روزنامه خراسان

داغ جنگل سـوزی!

مصطفی عبدالهی- سوختن جنگل‌های گچساران در روزهای اخیر، دوباره آتش بر جانمان زد؛ حادثه‌ای که گفته می‌شود بیش از 400 هکتار از جنگل‌ها و مراتع استان کهگیلویه و بویر احمد را نابود ساخته و سهم ما از پوشش‌های جنگلی جهان را کمتر کرده است. محیط زیست در آتش آتش‌سوزی جنگل‌ها به یکی از خبرهای ثابت هفتگی در کشور تبدیل شده و انگار همین تکرارشدنش، آن را عادی و کم‌ارزش کرده است؛ اما اگر خسارت‌های ناشی از سوختن جنگل‌ها در یک دوره بلندمدت را مرور کنیم، در خواهیم یافت نه‌تنها با یک اتفاق عادی و کم‌ارزش مواجه نیستیم، بلکه با بحرانی روبه‌رو هستیم که خطری جدی برای کشور است.ابتدا باید تصویری جامع از سطح پوششی جنگل‌ها در جهان و ایران داشته باشیم و سپس به بررسی خسارات ناشی از آتش‌سوزی جنگل‌ها بپردازیم. ذکر این نکته هم لازم است که اطلاعات این گزارش مستند به آمار سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و همچنین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس است. 14 میلیون هکتار جنگل در ایران؛ جایگاه 54 در بین 193 کشور در کل جهان حدود 4 میلیارد هکتار جنگل وجود دارد که 31 درصد مساحت خشکی‌های زمین را تشکیل می‌دهد. البته پراکندگی این جنگل‌ها متناسب نیست و 54 درصد آن‌ها فقط در پنج‌کشور روسیه (815 میلیون هکتار)، برزیل (497 میلیون هکتار)، کانادا (347 میلیون هکتار)، آمریکا (310 میلیون هکتار) و چین (220 میلیون هکتار) قرار گرفته و 46 درصد دیگر معادل 1.8 میلیارد هکتار نیز در سایر کشورهاست. گزارش سال 2020 فائو(سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد) نشان می‌دهد ایران با 11 میلیون و 75 هزار هکتار پوشش جنگلی، به لحاظ بهره‌مندی از جنگل‏های جهان، جایگاه 54 در بین 193 کشور را داراست. البته سازمان جنگل‌ها، مساحت جنگل‌های کشور را 14.3 میلیون هکتار اعلام کرده و دلیل اختلاف 3.3 میلیون هکتاری آن با آمار فائو، تفاوت در تعریف جنگل از نظر سطح پوشش و ارتفاع درختان است. 42 درصد جنگل‌های کشور در ناحیه رویشی زاگرس نکته مهم این‌که حدود 42 درصد جنگل‌های کشور در ناحیه رویشی زاگرس قرار دارد که از شمال غربی‌ترین نقطه کشور(استان آذربایجان‌غربی) شروع می‌شود و با امتداد تا غرب و جنوب کشور، مجموعه 12 استان را دربرمی‌گیرد. جنگل‌های سه استان شمالی هم حدود 14 درصد کل جنگل‌های کشور است. پایین بودن سرانه نسبت به جهان به هر حال واضح است که سطح جنگل‌های موجود در کشور، چه بر اساس آمار فائو و چه بر اساس گزارش سازمان جنگل‌ها، پایین‌تر از متوسط جهانی است و سرانه جنگل برای هر ایرانی (0.2 هکتار)، تقریبا یک‌سوم سرانه جهانی(0.52 هکتار) است و  این یعنی باید در حفظ و حراست از آن‌ها در برابر مخاطراتی نظیر آتش‌سوزی‌ها، تدابیر ویژه‌ای اتخاذ کرد. هر سال یک درصد از جنگل‌های جهان می‌سوزد طبق گزارش فائو، هرسال یک درصد از جنگل‌های دنیا آتش می‌گیرد و آن‌طور که سازمان جنگل‌ها اعلام کرده، میزان آتش‌سوزی جنگل‌ها در کشور ما، بسیار کمتر از این میزان است. هرچند همه‌ساله آتش‌سوزی‌های مهیبی در برخی جنگل‌های جهان رخ داده‌است اما به نظر می‌رسد، این مقایسه جهانی، توجیه خوبی برای چشم‌پوشی روی این فاجعه محیط زیستی نباشد؛ به ویژه آن‌که طبق گزارش‌های رسمی، 90 درصد این آتش‌سوزی‌ها علت انسانی دارد و قابل پیشگیری است. بیش از 17 هزار آتش سوزی در 8 سال همان‌طور که در جدول به تفکیک آمده است، در طول 8 سال گذشته (از 1392 تا 1399) و با احتساب دوماه ابتدایی امسال، بیش از 17 هزار آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور رخ داده که به 162 هزار هکتار جنگل و مرتع ایران خسارت زده است. وضعیت استان‌های مختلف از نظر تعداد و میزان خسارت‌ها (طی سال 1386 تا 1398) هم قابل تامل است: مناطق بحرانی به لحاظ تعداد آتش‌سوزی: به ترتیب استان‌های گلستان، کردستان، گیلان، فارس و خوزستان مناطق بحرانی به لحاظ وسعت آتش‌سوزی: به ترتیب استان‌های فارس، خوزستان، لرستان، کرمانشاه و کردستان 2400 میلیارد تومان خسارت نقدی طبق گزارش‌های رسمی، به ازای هر هکتار عرصه جنگلی سوخته، 211 میلیون ریال برای اطفای حریق هزینه می‌شود و احیا و بازسازی جنگل‌های سوخته هم 240 میلیون ریال هزینه دربرداشته است. طبق اعلام سازمان جنگل‌ها، این آتش‏سوزی‌ها سالانه بیش از 300 میلیارد تومان خسارت به‌بار می‌آورد و این یعنی در طول 8 سال گذشته حداقل 2400 میلیارد تومان از اعتبارات کشور برای اطفای آتش‌سوزی‌ها و احیای جنگل‌های سوخته صرف شده است. و دیگر خسارت‌های هولناک... اما از خسارت‌های پنهان این حوادث هم نباید چشم‌پوشی کرد، خساراتی که به سادگی قابل جبران نیست: - تخریب جنگل‌ها و از بین رفتن پوشش گیاهی در مناطق دچار حریق -  در معرض تهدید قرار گرفتن معیشت جنگل‌نشینان، دامداران و حاشیه‌نشینان جنگل - به خطر افتادن حفظ ذخایر ژنتیک و تنوع زیستی گونه‌های گیاهی و جانوری - در معرض خطر قرار گرفتن و از دست رفتن جان مردم و ساکنان اطراف جنگل‌ها - تاثیر از بین رفتن جنگل‌ها در گرم شدن کره زمین - و ... چه باید کرد؟ این یعنی آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع، در کنار سوزاندن درخت‌ها و علفزارها، بسیاری دیگر از داشته‌های ما را با خود می‌سوزاند و بدون‌شک تداوم سوءمدیریت‌ها حجم سالانه این خسارات را بیشتر و بیشتر خواهد کرد. در حالی که راهکارهایی برای پیشگیری و مدیریت آن وجود دارد: ایجاد مرکز ملی پایش آتش‌سوزی منابع طبیعی، مشارکت مردم در حفاظت از منابع طبیعی با تدوین برنامه جامع آموزشی و ارتقای آگاهی عموم، به رسمیت شناختن حقوق عرفی جنگل‌نشینان، جلوگیری از تجاوز غارتگران به منابع طبیعی، تهیه نقشه پهنه‌بندی ریسک آتش‌سوزی در منابع طبیعی، تدوین طرح جامع مدیریت پیشگیری و اطفای حریق جنگل‌ها، تجهیز و ایجاد پایگاه‌های اطفای حریق به‌ویژه ناوگان اطفای حریق هوایی و ... .  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
مناقشه حجاب، از « ايتا» تا خيابان (اعتماد) عصا بیفکن و از بیم اژد‌ها مگریز (جوان) این‌بار کوه حتی موش هم نزایید! (کيهان)گریز از نگاه تک بعدی در شعر با تلمیحات قرآنی  (خراسان)
سایر اخبار این روزنامه
آخرین گزارش برجام و شرایط مذاکرات وین جنجال کاخ مخفی اردوغان بازار داغ گازهای تقلبی کولر خودرو پشت پرده قمه‌کشی «هلیا» فرجام ۷سال ارتباط شیطانی! تروریست های نمایشی و سیاستمداران اجاره ای تونل وحشت انگلیسی داغ جنگل سـوزی! ۱۰ دستور اژه ای و استقبال از «سامانه یاران رئیسی» حاشیه های ناتمام بخشنامه حقوق کارمندان صداوسیما حاکم نمایش خانگی شد ۳ قربانی دیگر در جاده مرگ مردم از صف می نالند نانوا از قیمت!