آن سوی یک تراژدی سوزناک در عراق

همین چند وقت قبل بود که انفجاری تلخ بیمارستان ابن خطیب عراق را سیاه پوش کرد و منجر به استعفای وزیر بهداشت شد.  انفجار سیلندرهای اکسیژن در بیمارستان  ناصریه در ذی قار نیز حرف و حدیث ها درباره فساد اقتصادی و مشکلات ساختار دولت عراق را دوباره بر سر زبان ها انداخت و مشکلات نظارتی و ساختار قدرت عراق پس از اشغالگری را مجدد میان محافل عراقی مطرح ساخت. ترکش های این حادثه هنوز به عنوان یکی از موضوعات جنجالی کنشگران سیاسی و حزبی عراق مطرح است. جریان صدر خواهان استعفای استاندار شد. بعضی از اعضای پارلمان به دنبال استیضاح نخست وزیر عراق هستند و ائتلاف عزم نزدیک به خمیس خنجر فعالیت انتخاباتی خود را به حالت تعویق در آورد.  حادثه  بیمارستان ذی قار شرایط جدیدی را  ایجاد کرده و کارشناسان معتقدند این موضوع می تواند ساختار سیاسی عراق را هم تحت تاثیر قرار دهد. بر همین اساس باید به چند نکته توجه کرد: 1- ابعاد امنیتی این حادثه هنوز مشخص نشده است. همانند حادثه  ابن خطیب؛ گویا این انفجار و آتش سوزی یک حادثه و بی دقتی ایمنی بوده و مسائل امنیتی در آن دخیل نیست. موضوعی که بیشتر به خشم عمومی علیه مقامات و مسئولان سیاسی منجر شده و کاربران اجتماعی را وادار ساخته علیه مسئولان به ویژه نخست وزیر عراق موضع گیری کنند. آن ها معتقدند نقش ساختار سیاسی کنونی عراق به سبب دخالت بازیگران خارجی از جمله آمریکا غیر قابل اعتماد است و فساد به دلیل بازیگران خارجی از جمله بدنه  حزب منحله  بعث رفع نخواهد شد. عراق زمانی می تواند در برابر فساد و کنش های سیاسی مفسدان بایستد که از زیر فشارهای خارجی از جمله آمریکا خارج شود و در حوزه های مختلف استقلالش را حفظ کند. محور مقاومت در این زمینه انگشت اتهام را به سمت پایگاه های نظامی و عناصر اطلاعاتی آمریکا گرفته و معتقد است افغانستان آینه تجربه شده اعتماد به کاخ سفید است. بحران فساد سیاسی و اقتصادی در عراق همانند افغانستان به سبب حضور آمریکایی ها وضعیت افسارگسیخته ای پیدا کرده و زمانی که منفعت مالی و اقتصادی آمریکایی ها به حضور نداشتن  در عراق باشد، کاخ سفید بدون توجه به تبعات تصمیم گیری علیه عراق، این کشور را تنها خواهد گذاشت. همچنان که در بحران حمله داعش به بغداد، آمریکایی ها حتی حاضر نشدند تسلیحات خریداری شده عراق را به این کشور برای مبارزه با تروریسم تحویل دهند! 2- ماه هاست به سبب کرونا بحران اعتراضات خیابانی کاهش پیدا کرده است. هرچند موضوع انتخابات سال 2021 زمزمه های فعالیت سیاسی را مجدد مطرح ساخته اما موج اعتراضات خیابانی کاهش چشمگیری داشته است. حوادثی از جمله آتش سوزی بیمارستان ابن خطیب و ناصریه که منجر به جان باختن ده ها شهروند عراقی شده است می تواند به خشم عمومی بینجامد و در این بین آمریکا طرح پیشین خود مبنی بر نا آرام سازی عراق و تجزیه این کشور را مجدد فعال سازد. طرحی که در آن قرار است عراق تجزیه و بر اساس ساختار قومیتی و مذهبی اداره شود. آفتی که امروز دامن لبنان را گرفته و مانع از تشکیل دولت شده قرار است این بار در عراق پیاده سازی شود و عملا کمر استقلال عراق را خم کند. بررسی شبکه های اجتماعی و رسانه‌های غربی نشان می دهد این سناریو محتمل ترین مدل و تصمیم گیری مقامات آمریکایی است. سناریویی که به کرات از شهروندان عراقی می‌خواهند برای اعتراضات اجتماعی به خیابان ها بیایند و با تحصن و فلج سازی شریان های اقتصادی عملا موجب سرنگونی دولت الکاظمی شوند و طرح دولت انتقالی را کلید بزنند. در این طرح قرار است دولت انتقالی مسئولیت برگزاری انتخابات زودرس تغییر قانون اساسی را دنبال کند و در آن هر نوع تشکیلات ضد آمریکایی و هم‌سو با بیت شیعه از جمله الحشد الشعبی منحل یا ممنوع شود. 3- در کنار دو نگاه فوق موضوع دیگری نیز مطرح است؛ عراق وضعیت خوبی ندارد. زیرساخت های عراق به سبب جنگ آمریکا علیه عراق و خرابکاری داعش با مشکلات عدیده ای مواجه شده است. چاره سازی این موضوع استقلال طلبی مقامات و احزاب عراقی به صورت جدی است. چندی قبل بود که چلپی مدعی شد آمریکایی ها پشت بحران برق و بی آبی عراق هستند و اجازه جذب سرمایه گذارهای خارجی حتی آلمانی را به بغداد نمی دهند. به نظر می‌رسد سناریوی احتمالی برگزاری انتخابات زود رس پس از این آتش سوزی محتمل تر خواهد بود با این تفاوت که بخشی از احزاب و ائتلاف های فعال کنونی مجبورند برای دست یابی به کرسی پارلمان موضع گیری تند تری علیه فساد و اعضای باقی مانده حزب بعث به ویژه جریان هم‌سو با آمریکایی ها داشته باشند. آن چه مشخص است آتش سوزی بیمارستان ذی قار نشان داد مشکلات ساختاری از جمله ناکارآمدی سیاسی محصول حضور آمریکایی ها در این کشور به این راحتی و بدون جراحی همراه با درد سیاسی امکان وقوع ندارد.