌های آهن، فولاد، آلومینیم و مس (تحریم ترامپ)؛ تحریم‌های بخش‌های ساخت و ساز، معدن، تولید، منسوجات و بخش مالی؛ حوزه هواپیمایی؛ صادرات فرش و اقلام خوراکی. همچنین تحریم دفتر مقام رهبری و نهادهای تابعه و سپاه پاسداران به همراه بیش از هزار اسم از افراد حقوقی و حقیقی نیز جزو فهرست رفع تحریم ها هستند. در بخش دیگری از این گزارش آمده است: چنان چه در وین توافق حاصل شود و آمریکا اقدامات فوق را انجام و تحریم‌های ذکر شده را رفع کند، جمهوری اسلامی ایران نیز – همان گونه که در سیاست‌های قطعی نظام اعلام شده است - پس از راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها (که درباره شیوه‌های آن نیز مذاکرات مبسوطی شده است)، به تعهدات خود در برجام باز خواهد گشت. اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و نظارت حساب شده بر تعهدات برجامی، غنی سازی اورانیوم در سطح حداکثر 3.67 درصد، استفاده از حداکثر ۶۱۰۴ دستگاه سانتریفیوژ 1-IR، حفظ حداکثر ۳۰۰ کیلو مواد غنی شده و معاوضه مازاد آن با کیک زرد؛ تبدیل راکتور آب سنگین اراک به یک راکتور نوین ولی بدون خطرات اشاعه‌ای با حفظ ماهیت آب سنگین آن از جمله این تعهدات خواهد بود. قفل کار کجاست ؟ نکته مهم در این میان این است که چرا با وجود چنین آمادگی در دو طرف، توافق وین صورت نگرفته است؟ موضوعی که در بخشی از این گزارش به آن پرداخته شده و عامل اصلی را توافق نداشتن بر رفع تعدادی از تحریم ها و اسامی اعلام کرده است. در واقع آمریکا حاضر به رفع بخشی از تحریم های خود شامل تحریم های اولیه که افراد و نهادهای آمریکایی را از مبادلات با ایران منع می کند و از سال های اولیه انقلاب تاکنون انباشته شده، نیست. همچنین فهرستی از افراد و نهادهای ایرانی را نیز که به بهانه های غیر هسته ای تحریم شده اند، رفع تحریم نمی کند و می گوید چون در این موضوعات (تروریسم، حقوق بشر، موشکی و ... ) مذاکره نکردیم این تحریم ها را نیز رفع نمی کنیم و همین باعث قفل شدن توافق واین موضوع نیز باعث شده تا عراقچی بگوید آمریکا باید یک تصمیم سخت بگیرد. از حداقل برجام باید حداکثر استفاده را می کردیم  در بخش پایانی این گزارش نیز یادداشتی از ظریف وجود دارد که به نظر می رسد چکیده تجربیاتش از این هشت سال در حوزه برجام باشد. وی آورده است:  پس از دو سال مذاکره فشرده و طاقت‌فرسا برای دستیابی به یک توافق قابل قبول، شش سال کوشش نفس گیر برای حراست از حقوق ملت شریف ایران و جلوگیری از متلاشی شدن توافق همراه با هشت سال ناسزا شنیدن، خون  دل خوردن و دم برنیاوردن بر سر اتهاماتی ناروا، اینک در آستانه واگذاری مسئولیت به برادران و خواهرانی تازه نفس و پرنشاط، لازم است چند تجربه و نکته به عنوان جمع‌بندی صادقانه و مشورت مشفقانه تقدیم شود. هیچ توافقی برای هیچ‌یک از طرف‌های آن توافق بی‌نقص نیست. هر یک از طرف ها از بخش‌هایی از توافق ناراضی و ناخشنود است. این طبیعت هر توافقی است از این رو لازمه رسیدن به توافق درک این واقعیت است که بدون توجه به حداقل قابل قبولی از نگرانی‌ها و مطالبات همه طرف‌ها، امکان مصالحه وجود ندارد. منافع ملی و مصالح عالی مردم و کشور اقتضا می‌کند سیاست خارجی صحنه دعوای سیاسی و جناحی داخلی نباشد و کارگزاران این حوزه مستظهر به پشتوانه اجماع ملی و همدلی و همراهی عمومی - البته همراه با نظارت و نقد مشفقانه - باشند. اگر به عوض مناقشه و مجادله بر سر این که برجام پیروزی قطعی بود یا شکست کامل ــ که حتماً هیچ‌یک نبود ــ همگی کوشیده بودیم بیشترین منفعت را از برجام ببریم، چه بسا شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورده بود. اگر از ابتدا در پی استفاده حداکثری از هر میزان دستاورد برجام ــ حتی در بدترین نگرش‌ها ــ بودیم و مقدار بیشتری سرمایه خارجی جذب کرده و تعداد بیشتری از شرکت‌ها از همه نقاط جهان را به کشور کشانده بودیم، تحریم ایران و اعمال فشار حداکثری بسیار دشوارتر می‌شد. اگر درباره ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به یک اجماع ملی رسیده بودیم و از یک سو با خوش خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت‌های غربی از خود نرنجانده بودیم و از سوی دیگر از همه امکانات برجام برای ایجاد منافع اساسی اقتصادی برای همه کنشگران – به شمول شعبات خارجی شرکت‌های آمریکایی – بهره برده بودیم، هم دوستانمان سرخورده نمی‌شدند و در دوران سختی رهایمان نمی‌کردند و هم ترامپ برای فشار حداکثری با مانع جدی سرمایه داران جهانی – از جمله در داخل آمریکا – مواجه می‌شد. فقط نیاز بود همدل و هم صدا از همه امکانات برای اجرای بهینه سیاست کشور در پذیرش برجام استفاده می‌کردیم. اکنون بهترین زمان برای ایجاد این همدلی و هم صدایی است. موفقیت در مذاکرات اخیر وین و شکست نهایی سیاست فشار حداکثری با بازگشت آمریکا به تعهدات برجامی می‌تواند در فضای جدید   سیاست کشور، زمینه را برای بهترین بهره‌برداری از تمامی ظرفیت‌های برجام فراهم کند و با اصالت دادن به روابط با همه شرکا و ایجاد توازن در روابط اقتصادی خارجی - و صد البته با تکیه بر اقتصاد مقاومتی مبتنی بر درون زایی و برون گرایی - رشد و شکوفایی بی‌نظیری را برای کشور و نسل‌های بعدی به ارمغان آورد. برنامه ۲۵ ساله با چین، روابط راهبردی با روسیه، سیاست همسایگی و اولویت همسایگان و استفاده حداکثری از تعهدات کشورهای غربی در برجام بستر مناسب برای چنین آینده‌ای است. در این گزارش نامه‌های محمدجواد ظریف به «فدریکا موگرینی» و «جوزپ بورل» مسئولان سابق و کنونی سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دبیرکل سازمان ملل متحد، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کمیسر عالی حقوق بشر و وزیران  امور خارجه کشورهای مختلف در این مدت نیز برای اولین بار به صورت عمومی ضمیمه شده است.  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اوضاع این رژیم حسابی بیخ پیدا کرده است (یادداشت روز) (کيهان) مطالبه تأمین اجتماعی برزمین‌مانده کارگران (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
آخرین گزارش برجام و شرایط مذاکرات وین جنجال کاخ مخفی اردوغان بازار داغ گازهای تقلبی کولر خودرو پشت پرده قمه‌کشی «هلیا» فرجام ۷سال ارتباط شیطانی! تروریست های نمایشی و سیاستمداران اجاره ای تونل وحشت انگلیسی داغ جنگل سـوزی! ۱۰ دستور اژه ای و استقبال از «سامانه یاران رئیسی» حاشیه های ناتمام بخشنامه حقوق کارمندان صداوسیما حاکم نمایش خانگی شد ۳ قربانی دیگر در جاده مرگ مردم از صف می نالند نانوا از قیمت!